۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
ايشان بهترين روش برای درك اعجاز قرآن را روش موازنه می‌داند و می‌نویسد: اولین كسى كه در این زمینه مطالبى را مطرح كرده «رمانى» سپس «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]» و «عبدالقاهر» و... هستند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?pageNumber=9&viewType=html ر.ک: همان، ص9]</ref>. در عصر حاضر نيز تأليفات زيادى در اعجاز قرآن ديده می‌شود لیکن با خواندن این تأليفات متوجه میشویم كه اينها يا تاريخى، برای ايده‌ى اعجاز قرآن هستند يا بحث از ابزار اعجاز قرآن دارند، نه بيان خود اعجاز، در ادامه به بررسى ريشه موازنه نزد پنج تن از قدما پرداخته و می‌نویسد: | ايشان بهترين روش برای درك اعجاز قرآن را روش موازنه می‌داند و می‌نویسد: اولین كسى كه در این زمینه مطالبى را مطرح كرده «رمانى» سپس «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]» و «عبدالقاهر» و... هستند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?pageNumber=9&viewType=html ر.ک: همان، ص9]</ref>. در عصر حاضر نيز تأليفات زيادى در اعجاز قرآن ديده می‌شود لیکن با خواندن این تأليفات متوجه میشویم كه اينها يا تاريخى، برای ايده‌ى اعجاز قرآن هستند يا بحث از ابزار اعجاز قرآن دارند، نه بيان خود اعجاز، در ادامه به بررسى ريشه موازنه نزد پنج تن از قدما پرداخته و می‌نویسد: | ||
# «رمانى» اكثر افكار او در اعجاز قرآن و مطالب وى در تحليل اساس موازنه است كه در باب ايجاز به آنها اشاره كرده است بدين جهت كه ايجاز از روشنترين زواياى تفاوت اسلوب قرآنى با اسلوب كلام عرب می‌باشد. با مراجعه به كلام رمانى در تمامى بابها مثل جناس تصريف، تضمین، بيان و... میفهمیم به صورت اشاره كلامش پيرامون تمیز نص قرآن با كلام مردم است. | # «رمانى» اكثر افكار او در اعجاز قرآن و مطالب وى در تحليل اساس موازنه است كه در باب ايجاز به آنها اشاره كرده است بدين جهت كه ايجاز از روشنترين زواياى تفاوت اسلوب قرآنى با اسلوب كلام عرب می‌باشد. با مراجعه به كلام رمانى در تمامى بابها مثل جناس تصريف، تضمین، بيان و... میفهمیم به صورت اشاره كلامش پيرامون تمیز نص قرآن با كلام مردم است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?pageNumber=1&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص1]</ref>. | ||
# «خطابى» قرآن را معجزه می‌داند چرا كه با فصيحترين الفاظ در بهترين نظم، متضمن صحيحترين معانى است. ايشان به بررسى روش نظم تأليفات ادبى و مقايسه آنها با سبک قرآن پرداخته زيرا كه به عقيده او تنها وسيله اثبات تفاوت و برترى قرآن و ساقط كردن نصوص معارض آن موازنه است. موازنه‌ى او در سبک، فرقهاى معنوى، سطح فكرى صاحب كلام، فرقهاى بيانى، اثر آن كلام و... می‌باشد. | # «خطابى» قرآن را معجزه می‌داند چرا كه با فصيحترين الفاظ در بهترين نظم، متضمن صحيحترين معانى است. ايشان به بررسى روش نظم تأليفات ادبى و مقايسه آنها با سبک قرآن پرداخته زيرا كه به عقيده او تنها وسيله اثبات تفاوت و برترى قرآن و ساقط كردن نصوص معارض آن موازنه است. موازنه‌ى او در سبک، فرقهاى معنوى، سطح فكرى صاحب كلام، فرقهاى بيانى، اثر آن كلام و... می‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=12&viewType= ر.ک: همان، ص12]</ref>. | ||
# «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]»: عقايدش در کتاب «دلائل الاعجاز» برگرفته از رمانى و خطابى و تلاشهاى او در تفصيل و كشف پيچيدگيهاى افكار آن دو است. لكن باقلانى توجه خاصى به بحث موازنه دارد، ايشان در هر ايده‌اى كه جهت بيان اعجاز مطرح می‌کنند نظيرى از كلام عرب مى‌آورد تا میزان تفاوت بين قرآن و كلام عرب مشخص شود، اخبار از امور غيبى را نيز از وجوه اعجاز بر شمرده لكن در بيان وجوه اعجاز، تكيه‌اى بر این مورد ندارد. | # «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]»: عقايدش در کتاب «دلائل الاعجاز» برگرفته از رمانى و خطابى و تلاشهاى او در تفصيل و كشف