۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
حفظ البدن (رساله‌ای فارسی در بهداشت و تندرستی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۷
، ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱جایگزینی متن - 'سـ' به 'س'
جز (جایگزینی متن - 'صـ' به 'ص') |
جز (جایگزینی متن - 'سـ' به 'س') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
# سختی، نرمی، گرمی وسردی اندام‌ها؛ | # سختی، نرمی، گرمی وسردی اندام‌ها؛ | ||
# فربه یا لاغر بـودن؛ | # فربه یا لاغر بـودن؛ | ||
# رنـگ | # رنـگ پوست و به‌ویژه چهره (از 11 رنگ سخن می‌گوید، اما 10 رنگ برمی‌شمرد: سپید، به رنگ گـچ، به رنگ عاج، به رنگ ارزیز، زردی، اشقر، سرخ، سبزارنگ بی‌سرخی، تاریک، سیاه)؛ | ||
# موی (در ضمن آن دوازده پرسش با پاسخ آمده | # موی (در ضمن آن دوازده پرسش با پاسخ آمده است؛ از جمله پرسش درباره سپید شدن مو و پاسخ آن)؛ | ||
# «فعل‌هاست که از قوت‌ها صادر شود وقاعده کلی است که هرگاه که فعل‌ها را قوت بـر کـمال بـاشد و در وی هیچ تشویش و نقصان نبود، مزاج معتدل بود و اگر نه چنین باشد، از آن سه قسم بـیرون نـبود: یـا تشویشی حاصل بود، یا نقصان، یا بطلان...»؛ | # «فعل‌هاست که از قوت‌ها صادر شود وقاعده کلی است که هرگاه که فعل‌ها را قوت بـر کـمال بـاشد و در وی هیچ تشویش و نقصان نبود، مزاج معتدل بود و اگر نه چنین باشد، از آن سه قسم بـیرون نـبود: یـا تشویشی حاصل بود، یا نقصان، یا بطلان...»؛ | ||
# احوال بول است و براز است؛ زیرا کـه هـر وقت کـه بول رنگین بود و رایحه او نیک تیز بود، دلیل [گرمی مزاج] باشد و اگر نه چنین بود، بر برودت. | # احوال بول است و براز است؛ زیرا کـه هـر وقت کـه بول رنگین بود و رایحه او نیک تیز بود، دلیل [گرمی مزاج] باشد و اگر نه چنین بود، بر برودت. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
# اشـاره به اسباب سته؛ | # اشـاره به اسباب سته؛ | ||
# در بیان حاجت حیوانات به هوا؛ | # در بیان حاجت حیوانات به هوا؛ | ||
# دربیان تغیر هوا به | # دربیان تغیر هوا به سبب گـشتن فـصل‌های سال (اشاره به چهار فصل سال و برخی بیماری‌های رایج در این فصل‌ها و نیز درمان آن‌ها با روش‌هایی ساده چـون«رگ زدن»، استفاده از خوش‌بوکننده‌ها وپرهیز، استفاده از لباس مناسب فصل و...)؛ | ||
# در شرح حال تن مـردم در هـر شـهری و جایگاهی؛ | # در شرح حال تن مـردم در هـر شـهری و جایگاهی؛ | ||
# در شرح هوای نیک و هوای معتدل. | # در شرح هوای نیک و هوای معتدل. | ||
مقاله سوم در شرح مضرت هوای مختلف و علاج هریک بـر | مقاله سوم در شرح مضرت هوای مختلف و علاج هریک بـر سبیل تفصیل و ایـن مقالات شش فصل است: | ||
# در مضرت هوای گرم؛ | # در مضرت هوای گرم؛ | ||
# در مضرت هوای سرد؛ | # در مضرت هوای سرد؛ | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
بـخش اول: در شرح صفات آب‌ها و در بخش او نه فصل است: # درمنفعت‌های آب خوردن؛ | بـخش اول: در شرح صفات آب‌ها و در بخش او نه فصل است: # درمنفعت‌های آب خوردن؛ | ||
