کاشف الأسرار و مطلع الأنوار (نسخه خطی): تفاوت میان نسخه‌ها

'''کاشف الأسرار و مطلع الأنوار'''  متن دو کتاب تبصرة المبتدي و تذكرة المنتهي اثر [[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوی]] و کاشف الأسرار و مطلع الأنوار تألیف [[ظریفی چلبی، حسن|حسن ظریفی چلپی]] (متوفای 977/980ق)،   

تبصرة المبتدي و تذكرة المنتهي منسوب به [[صدرالدین قونوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوی]] از شارحان مشهور مکتب [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/74116/309 ر.ک: کفاش، حمزه، ص309]</ref>، رساله‌ای است به فارسی که اصول مباحث آن با بیان عرفانی با استفاده از آیات و روایات و اشعار فارسی و عربی و گفته‌ها و ذوقیات اکابر عرفا درباره‌ی معرفت آفریدگار و ثبوت و ولایت و معاد تنظیم یافته است.   

رساله در یک مقدمه و سه مصباح - که هر یک به تفاوت به چند لامع تقسیم شده - و یک خاتمه، ترتیب یافته است. در مقدمه طرح کلی مباحث رساله ذکر شده است و چنین عنوان می‌شود که مراد آفریدگار از ایجاد عالم اهل معرفت بوده است و بعد انواع معرفتها طرح می‌شود که عبارت است از: معرفت ذات حق با غیب هویت که اشرف و اغمض علوم مکاشفات است، معرفت اسماء و صفات، معرفت افعال اعم از خلق و امر که شامل ملک (اجسام) و ملکوت (ارواح) است، معرفت اهل ملکوت اعلی و اسفل، معرفت شیاطین و جن ، معرفت عوالم تابع ارواح و اجسام، معرفت عوالم واسطه میان ارواح و اجسام، معرفت طور ولایت و نبوت، وحی و الهام و وسوسه، سر قدر، دنیا، آخرت، عالم برزخ، اسرار قیامت، حشر و نشر و صراط و میزان و بهشت و دوزخ که این همه از علوم مکاشفه است و اطلاع بر آنها بر عارف ضروری است و این برای کسانی میسر است که به مصقل ایمان و تقوی در خرابات اوصاف بشری، شراب تجرید نوشیده باشند. به عبارت دیگر با علم استدلالی نمی‌توان به حقیقت این مطالب دست یافت و راه آگاهی تصفیه باطن است و آمادگی بهره‌مندی از فیوضات ربانی از طریق سرچشمه‌های معرفت یعنی انبیا و اولیا که به گفته خود او:«لوح این علوم جز در مکتب ''وَ عَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْماً''» ننویسند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2244/71 ر.ک: حبیبی، نجفقلی، ص71-72]</ref>

رساله دوم این کتاب '''کاشف الأسرار و مطلع الأنوار''' شرحی است بر برخی از ابیات دفتر اول مثنوی معنوی مولانا، که [[ظریفی چلبی، حسن|حسن ظریفی چلپی]] در حدود قرن دهم هجری، آن را به نام سلطان ابن السطان سلیمان خان عثمانی (حکومت:926-974ق) اتحاف کرده است. ظریفی در دیباچه‌ی این اثر، که به زبان عربی است هدف و منظور خویش را در شرخ بعضی از ابیات دفتر اول مثنوی معنوی چنین بیان می‌دارد، که بعد از آنکه خداوند -تعالی- به من قدرت آگاهی بر آثار اولیاء و توانایی دریافت دانشهای برگزیدگان را به همت و اراده مرشدان اعطا کرد، پس از تحمل سختی‌ها و دشواری‌ها و با غور در کتب اهل باطن و معرفت، متوجه شدم که کتاب مثنوی معنوی مولوی مملو به انواع اسرار آیات الهی و مشحون به بیان احادیث نبوی و تمثیلات ارشادی و تعبیرات است، اما دیدم این گوهرهای روشن و منافع بزرگ در خزاین فصول و صندوقچه‌های ابیات مانده و دستیابی به آنها دشوار است، لذا آن را به شرح و توضیح پیوستم تا برای طالبان استفاده‌ی عام داشته باشد.

ظریفی در این اثر خود، به شرح کامل مثنوی معنوی نپرداخته و 146بیت از دفتر اول آن را شرح کرده و دلیل این کارش را این چنین بیان نموده است که: اگر خواهیم که همه‌ی مجلدات مثنوی را تفسیر و شرح کنیم این چنین عمر سریع‌الزوال مساعده نکند و کسی طاقت کتابت کردن نیارد، پس بدان قدر اکتفا کردیم، خصوصا که مشکلات مثنوی، ابیات سابقه است. پس مجملات این ابیات شرح کردیم و معضلاتش به بیان آوردیم و استار اسرار همه را کشف کردیم و از این سبب، نام این رساله را کاشف الاسرار و مطلع الانوار نهادیم.<ref>ر.ک: ظریفی چلپی، حسن، ص22</ref>

 

==پانویس ==

<references />

#[[:noormags:1198404|کفاش، حمزه، پایگاه مجلات تخصصی نور، بررسی نارساییها و کاستیهای تصحیح رساله ی تبصرة المبتدی و تذکرة المنتهی و لزوم تصحیح مجدد آن، مجله آینه میراث پاییز و زمستان 1394 - شماره 57 رتبه علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (‎16 صفحه - از 309 تا 324)]].  

#[[:noormags:39593| حبیبی، نجفقلی، پایگاه مجلات تخصصی نور، معارف فروردين - تير 1364 - شماره 4 (‎60 صفحه - از 69 تا 128)]].