پيچيدگيهاى افكار آن دو است. لكن باقلانى توجه خاصى به بحث موازنه دارد، ايشان در هر ايده‌اى كه جهت بيان اعجاز مطرح می‌کنند نظيرى از كلام عرب مى‌آورد تا میزان تفاوت بين قرآن و كلام عرب مشخص شود، اخبار از امور غيبى را نيز از وجوه اعجاز بر شمرده لكن در بيان وجوه اعجاز، تكيه‌اى بر این مورد ندارد. | ||
# «عبدالقاهر» از مقدمه کتاب او در «دلائل الاعجاز» می‌توان فهمید كه هدف او در همه مباحث بيان تفاوت قرآن با سائر كلامهاست، ايشان هم موازنه را به عنوان تنها راه كشف فرق و وسيله اظهار وجوه تفاوت قرآن حائز اهمیت دانسته و با جستجوى كلام و اشعار عرب و استخراج نظم آنها و جستجوى قرآن به جهات تبيين خصوصيات نظم آن اشاره می‌كند. | # «عبدالقاهر» از مقدمه کتاب او در «دلائل الاعجاز» می‌توان فهمید كه هدف او در همه مباحث بيان تفاوت قرآن با سائر كلامهاست، ايشان هم موازنه را به عنوان تنها راه كشف فرق و وسيله اظهار وجوه تفاوت قرآن حائز اهمیت دانسته و با جستجوى كلام و اشعار عرب و استخراج نظم آنها و جستجوى قرآن به جهات تبيين خصوصيات نظم آن اشاره می‌كند. | ||
# «ابن ابى الاصبع» مباحثى در تقرير حقيقت اعجاز دارد و ابزار بلاغى را مدخل معرفت تفاوت قرآن با ساير كلامها می‌داند. این مسئله در بسيارى از تحليها و ديدگاههاى او در استخراج اسرار آيات قرآن و خصوصيات بلاغى به چشم میخورد، سعى در اثبات وجوه تمايز اسلوب قرآنى با سائر سبک‌هاى عرب دارد. او در تدوین کتاب «بديع القرآن» از بسيارى از كتب قدما در نقد ادبى، شعر، نثر، علم بديع، اعجاز و نظم قرآن و موازنه بهره جسته است. او موازنه را مقارنه معانى جهت شناخت نظم بهتر می‌داند. | # «ابن ابى الاصبع» مباحثى در تقرير حقيقت اعجاز دارد و ابزار بلاغى را مدخل معرفت تفاوت قرآن با ساير كلامها می‌داند. این مسئله در بسيارى از تحليها و ديدگاههاى او در استخراج اسرار آيات قرآن و خصوصيات بلاغى به چشم میخورد، سعى در اثبات وجوه تمايز اسلوب قرآنى با سائر سبک‌هاى عرب دارد. او در تدوین کتاب «بديع القرآن» از بسيارى از كتب قدما در نقد ادبى، شعر، نثر، علم بديع، اعجاز و نظم قرآن و موازنه بهره جسته است. او موازنه را مقارنه معانى جهت شناخت نظم بهتر می‌داند. | ||
فصل دوم به ثمره‌هاى موازنه‌ى پنج تن از كسانی كه در اعجاز قرآن مطالبى دارند اشاره شده است. | فصل دوم به ثمره‌هاى موازنه‌ى پنج تن از كسانی كه در اعجاز قرآن مطالبى دارند اشاره شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=77&viewType= ر.ک: همان، ص77]</ref>. | ||
# رافعى: به عقيده مؤلف كسیکه کتاب «اعجاز القرآن» را مطالعه كند متوجه می‌شود كه رافعى، افكار قدما را با اجتهاداتش درآمیخته است، وجوه اعجاز نزد او را می‌توان به دو قسم، تقسيم كرد الف: وجوهى كه در آنها تاثيرش از قدما بيشتر از اجتهادات او به چشم میخورد. ب: وجوهى كه اجتهاداتش بيشتر است. رافعى با بررسى نصوص قرآنى و ساير آثار معتقد است اسلوب قرآن منحصر به فرد بوده و بدين جهت وضع انسان نمی‌باشد و اگر چنين بود بايد مطابق اسلوب عرب نازل مى شد. | # رافعى: به عقيده مؤلف كسیکه کتاب «اعجاز القرآن» را مطالعه كند متوجه می‌شود كه رافعى، افكار قدما را با اجتهاداتش درآمیخته است، وجوه اعجاز نزد او را می‌توان به دو قسم، تقسيم كرد الف: وجوهى كه در آنها تاثيرش از قدما بيشتر از اجتهادات او به چشم میخورد. ب: وجوهى كه اجتهاداتش بيشتر است. رافعى با بررسى نصوص قرآنى و ساير آثار معتقد است اسلوب قرآن منحصر به فرد بوده و بدين جهت وضع انسان نمی‌باشد و اگر چنين بود بايد مطابق اسلوب عرب نازل مى شد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=79&viewType= ر.