شرح حدیث ثقلین: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۴۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ اوت ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURkar2.jpg | عنوان =‏ شرح حدیث ثقلین | عنوان‌های دیگر =...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
}}  
}}  


'''شرح حدیث ثقلین''' تألیف [[محمّدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] میباشد و مشتمل بر شرحی است بر حدیث مشهور نبوی که مهمترین منابع شیعه و سنّی آن را روایت کرده¬ اند و متن آن حدیث شریف چنین است: «انّی تارک فیکم الثّقلین کتاب الله عزّ و جلّ و عترتی اهل بیتی، ألا و هما الخلیفتان من بعدی و لن یفترقا حتّی یردا علیّ الحوض». نمونه های دیگری از این حدیث در متن کتاب مورد توجّه قرار گرفته است.
'''شرح حدیث ثقلین''' تألیف [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] میباشد و مشتمل بر شرحی است بر حدیث مشهور نبوی که مهمترین منابع شیعه و سنّی آن را روایت کرده‌اند و متن آن حدیث شریف چنین است: «انّی تارک فیکم الثّقلین کتاب الله عزّ و جلّ و عترتی اهل بیتی، ألا و هما الخلیفتان من بعدی و لن یفترقا حتّی یردا علیّ الحوض». نمونه‌های دیگری از این حدیث در متن کتاب مورد توجّه قرار گرفته است.


== ساختار==
== ساختار==
کتاب با مقدّمه ای بسیار کوتاه آغاز می شود که نویسنده به تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و به ویژه تشیّع اشاره کرده و محوریّت خود را در بحث بر روی حدیث ثقلین گذاشته است. در همان مقدّمه بیان داشته که این نوشته شاید نخستین شرح و تفسیر بر حدیث مورد نظر باشد <ref>مقدمه، ص 10</ref>. و نهایتاً این اثر را خدمتی به اسلام و پیامبر و اهل بیت و جامعه ی بزرگ اسلامی منظور نموده است.
کتاب با مقدّمه‌ای بسیار کوتاه آغاز می‌شود که نویسنده به تاریخ پر فراز و نشیب اسلام و به ویژه تشیّع اشاره کرده و محوریّت خود را در بحث بر روی حدیث ثقلین گذاشته است. در همان مقدّمه بیان داشته که این نوشته شاید نخستین شرح و تفسیر بر حدیث مورد نظر باشد <ref>مقدمه، ص 10</ref>. و نهایتاً این اثر را خدمتی به اسلام و پیامبر و اهل بیت و جامعه ی بزرگ اسلامی منظور نموده است.
 
کتاب دارای 17 بخش است که با شماره مسلسل مشخّص شده است. اغلب بخش‌ها دارای زیر مجموعه‌ای است که نویسنده در آن باره بحث کرده و هر یک را شاهد و سندی بر شرح و تفسیر خود آورده است. در مواردی هم در طول کتاب به شواهد تاریخی اشاره کرده که خواننده را همراه خود به حرکت و پویایی می کشاند.


کتاب دارای 17 بخش است که با شماره مسلسل مشخّص شده است. اغلب بخش ها دارای زیر مجموعه ای است که نویسنده در آن باره بحث کرده و هر یک را شاهد و سندی بر شرح و تفسیر خود آورده است. در مواردی هم در طول کتاب به شواهد تاریخی اشاره کرده که خواننده را همراه خود به حرکت و پویایی می کشاند.
فهرست کامل مطالب کتاب بدون قید زیرمجموعه ها بدین شرح است:
فهرست کامل مطالب کتاب بدون قید زیرمجموعه ها بدین شرح است:


خط ۴۲: خط ۴۳:
کتاب دارای فهرستی جامع از مطالب مورد نظر برای تمهید و گستردن بحث است، ضمن این که استنادات مکرّر به روایات از منابع هر دو فرقه را در بر دارد و هم این که استنادات تاریخی و تحلیل های مهم عقلی را چاشنی بحث کرده است. روایات را با قوام آیات مورد سنجش قرار داده و شواهد فراوانی برای تأیید اصل حدیث ثقلین با تفاسیر خاص خود مقرّر داشته است.
کتاب دارای فهرستی جامع از مطالب مورد نظر برای تمهید و گستردن بحث است، ضمن این که استنادات مکرّر به روایات از منابع هر دو فرقه را در بر دارد و هم این که استنادات تاریخی و تحلیل های مهم عقلی را چاشنی بحث کرده است. روایات را با قوام آیات مورد سنجش قرار داده و شواهد فراوانی برای تأیید اصل حدیث ثقلین با تفاسیر خاص خود مقرّر داشته است.


