نفزی، محمد بن ابراهیم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۱: خط ۲۱:
|-
|-
|اساتید
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |پدرش ابراهيم  بن عبدالله
| data-type="authorTeachers" |پدرش ابراهیم  بن عبدالله


[[عبدالله فريسى]]
[[عبدالله فريسى|عبدالله فریسى]]


[[ابوعبدالله تلمسانى]]
[[ابوعبدالله تلمسانى]]
خط ۳۲: خط ۳۲:
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
| data-type="authorWritings" |[[غيث المواهب العلية في شرح الحكم العطائية]]
| data-type="authorWritings" |[[غيث المواهب العلية في شرح الحكم العطائية|غیث المواهب العلیة فی شرح الحکم العطائیة]]
|- class="articleCode"
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
|کد مؤلف
خط ۳۹: خط ۳۹:
</div>
</div>


'''محمد بن ابراهيم نفزى''' (733-792ق)، معروف به ابن عبّاد  فقيه، خطیب و از مشاهير صوفيه اندلس به طريقه شاذليه در قرن هشتم هجری
'''محمد بن ابراهیم نفزى''' (733-792ق)، معروف به ابن عبّاد  فقیه، خطیب و از مشاهیر صوفیه اندلس به طریقه شاذلیه در قرن هشتم هجری


== ولادت ==
== ولادت ==
ابوعبدالله محمد بن ابراهيم  بن عبدالله بن مالك بن ابراهيم بن محمد بن مالك بن إبراهيم بن يحيى بن عبّاد نفزي حميري در سال 733ق برابر با 1333م، در شهر رُنده اندلس به دنيا آمد.  
ابوعبدالله محمد بن ابراهیم  بن عبدالله بن مالک بن ابراهیم بن محمد بن مالک بن إبراهیم بن یحیى بن عبّاد نفزی حمیری در سال 733ق برابر با 1333م، در شهر رُنده اندلس به دنیا آمد.  


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==


=== اساتید ===
=== اساتید ===
قرائت را نزد پدرش كه مردى خطیب و دانشمند بود فراگرفت و علم لغت را نزد دايى خود قاضى [[عبدالله فريسى]] آموخت و در هفت سالگى قرآن را ازبر داشت.
قرائت را نزد پدرش که مردى خطیب و دانشمند بود فراگرفت و علم لغت را نزد دایى خود قاضى [[عبدالله فريسى|عبدالله فریسى]] آموخت و در هفت سالگى قرآن را ازبر داشت.


در رنده در مجلس درس [[على بن ابى‌الحسن رندى]] نيز حاضر مى‌شد، سپس براى تكميل تحصيلات خود به مغرب رفت و در تلمسان و فاس نزد استادانى چون [[ابوعبدالله تلمسانى]]، [[ابوعبدالله مقرى]]، [[ابومحمد عبدالنور عمرانى]]، [[ابوعبدالله آبلى]] و [[ابوعمران موسى عبدوسى]] و ديگران علم لغت، فقه، اصول، كلام و فلسفه فراگرفت.
در رنده در مجلس درس [[على بن ابى‌الحسن رندى]] نیز حاضر مى‌شد، سپس براى تکمیل تحصیلات خود به مغرب رفت و در تلمسان و فاس نزد استادانى چون [[ابوعبدالله تلمسانى]]، [[ابوعبدالله مقرى]]، [[ابومحمد عبدالنور عمرانى]]، [[ابوعبدالله آبلى]] و [[ابوعمران موسى عبدوسى]] و دیگران علم لغت، فقه، اصول، کلام و فلسفه فراگرفت.


ابن عبّاد پس از تحصيل علوم ظاهرى به علوم باطنى روى آورد و براى ملاقات صوفى مشهور [[ابن عاشر]]، ابوالعباس به سلا مهاجرت كرد و چندين سال در خدمت او بسربرد و از بزرگان اصحاب و از برگزيدگان شاگردان او شد؛ چنان‌كه ابن عاشر او را بر ديگر اصحاب خويش مقدم مى‌داشت و آنان را به پيروى و بهره‌مند شدن از او امر مى‌كرد و درباره او مى‌گفت كه ابن عبّاد به تنهايى يك امّت است.
ابن عبّاد پس از تحصیل علوم ظاهرى به علوم باطنى روى آورد و براى ملاقات صوفى مشهور [[ابن عاشر]]، ابوالعباس به سلا مهاجرت کرد و چندین سال در خدمت او بسربرد و از بزرگان اصحاب و از برگزیدگان شاگردان او شد؛ چنان‌که ابن عاشر او را بر دیگر اصحاب خویش مقدم مى‌داشت و آنان را به پیروى و بهره‌مند شدن از او امر مى‌کرد و درباره او مى‌گفت که ابن عبّاد به تنهایى یک امّت است.