ک: همان، ص79]</ref>. | ||
# عبدالله دراز: ايشان در «النبا العظيم» به راه كشف اعجاز پرداخته وبا بحث از ابزارهاى شناخت تفاوت اسلوب قرآنى كه در كلام فصحاء يافت نمی‌شود و تبيين وجوه اعجاز پرداخته است گرچه ايشان فقط به تحليل شواهد قرآنى اشاره و اسرار قرآن را بدون موازنه ارائه داده‌اند ولى كلام او دلالت بر استفاده‌اش از موازنه می‌كند. ايشان در اعجاز لغوى و علمى قرآن، خواص صوتى و دقت در تعبير معانى را بررسى كرده‌اند. | # عبدالله دراز: ايشان در «النبا العظيم» به راه كشف اعجاز پرداخته وبا بحث از ابزارهاى شناخت تفاوت اسلوب قرآنى كه در كلام فصحاء يافت نمی‌شود و تبيين وجوه اعجاز پرداخته است گرچه ايشان فقط به تحليل شواهد قرآنى اشاره و اسرار قرآن را بدون موازنه ارائه داده‌اند ولى كلام او دلالت بر استفاده‌اش از موازنه می‌كند. ايشان در اعجاز لغوى و علمى قرآن، خواص صوتى و دقت در تعبير معانى را بررسى كرده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=79&viewType= ر.ک: همان، ص79]</ref>. | ||
#در ادامه به روش [[سید قطب]] و احمد ديدات و روش موازنه بين [[شاکر، محمود|محمود شاكر]] و مالك بن نبى اشاره كرده‌اند. | #در ادامه به روش [[سید قطب]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=108&viewType= ر.ک: همان، ص108]</ref> و احمد ديدات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=132&viewType= ر.ک: همان، ص132]</ref> و روش موازنه بين [[شاکر، محمود|محمود شاكر]] و مالك بن نبى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=124&viewType= ر.ک: همان، ص124]</ref> اشاره كرده‌اند. | ||
فصل سوم به موازنه‌هاى تطبيقى جهت بيان تفاوتهاى قرآن و | فصل سوم به موازنه‌هاى تطبيقى جهت بيان تفاوتهاى قرآن و شعر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=173&viewType= ر.ک: همان، ص173]</ref>، قرآن و احاديث نبوى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=189&viewType= ر.ک: همان، ص189]</ref>، قصه يوسف در قرآن و کتاب مقدس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=200&viewType= ر.ک: همان، ص200]</ref> و اثبات عدم تحريف قرآن به واسطه موازنه پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=215&viewType= ر.ک: همان، ص215]</ref>. | ||
فصل چهارم به مهمترين اسباب اعجاز كه خصوصيات معانى | فصل چهارم به مهمترين اسباب اعجاز<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=241&viewType= ر.ک: همان، ص241]</ref> كه خصوصيات معانى قرآن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=244&viewType= ر.ک: همان، ص244]</ref>، ترتيب معانى قرآن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=247&viewType= ر.ک: همان، ص247]</ref>، حلقه‌هاى وصل قرآن (تركيب آخرين حرف كلمه قبلى با اولین حرف از كلمه بعدى كه صوت خاصى از آن ايجاد می‌شود)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=266&viewType= ر.ک: همان، ص266]</ref>، خصوصيات فواصل قرآنى (كلمه آخر آيه با كلمه اول آيه بعدى)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=274&viewType= ر.ک: همان، ص274]</ref>، خصوصيات بنايى سوره‌هاى قرآن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=283&viewType= ر.ک: همان، ص283]</ref> كه هرچه قدرهم معانى آنها متباعد باشد اما رابطه‌ى محكم بين آنها وجود دارد و سبک و جنبش آنها تفاوت ندارد و ساير خصوصيات در ترتيب و نزول قرآن كه بر صفات الهى دلالت می‌كند، اشاره شده است. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
فهرست منابع <ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=319&viewType= ر.ک: همان، ص319]</ref>و محتویات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=321&viewType= ر.ک: همان، ص321]</ref> در انتها آمده و در پاورقى، آدرس مصادرى كه مطالبى از آنها نقل شده، روايات و توضيح برخى نكات آمده است. | |||
فهرست منابع و محتویات در انتها آمده و در پاورقى، آدرس مصادرى كه مطالبى از آنها نقل شده، روايات و توضيح برخى نكات آمده است. | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۵: | ||
[[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | [[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | ||
[[رده:علوم قرآنی]] | [[رده:علوم قرآنی]] | ||
<references /> | |||