نخستین بخش کتاب که نام کتاب هم از همین بخش اخذ شده است زمینه چینی کاملی برای ورود به مقوله ی اصلی را هماهنگ می کند. در همان ابتدا از قول منابعی چون [[اکمال الدّین]] و [[امالی شیخ صدوق|امالی]] و [[بحار الانوار]] روایت کتاب را بیان و شرح خود را مبتنی بر همان روایت آغاز می کند و پیوستگی قرآن و عترت را به نیکی شرح می¬دهد <ref>متن، صص 15-11</ref>. ابتنای بحث در تفسیر و معرّفی اهل بیت بر مرکزیّت امام علی است که روایات متعدّدی را در معیّت «علی و قرآن» و همینطور قرآن و علی می¬آورد بعد از آن برای تثبیت بیشتر روایاتی دیگر را تحت عنوان «حق و علی» و همینطور «علی و حق» نقل می کند و در آخر  هر سه مورد را در روایات جستجو و مورد نظر قرار می دهد، یعنی: «حق، قرآن و امام علی».
نخستین بخش کتاب که نام کتاب هم از همین بخش اخذ شده است زمینه چینی کاملی برای ورود به مقوله ی اصلی را هماهنگ می کند. در همان ابتدا از قول منابعی چون [[كمال‌الدين و تمام النعمة (جامعه مدرسین)|اکمال الدّین]] و [[امالی شيخ صدوق|امالی]] و [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]] روایت کتاب را بیان و شرح خود را مبتنی بر همان روایت آغاز می کند و پیوستگی قرآن و عترت را به نیکی شرح می‌دهد <ref>متن، صص 15-11</ref>. ابتنای بحث در تفسیر و معرّفی اهل‌بیت بر مرکزیّت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی]] است که روایات متعدّدی را در معیّت «علی و قرآن» و همینطور قرآن و علی می‌آورد بعد از آن برای تثبیت بیشتر روایاتی دیگر را تحت عنوان «حق و علی» و همینطور «علی و حق» نقل می کند و در آخر  هر سه مورد را در روایات جستجو و مورد نظر قرار می دهد، یعنی: «حق، قرآن و امام علی».


در همین بخش و دیگر فصول کتاب با تعدّد منابع از هر دو فرقه مواجه می شویم که بحث را به طور عالمانه و دقیق پیش می برد و جای ابهامی در تبیین مسئله باقی نمی گذارد. از جمله منابعی که در همان بخش نخست مورد استفاده و استناد قرار گرفته، غیر از آنچه که گفته شد می توان به این آثار نیز نظر داشت: [[ مسند احمد بن حنبل]]، [[المناقب ابن شهر آشوب]]، [[المناقب خوارزمی]]، [[تیسیر المطالب فی امالی أبی طالب]]، [[الغدیر]]، [[عیون اخبار الرّضا]].
در همین بخش و دیگر فصول کتاب با تعدّد منابع از هر دو فرقه مواجه می‌شویم که بحث را به طور عالمانه و دقیق پیش می‌برد و جای ابهامی در تبیین مسئله باقی نمی‌گذارد. از جمله منابعی که در همان بخش نخست مورد استفاده و استناد قرار گرفته، غیر از آنچه که گفته شد می‌توان به این آثار نیز نظر داشت: [[ مسند احمد بن حنبل]]، [[المناقب|المناقب ابن شهر آشوب]]، [[المناقب (خوارزمی)|المناقب خوارزمی]]، [[تيسير المطالب في أمالی أبي‌طالب|تیسیر المطالب فی امالی أبی طالب،]] [[الغدير في الكتاب و السنة و الأدب|الغدیر]]، [[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (تصحیح لاجوردی‌)|عیون اخبار الرّضا]].


آخرین بحث کتاب با روایتی از راوی شهیر [[ابی سعید الخدری]] آغاز می شود که راوی «حدیث ثقلین» است. بعد از آن روایات مشابهی را از دیگر راویان نامور به مانند: [[زیدبن ارقم]]، [[معاویة بن وهب]] و [[زیدبن ثابت]] می ¬آورد و با روایات برخی از بزرگان به مانند [[احمدبن حنبل]]، [[حاکم نیشابوری]]، فقیه شافعی [[ابن المغازلی]]، [[محب الدّین طبری]] تثبیت و تأیید و تأکید می کند. <ref>متن، صص 396-387</ref>. آخرین عبارات نویسنده چنین است: خوشا آنان که در مدار قرآن باقی ماندند و تسلیم حکم نبی شدند و از قرآن و عترت دور نگشتند. <ref>متن، ص 396</ref>.
آخرین بحث کتاب با روایتی از راوی شهیر ابی سعید الخدری آغاز می شود که راوی «حدیث ثقلین» است. بعد از آن روایات مشابهی را از دیگر راویان نامور به مانند: زیدبن ارقم، معاویة بن وهب و زیدبن ثابت می‌آورد و با روایات برخی از بزرگان به مانند [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، [[حاکم نیشابوری]]، فقیه شافعی [[ابن مغازلی، علی بن محمد|ابن مغازلی]]، [[محب‌الدین طبری، احمد بن عبدالله|محب‌الدین طبری]] تثبیت و تأیید و تأکید می‌کند. <ref>متن، صص 396-387</ref>. آخرین عبارات نویسنده چنین است: خوشا آنان که در مدار قرآن باقی ماندند و تسلیم حکم نبی شدند و از قرآن و عترت دور نگشتند. <ref>متن، ص 396</ref>.




==ویژگیها==
==ویژگیها==
در بررسی ابتدایی کتاب [[شرح حدیث ثقلین]] میتوان برخی موارد را مورد نظر قرار داد:
در بررسی ابتدایی کتاب شرح حدیث ثقلین میتوان برخی موارد را مورد نظر قرار داد:


# نخست موضوع کتاب است که اگر هم دیرینه و پیشینه ای داشته باشد بسیار نادر است و آن هم شرح حدیث است، زیرا تفسیر حدیث بر خلاف تفسیر قرآن چندان شیوع و گسترش نداشته است.
# نخست موضوع کتاب است که اگر هم دیرینه و پیشینه ای داشته باشد بسیار نادر است و آن هم شرح حدیث است، زیرا تفسیر حدیث بر خلاف تفسیر قرآن چندان شیوع و گسترش نداشته است.
# کتاب سرشار از آیات و روایاتی است که در تفسیر این حدیث مورد استفاده قرار گرفته و کاری تفسیری ـ عقلی را مدّ نظر قرار داده است.
# کتاب سرشار از آیات و روایاتی است که در تفسیر این حدیث مورد استفاده قرار گرفته و کاری تفسیری ـ عقلی را مدّ نظر قرار داده است.
# استنادات عقلی کتاب در شرح و تفسیر و اثبات مطلب از نقاط ارزنده و بسیار چشمگیر آن است که برای خوانندگان قهراً مورد توجّه قرار  خواهد گرفت، خاصه در بخش چهارم کتاب، یعنی ماجرای فدک که بحثی استدلالی ـ عقلی و حقوقی را به نحوی قابل قبول بیان می کند که کسی نمی تواند منکر آن شود. <ref>متن، صص 91-81</ref>.
# استنادات عقلی کتاب در شرح و تفسیر و اثبات مطلب از نقاط ارزنده و بسیار چشمگیر آن است که برای خوانندگان قهراً مورد توجّه قرار  خواهد گرفت، خاصه در بخش چهارم کتاب، یعنی ماجرای فدک که بحثی استدلالی ـ عقلی و حقوقی را به نحوی قابل قبول بیان می کند که کسی نمی تواند منکر آن شود. <ref>متن، صص 91-81</ref>.
# از دیگر ویژگی های کتاب گذشته از ذکر منابع و مآخد زیاد و متعدّد فریقین، فصل یازدهم کتاب است که به معرّفی راویان حدیث ثقلین اشاره می کند. در این بخش به 24 فرد اشاره می کند که راوی این حدیث هستند که از [[امام علی]]، [[حضرت فاطمه]]، [[امام حسن]] آ؛از می شود و صحابی ارزشمندی چون [[ابوذر عفاری]]، [[ابن عباس]]، [[جابربن عبدالله انصاری]]، [[حذیفة بن یمان]] تا کسانی به مانند حتّی [[ابوهریره]] و [[عبدالله بن عمر]] را نیز شامل می شود.
# از دیگر ویژگی های کتاب گذشته از ذکر منابع و مآخد زیاد و متعدّد فریقین، فصل یازدهم کتاب است که به معرّفی راویان حدیث ثقلین اشاره می کند. در این بخش به 24 فرد اشاره می کند که راوی این حدیث هستند که از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی]]، حضرت فاطمه، امام حسن آ؛از می‌شود و صحابی ارزشمندی چون ابوذر عفاری، [[ابن عباس]]، جابر بن عبدالله انصاری، حذیفة بن یمان تا کسانی به مانند حتّی ابوهریره و عبدالله بن عمر را نیز شامل می‌شود.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
شرح حدیث ثقلین، تألیف [[محمّدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]]
شرح حدیث ثقلین، تألیف [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]]


کتاب یک جلد، دارای مقدّمه و 17 بخش، متن آن فارسی و دارای 440 صفحه  و جلد سخت میباشد. ابتدا و انتهای کتاب هم با فهرست مطالب و کتابنامه و همینطور نمایه همراه است.
کتاب یک جلد، دارای مقدّمه و 17 بخش، متن آن فارسی و دارای 440 صفحه  و جلد سخت میباشد. ابتدا و انتهای کتاب هم با فهرست مطالب و کتابنامه و همینطور نمایه همراه است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش