۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلبیت علیهمالسلام (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۶:۳۴
، ۲۲ اکتبر ۲۰۱۶بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلبيت(ع)'''، تأليف جمعى از پژوهشگران «مؤسّسه دائرةالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهلبيت(ع)»، زير نظر [[هاشمی شاهرودی، محمود |آيتالله سيد محمود هاشمى شاهرودى]]، از نخستين فرهنگهاى تخصصى علمى - كاربردى در موضوع فقه شيعه به زبان فارسى است. | |||
اهميت و ضرورت تدوين فرهنگ فقه، آنگاه بيشتر رخ مىنمايد كه براى بسيارى از علوم و شاخههاى برخى علوم، فرهنگهاى تخصصى متعدّدى نگاشته شده است، اما درباره فقه ناب اهلبيت(ع) فرهنگى درخور كه تشنگى شيفتگان فقه شيعى را فرو نشاند و از جستجوى فراوان و وقتگير براى يافتن معنا و اطّلاعاتى كوتاه و اساسى درباره عنوانهاى فقهى مستغنى سازد، تدوين نيافته و جاى آن در ميان كتابهاى مرجع و فرهنگهاى تخصصى خالى است؛ ازاينرو، در اين زمان كه فقه شيعه از انزوا بهدر آمده و جامه حكومت و اداره جامعه به تن كرده و به همين دليل نظر جهانيان، بهويژه ملّتهاى مسلمان را متوجه خود ساخته است، تدوين چنين فرهنگى و عرضه آن به جامعه علمى و فقاهتى بيش از پيش ضرورى مىنمايد <ref>ر.ك: مقدمه كتاب، ج1، ص56</ref>. | اهميت و ضرورت تدوين فرهنگ فقه، آنگاه بيشتر رخ مىنمايد كه براى بسيارى از علوم و شاخههاى برخى علوم، فرهنگهاى تخصصى متعدّدى نگاشته شده است، اما درباره فقه ناب اهلبيت(ع) فرهنگى درخور كه تشنگى شيفتگان فقه شيعى را فرو نشاند و از جستجوى فراوان و وقتگير براى يافتن معنا و اطّلاعاتى كوتاه و اساسى درباره عنوانهاى فقهى مستغنى سازد، تدوين نيافته و جاى آن در ميان كتابهاى مرجع و فرهنگهاى تخصصى خالى است؛ ازاينرو، در اين زمان كه فقه شيعه از انزوا بهدر آمده و جامه حكومت و اداره جامعه به تن كرده و به همين دليل نظر جهانيان، بهويژه ملّتهاى مسلمان را متوجه خود ساخته است، تدوين چنين فرهنگى و عرضه آن به جامعه علمى و فقاهتى بيش از پيش ضرورى مىنمايد <ref>ر.ك: مقدمه كتاب، ج1، ص56</ref>. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
براى آشنايى با محتوا و ويژگىهاى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است: | براى آشنايى با محتوا و ويژگىهاى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است: | ||
#براى استفاده بهتر، كاربرد بيشتر و سهولت در كار، تدوين فرهنگ فقه به دو مرحله كلّى تقسيم شده است. | |||
#:مرحله اول: در اين مرحله عناوينى كه داراى حكم تكليفى يا وضعى باشند و يا در فقه استدلالى به كار مىروند، مانند قواعد فقهى، اصطلاحات اصولى و رجالى، شناسايى شده و براى عناوين اصلى، مقاله مناسب آن تدوين گرديده است. كتاب حاضر محصول اين مرحله مىباشد. | |||
مرحله اول: در اين مرحله عناوينى كه داراى حكم تكليفى يا وضعى باشند و يا در فقه استدلالى به كار مىروند، مانند قواعد فقهى، اصطلاحات اصولى و رجالى، شناسايى شده و براى عناوين اصلى، مقاله مناسب آن تدوين گرديده است. كتاب حاضر محصول اين مرحله مىباشد. | #:مرحله دوم: در اين مرحله كه پس از پايان يافتن مرحله نخست انجام خواهد شد، افزون بر كامل كردن مدخلهاى مرحله قبل و تكميل مطالب مقالهها، مدخلهاى مربوط به كتب فقهى و فقيهان نيز اضافه خواهد شد <ref>ر.ك: همان، ص58 و 59</ref>. | ||
#براى تدوين فرهنگ فقه گامهاى زير انجام گرفته است: | |||
مرحله دوم: در اين مرحله كه پس از پايان يافتن مرحله نخست انجام خواهد شد، افزون بر كامل كردن مدخلهاى مرحله قبل و تكميل مطالب مقالهها، مدخلهاى مربوط به كتب فقهى و فقيهان نيز اضافه خواهد شد <ref>ر.ك: همان، ص58 و 59</ref>. | #:مدخل گزينى، تشكيل پرونده علمى، تدوين مقاله، بررسى ساختارى و محتوايى، بازنويسى، نظارت نهايى مقالههاى بازنويسىشده به لحاظ صحّت، جامعيت، تناسب حجم و انطباق مطالب با مدخل، ويرايش، بازبينى نهايى، حروفنگارى <ref>ر.ك: همان همان، ص59 و 60</ref>. | ||
#از آنجا كه «جواهر الكلام»، گستردهترين و جامعترين متن استدلالى و تفريعى فقه شيعى است و عمده اقوال و استدلالهاى فقيهان را در خود دارد و نيز در حوزههاى علمى شيعه از جايگاهى بس ارجمند برخوردار است، در فرهنگ فقه، بهعنوان منبع اصلى مورد استفاده قرار گرفته است؛ امّا بىگمان، تدوين فرهنگى درباره فقه شيعه بدون بهرهگيرى از ديگر منابع معتبر فقهى كه هريك نمايانگر تلاش بىوقفه فقيهان شيعه و تحوّل فقه شيعى در مراحل مختلف است و نيز بدون استفاده از كتابهايى كه پس از «جواهر الكلام» نگارش يافتهاند، كارى سنجيده و علمى نخواهد بود؛ ازاينرو، براى غنا و جامعيت فرهنگ فقه، از ديگر منابع معتبر نيز استفاده شده است. | |||
#لازم به ذكر است كه: عناوين فقهى، واژگانىاند كه در فقه كاربرد دارند؛ خواه از اصطلاحات فقهى (واژگانى كه در فقه معنايى خاص يافتهاند) باشند يا نباشند؛ ازاينرو، عناوين فقهى، اعم از اصطلاحات فقهىاند <ref>ر.ك: همان، ص52</ref>. | |||
#شناسه، عبارت است از تعريفى كوتاه با عبارتى غالبا بدون فعل كه در برابر هريك از عناوين و مدخلها مىآيد. در شناسه تنها، معناى كاربردى در فقه بيان مىشود كه ممكن است اصطلاحى يا لغوى باشد. اگر مدخلى بيش از يك معناى كاربردى در فقه داشته باشد، جملگى در شناسه ذكر مىگردند؛ براى مثال، مدخل «استحلال» داراى سه معنا است كه بدين صورت ذكر مىشوند: استحلال: حلال شمردن/حلال كردن/حلاليت طلبيدن <ref>ر.ك: همان، ص53</ref>. | |||
مدخل گزينى، تشكيل پرونده علمى، تدوين مقاله، بررسى ساختارى و محتوايى، بازنويسى، نظارت نهايى مقالههاى بازنويسىشده به لحاظ صحّت، جامعيت، تناسب حجم و انطباق مطالب با مدخل، ويرايش، بازبينى نهايى، حروفنگارى <ref>ر.ك: همان همان، ص59 و 60</ref>. | #اين فرهنگ داراى ويژگىهاى زير است: | ||
الف)- نخستين فرهنگ فقه شيعى و نخستين تجربه فقهپژوهان شيعه در زمينه فرهنگنويسى؛ | الف)- نخستين فرهنگ فقه شيعى و نخستين تجربه فقهپژوهان شيعه در زمينه فرهنگنويسى؛ | ||