# در اقسام آب‌ها؛ | # در اقسام آب‌ها؛ | ||
# (فـصل | # (فـصل سوم ندارد)؛ | ||
# در اقسام آب‌ها (تکرار عنوان فـصل دوم؛ البته در اینجا مـعیار تقسیم‌بندی مـتفاوت است). | # در اقسام آب‌ها (تکرار عنوان فـصل دوم؛ البته در اینجا مـعیار تقسیم‌بندی مـتفاوت است). | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
بخش سوم در انواع اشربه‌ای که در حالت صحت و حـالت مرض، آن را به‌کار بـرند (جـلاب شـکر، سکنگبین، فقاع) و دو فـصل پانـزدهم و شانزدهم که به نـظر مـی‌رسد در واقع متعلق به بخش دوم باشند (یعنی این بخش در اصل 16 فصل داشته است). | بخش سوم در انواع اشربه‌ای که در حالت صحت و حـالت مرض، آن را به‌کار بـرند (جـلاب شـکر، سکنگبین، فقاع) و دو فـصل پانـزدهم و شانزدهم که به نـظر مـی‌رسد در واقع متعلق به بخش دوم باشند (یعنی این بخش در اصل 16 فصل داشته است). | ||
مقاله پنـجم در تـدبیر مأکولات (خوردنی‌ها) و این مقالت مرتب | مقاله پنـجم در تـدبیر مأکولات (خوردنی‌ها) و این مقالت مرتب است بر چـهار بخش (امـا فـقط دو بـخش آن آمده است!): | ||
بخش اول: در طـبایع مفردات که مشتمل است بر 13 فصل: | بخش اول: در طـبایع مفردات که مشتمل است بر 13 فصل: | ||
# غلات و حبوبات (گندم و جو و انواع نان‌هایی که از این دو پخـته مـی‌شود، باقلا، نخود، گاورس، لوبیا، ماش، کـنجد و بـرنج)؛ | # غلات و حبوبات (گندم و جو و انواع نان‌هایی که از این دو پخـته مـی‌شود، باقلا، نخود، گاورس، لوبیا، ماش، کـنجد و بـرنج)؛ | ||
# گـوشت‌ها (گـوشت گـوسفند، بز، گاو، شـتر، | # گـوشت‌ها (گـوشت گـوسفند، بز، گاو، شـتر، اسب، آهو، بزغاله، ماهی، خرگوش، گورخر، گاو کوهی، بز و میش کوهی، مرغ خانگی، بط و مرغ آبی، کـلنگ (درنـا)، کـبوتربچه و... و سرانجام گوشت نمک‌سود!)؛ | ||
# در شرح اعضای حـیوانات (مـانند | # در شرح اعضای حـیوانات (مـانند سر بـریان گـوسفند، مـغز، چشم، پایچه، اشکنبه و روده، جگر، سپرز، گرده، دل، شش، پیه و مغز و نیز تخم انواع مرغ‌های خانگی)؛ | ||
# در طبیعت اباها (آش‌ها و خوراکی‌های دیگر همچون قلیه و عدسی و هریسه)؛ | # در طبیعت اباها (آش‌ها و خوراکی‌های دیگر همچون قلیه و عدسی و هریسه)؛ | ||
# در شرح ابزارها (مـوادی چون انواع ترشی) که به سرکه و جز آن سازند؛ | # در شرح ابزارها (مـوادی چون انواع ترشی) که به سرکه و جز آن سازند؛ | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
# در بقول (تـرب، شـلغم، پیاز، سیر، ریواج)؛ | # در بقول (تـرب، شـلغم، پیاز، سیر، ریواج)؛ | ||
# در افزارهای دیگ (چاشنی‌هایی که هنگام پخت غذا می‌افزایند، همچون: زیره، دارچینی، فلفل، زنجبیل، زعفران، سرکه، نمک و جز آن)؛ | # در افزارهای دیگ (چاشنی‌هایی که هنگام پخت غذا می‌افزایند، همچون: زیره، دارچینی، فلفل، زنجبیل، زعفران، سرکه، نمک و جز آن)؛ | ||
# در میوه‌های تر (انگور، غوره، انجیر، زردآلو، شفتالو و شفترنگ و آلو، آلوی نیشه (نیشو)، | # در میوه‌های تر (انگور، غوره، انجیر، زردآلو، شفتالو و شفترنگ و آلو، آلوی نیشه (نیشو)، سیب، انـبرود (گلابی)، آبی (به)، انار شیرین و ترش، توت، خربزه، خربزه هندی (هندوانه)، کدو، بادنجان، عناب، ترنج، سماق)؛ | ||
# درمیوه‌های خشک (رما، کشمش، انجیر خشک، جوز (گـردو)، جـوز تر، بادام شیرین، بادام تلخ، | # درمیوه‌های خشک (رما، کشمش، انجیر خشک، جوز (گـردو)، جـوز تر، بادام شیرین، بادام تلخ، پسته، فـندق، عناب خشک)؛ | ||
# در شیرینی‌ها (شکر، عسل، پانیذ، پالوده، حلوا، لوزینه، قطایف)؛ | # در شیرینی‌ها (شکر، عسل، پانیذ، پالوده، حلوا، لوزینه، قطایف)؛ | ||
# درروغن‌ها (روغن جوز، زیتون، بادام، کنجد، پسته و سرانجام تدبیر شستن روغن). | # درروغن‌ها (روغن جوز، زیتون، بادام، کنجد، پسته و سرانجام تدبیر شستن روغن). | ||