۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ملا صدراى شيرازى' به 'ملا صدراى شيرازى'
جز (جایگزینی متن - 'ابن سينا' به 'ابن سينا') |
جز (جایگزینی متن - 'ملا صدراى شيرازى' به 'ملا صدراى شيرازى') |
||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
ويژگى ديگرى كه در اين كتاب به چشم مى‌خورد، اين است كه باز مى‌بينيم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] براى نخستين بار در اين كتاب به طريقه صديقين از نظر در خود هستى و حقيقت آن، اثبات ذات واجب تعالى مى‌كند. به گفته صاحب نظران و فيلسوفان بصير معاصر، اين«برهان صديقين»، در ميان براهين مختلف خدا شناسى اتقن و اسد براهين است و برهانى است كه اگر چه مقدمات دشوارى دارد، ولى حقاً استوار و خدشه ناپذير است، كه هستى خداوند را اثبات مى‌كند. | ويژگى ديگرى كه در اين كتاب به چشم مى‌خورد، اين است كه باز مى‌بينيم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] براى نخستين بار در اين كتاب به طريقه صديقين از نظر در خود هستى و حقيقت آن، اثبات ذات واجب تعالى مى‌كند. به گفته صاحب نظران و فيلسوفان بصير معاصر، اين«برهان صديقين»، در ميان براهين مختلف خدا شناسى اتقن و اسد براهين است و برهانى است كه اگر چه مقدمات دشوارى دارد، ولى حقاً استوار و خدشه ناپذير است، كه هستى خداوند را اثبات مى‌كند. | ||
و اما در باب«علم خداوند» هم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين كتاب نظريه‌اى را ابراز مى‌دارد كه اگر چه مى‌توان در آن تشكيك كرد، ليكن حاوى نكاتى است كه از ويژگى‌هاى اين كتاب به شمار مى‌آيد. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در باب«علم خداوند»، همان نظرى را ابراز مى‌دارد كه قرن‌ها پس از او توسط مؤسس«حكمت متعاليه»، صدر محققان و فيلسوفان اسلامى، ملا صدراى شيرازى ارائه شده است و علم خداوند تعالى را به اشيا، عين علم او به ذات خويش مى‌داند. سخن [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين مورد چنين است: «خداى تبارك و تعالى، علمش به ذات خود، عين علم او به موجودات است، پس حق، تمام اشيا است به يك‌تايى و فردانيت و داخل در اشيا است از احاطه وجود و خارج از اشيا است در ماهيت و حدود». و اين نظر، همان نظر مرحوم ملا صدرا است كه به« علم اجمالى در عين كشف تفصيلى»، معروف است. | و اما در باب«علم خداوند» هم، [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين كتاب نظريه‌اى را ابراز مى‌دارد كه اگر چه مى‌توان در آن تشكيك كرد، ليكن حاوى نكاتى است كه از ويژگى‌هاى اين كتاب به شمار مى‌آيد. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در باب«علم خداوند»، همان نظرى را ابراز مى‌دارد كه قرن‌ها پس از او توسط مؤسس«حكمت متعاليه»، صدر محققان و فيلسوفان اسلامى، [[ملا صدراى شيرازى]] ارائه شده است و علم خداوند تعالى را به اشيا، عين علم او به ذات خويش مى‌داند. سخن [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در اين مورد چنين است: «خداى تبارك و تعالى، علمش به ذات خود، عين علم او به موجودات است، پس حق، تمام اشيا است به يك‌تايى و فردانيت و داخل در اشيا است از احاطه وجود و خارج از اشيا است در ماهيت و حدود». و اين نظر، همان نظر مرحوم ملا صدرا است كه به« علم اجمالى در عين كشف تفصيلى»، معروف است. | ||
نكته ديگر، اينكه رساله«فصوص» [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]، يك رساله فلسفى - عرفانى است. فصل مشبعى در«علم النفس» دارد، فاصله ميان برهان و عرفان در اين رساله از ميان برداشته شده است. پاى عقل با راه دل و پاى دل با راه عقل در پيمودن و سلوك به سوى مقصد اعلا عميقاً تعاون و هميارى دارند. به علاوه كوشش براى ايجاد هم‌آهنگى بين حكمت و شريعت و عقل و شرع در اين رساله، كاملاً مشهود است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در برخى از فص‌ها، استناد به آيات قرآن مى‌كند و گاهى هم فقط به ذكر مضمون آيه‌اى اكتفا مى‌ورزد، ولى خود آيه را نمى‌آورد. آشنايان با تاريخ فلسفه اسلامى به خوبى مى‌دانند كه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] از پيش‌گامان وادى«تطابق دين و فلسفه» و هم‌آهنگى عقل و شرع است و كوشش‌هاى فراوانى براى«وحدت دين و فلسفه» انجام داده است. | نكته ديگر، اينكه رساله«فصوص» [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]، يك رساله فلسفى - عرفانى است. فصل مشبعى در«علم النفس» دارد، فاصله ميان برهان و عرفان در اين رساله از ميان برداشته شده است. پاى عقل با راه دل و پاى دل با راه عقل در پيمودن و سلوك به سوى مقصد اعلا عميقاً تعاون و هميارى دارند. به علاوه كوشش براى ايجاد هم‌آهنگى بين حكمت و شريعت و عقل و شرع در اين رساله، كاملاً مشهود است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] در برخى از فص‌ها، استناد به آيات قرآن مى‌كند و گاهى هم فقط به ذكر مضمون آيه‌اى اكتفا مى‌ورزد، ولى خود آيه را نمى‌آورد. آشنايان با تاريخ فلسفه اسلامى به خوبى مى‌دانند كه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] از پيش‌گامان وادى«تطابق دين و فلسفه» و هم‌آهنگى عقل و شرع است و كوشش‌هاى فراوانى براى«وحدت دين و فلسفه» انجام داده است. | ||
[[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] بر اين اعتقاد است كه دين و فلسفه، منشأ صدور واحد دارند. او معتقد است كه مصدر اصلى دين و فلسفه، عقل فعال است. كوششى كه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] به منظور ايجاد تفاهم و هم‌آهنگى بين دين و فلسفه آغاز كرد، بعدها توسط حكيمانى همچون ابن رشد، خواجه نصير، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، غزالى و... تداوم يافت و با صدر المتألهين ملا صدراى | [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] بر اين اعتقاد است كه دين و فلسفه، منشأ صدور واحد دارند. او معتقد است كه مصدر اصلى دين و فلسفه، عقل فعال است. كوششى كه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]] به منظور ايجاد تفاهم و هم‌آهنگى بين دين و فلسفه آغاز كرد، بعدها توسط حكيمانى همچون ابن رشد، خواجه نصير، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، غزالى و... تداوم يافت و با صدر المتألهين [[ملا صدراى شيرازى]]، فليسوف كبير اسلامى و مؤسس حكمت متعاليه اسلامى به اوج خود رسيد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||