ابن عبّاد پس از وفات [[ابن عاشر]]، براى ملاقات ابومروان عبدالملك صوفى به طنجه رفت و از مصاحبت او بهره فراوان برد و از او اجازه عام دريافت. وى هرگز ازدواج نكرد و كنيزى نيز اختيار ننمود. بيشترين بهره او از دنيا بوى خوش و بخور بود. كارهايش را خود انجام مى‌داد، لباسش در خانه وصله‌دار بود، اما وقتى كه از خانه خارج مى‌شد، روى آن، لباسى سبز يا سفيد مى‌پوشيد. درباره خصلت‌هاى معنوى او گفته‌اند كه در عبوديت و برائت از حول و قوّه غير خالق و عدم توجه به مدح و ذم مردم و اعراض از خلق و ذكر حق و سكون و زهد و صلاح ممتاز بود.
ابن عبّاد پس از وفات [[ابن عاشر]]، براى ملاقات ابومروان عبدالملک صوفى به طنجه رفت و از مصاحبت او بهره فراوان برد و از او اجازه عام دریافت. وى هرگز ازدواج نکرد و کنیزى نیز اختیار ننمود. بیشترین بهره او از دنیا بوى خوش و بخور بود. کارهایش را خود انجام مى‌داد، لباسش در خانه وصله‌دار بود، اما وقتى که از خانه خارج مى‌شد، روى آن، لباسى سبز یا سفید مى‌پوشید. درباره خصلت‌هاى معنوى او گفته‌اند که در عبودیت و برائت از حول و قوّه غیر خالق و عدم توجه به مدح و ذم مردم و اعراض از خلق و ذکر حق و سکون و زهد و صلاح ممتاز بود.


طريقه او در تصوف طريقه شاذليه بود و ظاهراً اين طريقه را از استاد خويش، ابن عاشر، گرفته بود. ابوسعيد سلوى بر روى ديوار مسجد قرويين سه بيت شعر به خط ابن عبّاد ديده بود كه مضامين عاشقانه داشت. هنگامى كه ابوسعيد اين ابيات را به سبب مضامين تغزّلى آنها با اظهار ترديد براى ابوالقاسم صيرفى نقل كرد، صيرفى يادآور شد كه اين اشعار درباره مهدى قائم سروده شده است.
طریقه او در تصوف طریقه شاذلیه بود و ظاهراً این طریقه را از استاد خویش، ابن عاشر، گرفته بود. ابوسعید سلوى بر روى دیوار مسجد قرویین سه بیت شعر به خط ابن عبّاد دیده بود که مضامین عاشقانه داشت. هنگامى که ابوسعید این ابیات را به سبب مضامین تغزّلى آنها با اظهار تردید براى ابوالقاسم صیرفى نقل کرد، صیرفى یادآور شد که این اشعار درباره مهدى قائم سروده شده است.


=== شاگردان ===
=== شاگردان ===
در ميان شاگردان برجسته ابن عباد مى‌توان يحيى سرّاج، ابوعبدالله بن سكاك، لسان‌الدين بن خطیب و خطیب بن قنفذ را نام برد. ابن عباد پس از ملاقات با ابومروان عبدالملك صوفى به فاس رفت و در آنجا امام و خطیب مسجد قرويين شد و پس از 15 سال وعظ و ارشاد در سال 792ق وفات يافت و در محلى به نام كدية البراطل در باب الفتوح به خاک سپرده شد، اما يحيى سراج گفته است كه ابن عباد در فاس نزديك باب المسدود معروف به حمراء مدفون گشته است.
در میان شاگردان برجسته ابن عباد مى‌توان یحیى سرّاج، ابوعبدالله بن سکاک، لسان‌الدین بن خطیب و خطیب بن قنفذ را نام برد. ابن عباد پس از ملاقات با ابومروان عبدالملک صوفى به فاس رفت و در آنجا امام و خطیب مسجد قرویین شد و پس از 15 سال وعظ و ارشاد در سال 792ق وفات یافت و در محلى به نام کدیة البراطل در باب الفتوح به خاک سپرده شد، اما یحیى سراج گفته است که ابن عباد در فاس نزدیک باب المسدود معروف به حمراء مدفون گشته است.


