فضولی بغدادی، محمد بن سلیمان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:
</div>
</div>


'''مولانا محمد بن سلیمان فضولی بغدادی''' (910- 990ق) شاعر و اندیشمند شیعه، صاحب [[دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملامحمد فضولی بیاتلی|دیوان اشعار]] به زبان‌های فارسی، ترکی و عربی.
'''مولانا محمد بن سلیمان فضولی بغدادی''' (910-990ق)، شاعر و اندیشمند شیعه، صاحب [[دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملامحمد فضولی بیاتلی|دیوان اشعار]] به زبان‌های فارسی، ترکی و عربی.


وی در تاریخ ادبیات اسلامی، شخصیتی مستثنی دارد دارد. او متفکر و شاعر سه‌زبانه‌ای است که تأثیر عمیقی در تاریخ ادبیات ترکی، عربی و فارسی برجای نهاده است.  
وی در تاریخ ادبیات اسلامی، شخصیتی مستثنی دارد. او متفکر و شاعر سه‌زبانه‌ای است که تأثیر عمیقی در تاریخ ادبیات ترکی، عربی و فارسی برجای نهاده است.  


== ولادت ==
== ولادت ==
نام او محمد و نام پدرش سلیمان بوده است. گفته شده که در سال 910ق در خانواده شیعی مذهب و آذربایجانی، در کربلا به دنیا آمده است. در جوانی لقب «ملا» گرفته و مشهور به «ملا فضولی» بوده است<ref>فضولی بیاتلی، حکیم ملا محمد، ص26</ref>.
نام او محمد و نام پدرش سلیمان بوده است. گفته شده که در سال 910ق در خانواده شیعی‌مذهب و آذربایجانی، در کربلا به دنیا آمده است. در جوانی لقب «ملا» گرفته و مشهور به «ملا فضولی» بوده است<ref>محمدزاده صدیق، حسین، ص26</ref>.


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==
علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمت‌الله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمت‌الله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر، با تخلص «فضلی» داشته است<ref>همان</ref>.
علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمت‌الله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمت‌الله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر، با تخلص «فضلی» داشته است<ref>همان</ref>.


لقب «ملا» نشانه کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، وی مانند [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی سینا]] و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را به گونه‌ای آشتی دهد و راه سومی در حکمت اسلامی بگشاید که بعدها از سوی حکیم [[زنوزی، عبدالله بن بیرمقلی باباخان|ملا عبدالله زنوزی]] دنبال شد<ref>همان</ref>.
لقب «ملا» نشانه کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، وی مانند [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی سینا]] و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را به‌گونه‌ای آشتی دهد و راه سومی در حکمت اسلامی بگشاید که بعدها از سوی حکیم [[زنوزی، عبدالله بن بیرمقلی باباخان|ملا عبدالله زنوزی]] دنبال شد<ref>همان</ref>.


استعداد سرشار و بی‌نظیر او، نقش عظیمی در دگرگون‌سازی ادبیات ترکی دوره اسلامی داشته است و می‌توان گفت که نقشی را که نظامی در شعر فارسی ایفا کرده است، او در تاریخ شعر ترکی دارد<ref>همان، ص26- 27</ref>.
استعداد سرشار و بی‌نظیر او، نقش عظیمی در دگرگون‌سازی ادبیات ترکی دوره اسلامی داشته است و می‌توان گفت که نقشی را که نظامی در شعر فارسی ایفا کرده است، او در تاریخ شعر ترکی دارد<ref>همان، ص26-27</ref>.


== آثار ==
== آثار ==
آثار باقی‌مانده از او را می‌توان به ترتیب زیر برشمرد:
آثار باقی‌مانده از او را می‌توان به‌ترتیب زیر برشمرد:


الف) آثار عربی:
الف)آثار عربی:
# دیوان عربی مولانا فضولی؛
# دیوان عربی مولانا فضولی؛
# مطلع الاعتقاد فی معرفة مبدأ والمعاد؛
# مطلع الاعتقاد فی معرفة المبدأ و المعاد.
ب) آثار ترکی:
ب)آثار ترکی:
# دیوان ترکی؛
# دیوان ترکی؛
# لیلی و مجنون؛
# لیلی و مجنون؛
خط ۵۹: خط ۵۹:
# صحبة الأثمار؛
# صحبة الأثمار؛
# حدیقة السعدا؛
# حدیقة السعدا؛
# مکتوبات و منشآت؛
# مکتوبات و منشآت.
ج) آثار فارسی:
ج)آثار فارسی:
# هفت جام؛
# هفت جام؛
# صحت و مرض؛
# صحت و مرض؛
خط ۶۷: خط ۶۷:
# رساله معمائیه؛
# رساله معمائیه؛
# فرهنگ ترکی به فارسی؛
# فرهنگ ترکی به فارسی؛
# دیوان فارسی<ref>همان، ص27- 45</ref>.
# دیوان فارسی<ref>همان، ص27-45</ref>.


==پانویس ==
==پانویس ==
خط ۷۳: خط ۷۳:


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
فضولی بیاتلی، حکیم ملا محمد، «دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی»، تصحیح حسین محمدزاده صدیق، تبریز، انتشارات یاران، 1387.  
محمدزاده صدیق، حسین، مقدمه «دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی»، اثر حکیم  ملا محمد فضولی بیاتلی، تصحیح حسین محمدزاده صدیق، تبریز، انتشارات یاران، 1387.  




۶۱٬۱۸۹

ویرایش