به گفته مقرى، سلطان ابوالعباس احمد بن ابى‌سالم و مردم دو شهر جديد و قديم فاس بر جنازه او حاضر شدند. همو مى‌افزايد: من قبر او را بارها در فاس زيارت كرده‌ام و او نزد مردم فاس همچون شافعى است نزد مصريان.
به گفته مقرى، سلطان ابوالعباس احمد بن ابى‌سالم و مردم دو شهر جدید و قدیم فاس بر جنازه او حاضر شدند. همو مى‌افزاید: من قبر او را بارها در فاس زیارت کرده‌ام و او نزد مردم فاس همچون شافعى است نزد مصریان.
 
== وفات ==
در سال 792ق برابر با 1390م در شهر فاس مغرب از دنیا رفت.


== آثار ==
== آثار ==


 
آثار و نوشته‌هاى ابن عباد در نشر طریقه شاذلیه در مغرب و اندلس بسیار مؤثر بوده است. این آثار عبارتند از:
آثار و نوشته‌هاى ابن عباد در نشر طريقه شاذليه در مغرب و اندلس بسيار مؤثر بوده است. اين آثار عبارتند از:
# غیث المواهب العلیة فى شرح الحکم العطائیة که شرحى است بر الحکم تألیف ابن عطاء الله سکندرى؛
# غيث المواهب العلية فى شرح الحكم العطائية كه شرحى است بر الحكم تأليف ابن عطاء الله سكندرى؛
# الرسائل الکبرى (این مجموعه که ابن عباد آن را به شاگرد خود یحیى سراج هدیه کرده، مشتمل بر 38 رساله در آداب سلوک الى الله است)؛
# الرسائل الكبرى (اين مجموعه كه ابن عباد آن را به شاگرد خود يحيى سراج هديه كرده، مشتمل بر 38 رساله در آداب سلوك الى الله است)؛
# الرسائل الصغرى (این کتاب شامل 16 رساله است که 6 رساله اول آن به محمد بن ادبیه و 9 رساله بعدى به یحیى سراج و رساله آخر به ابواسحاق ابراهیم شاطبى نوشته شده است)؛
# الرسائل الصغرى (اين كتاب شامل 16 رساله است كه 6 رساله اول آن به محمد بن ادبيه و 9 رساله بعدى به يحيى سراج و رساله آخر به ابواسحاق ابراهيم شاطبى نوشته شده است)؛
# ادعیة مرتبة على اسماء الله الحسنى که شرح اسماء الله الحسنى نیز نامیده شده؛
# ادعية مرتبة على اسماء الله الحسنى كه شرح اسماء الله الحسنى نيز ناميده شده؛
# نظم الحکم العطائیة؛
# نظم الحكم العطائية؛
# تحقیق العلامة فى احکام الامامة؛
# تحقيق العلامة فى احكام الامامة؛
# مجموعه خطب، مشتمل بر خطبه‌هاى ابن عباد در مسجد قرویین فاس؛
# مجموعه خطب، مشتمل بر خطبه‌هاى ابن عباد در مسجد قرويين فاس؛
# رسائل على قوت القلوب؛
# رسائل على قوت القلوب؛
# اجوبة فى مسائل العلوم.
# اجوبة فى مسائل العلوم.
بستانى و [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] كتابى از تأليفات او با عنوان «كفاية المحتاج» ياد كرده‌اند. برخى از اشعار او را ابن خطیب نقل كرده است.
بستانى و [[زرکلی، خیرالدین|زرکلى]] کتابى از تألیفات او با عنوان «کفایة المحتاج» یاد کرده‌اند. برخى از اشعار او را ابن خطیب نقل کرده است.


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


 
دایرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 4، ص 180.
دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 4، ص 180.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش