تلخيص الأدلة لقواعد التوحيد: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۱
جز
جایگزینی متن - 'صفار، ابراهیم بن اسماعيل' به 'صفار، ابراهیم بن اسماعیل'
جز (جایگزینی متن - '==وابسته‌ها== ' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} ')
جز (جایگزینی متن - 'صفار، ابراهیم بن اسماعيل' به 'صفار، ابراهیم بن اسماعیل')
خط ۳: خط ۳:
| عنوان =تلخيص الأدلة لقواعد التوحيد
| عنوان =تلخيص الأدلة لقواعد التوحيد
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[صفار، ابراهیم بن اسماعيل]] (نویسنده)
[[صفار، ابراهیم بن اسماعیل]] (نویسنده)
   
   
[[محمود، هشام ابراهیم]] (محقق)
[[محمود، هشام ابراهیم]] (محقق)
خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}


'''تلخيص الأدلة لقواعد التوحيد'''، تألیف [[صفار، ابراهیم بن اسماعيل|ابراهیم بن اسماعیل صفار]] (حدود 461-534ق)، در موضوع کلام و عقاید ماتریدیه، به زبان عربی است. هشام ابراهیم محمد، این اثر را به‌عنوان پایان‌نامه کارشناسی ارشد مورد تحقیق قرار داده و منتشر نموده است.
'''تلخيص الأدلة لقواعد التوحيد'''، تألیف [[صفار، ابراهیم بن اسماعیل|ابراهیم بن اسماعیل صفار]] (حدود 461-534ق)، در موضوع کلام و عقاید ماتریدیه، به زبان عربی است. هشام ابراهیم محمد، این اثر را به‌عنوان پایان‌نامه کارشناسی ارشد مورد تحقیق قرار داده و منتشر نموده است.


مؤسس فرقه ماتریدیه، ابومنصور محمد بن محمد بن محمود سمرقندی حنفی است. او متکلم، فقیه و مفسر قرآن بود. ماتریدیه که دومین نحله کلامی اهل سنت است، روش کلامی آن‌ها مخالف روش کلامی معتزله است؛ شباهت‎هایی با روش کلامی اشعری دارد، ولی تفاوت‎هایی نیز میان آن‌ها هست. به نظر بسیاری، روش کلامی ماتریدی نسبت به اشعری، توجه بیشتری به مسائل عقلی دارد و به همین جهت می‌توان روش او را راه میانه معتزلی و اشعری دانست.
مؤسس فرقه ماتریدیه، ابومنصور محمد بن محمد بن محمود سمرقندی حنفی است. او متکلم، فقیه و مفسر قرآن بود. ماتریدیه که دومین نحله کلامی اهل سنت است، روش کلامی آن‌ها مخالف روش کلامی معتزله است؛ شباهت‎هایی با روش کلامی اشعری دارد، ولی تفاوت‎هایی نیز میان آن‌ها هست. به نظر بسیاری، روش کلامی ماتریدی نسبت به اشعری، توجه بیشتری به مسائل عقلی دارد و به همین جهت می‌توان روش او را راه میانه معتزلی و اشعری دانست.
خط ۳۵: خط ۳۵:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
محقق در مقدمه علمایی را که قبل از [[صفار، ابراهیم بن اسماعيل|صفار]] در مذهب ماتریدیه نقش ایفا نموده‌اند، نام می‌برد؛ ابومنصور ماتریدی (متوفی 333ق)، حکیم سمرقندی (متوفی 342ق)، ابوالحسن رستغفنی (متوفی حدود 345ق)، ابوالیسر بزدودی (متوفی 493ق)، ابومعین نسفی (متوفی 508ق)، نجم‌الدین نسفی (متوفی 537ق) از آن جمله‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص13-15</ref>.
محقق در مقدمه علمایی را که قبل از [[صفار، ابراهیم بن اسماعیل|صفار]] در مذهب ماتریدیه نقش ایفا نموده‌اند، نام می‌برد؛ ابومنصور ماتریدی (متوفی 333ق)، حکیم سمرقندی (متوفی 342ق)، ابوالحسن رستغفنی (متوفی حدود 345ق)، ابوالیسر بزدودی (متوفی 493ق)، ابومعین نسفی (متوفی 508ق)، نجم‌الدین نسفی (متوفی 537ق) از آن جمله‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص13-15</ref>.


او در ادامه از اصول دین ماتریدیه و ارتباط ماتریدیه با اشاعره سخن به میان می‌آورد.
او در ادامه از اصول دین ماتریدیه و ارتباط ماتریدیه با اشاعره سخن به میان می‌آورد.


محقق در ادامه به زندگی [[صفار، ابراهیم بن اسماعيل|صفار]] پرداخته، سپس توضیح مهم‎ترین مباحث کتاب را در سه فصل ارائه نموده است.
محقق در ادامه به زندگی [[صفار، ابراهیم بن اسماعیل|صفار]] پرداخته، سپس توضیح مهم‎ترین مباحث کتاب را در سه فصل ارائه نموده است.


فصل اول را به اسماء الله الحسنی اختصاص داده است. او در این‌باره می‌گوید: اهل سنت و حدیث، به‌خلاف اسماعیلیه، معتقدند که خداوند دارای اسم است.<ref>همان، ص53-54</ref>. قرآن، سنت و اجماع بر این مدعا گواهی می‌دهند؛ زیرا در قرآن آمده: '''وَ لِلّٰهِ اَلْأَسْمٰاءُ اَلْحُسْنىٰ فَادْعُوهُ بِهٰا وَ ذَرُوا اَلَّذِينَ یلْحِدُونَ فِي أَسْمٰائِهِ سَيجْزَوْنَ مٰا كٰانُوا يعْمَلُونَ''' (اعراف‏: 180) و پیامبر در این زمینه فرموده است: «لله تسعة و تسعون اسما، مائة غیر واحد؛ من أحصاها دخل الجنة»<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>.
فصل اول را به اسماء الله الحسنی اختصاص داده است. او در این‌باره می‌گوید: اهل سنت و حدیث، به‌خلاف اسماعیلیه، معتقدند که خداوند دارای اسم است.<ref>همان، ص53-54</ref>. قرآن، سنت و اجماع بر این مدعا گواهی می‌دهند؛ زیرا در قرآن آمده: '''وَ لِلّٰهِ اَلْأَسْمٰاءُ اَلْحُسْنىٰ فَادْعُوهُ بِهٰا وَ ذَرُوا اَلَّذِينَ یلْحِدُونَ فِي أَسْمٰائِهِ سَيجْزَوْنَ مٰا كٰانُوا يعْمَلُونَ''' (اعراف‏: 180) و پیامبر در این زمینه فرموده است: «لله تسعة و تسعون اسما، مائة غیر واحد؛ من أحصاها دخل الجنة»<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>.
خط ۴۵: خط ۴۵:
ایشان می‌گویند: این اسماء، توقیفی هستند و بر هیچ‎کس جایز نیست که از جانب خویش نامی برای خداوند انشا کند<ref>ر.ک: همان، ص56</ref>. در این میان معتزله اعتقادی به توقیفی بودن اسماء الهی ندارند و اشاعره نیز همچون ماتریدیه آن‌ها را توقیفی می‌دانند<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>.
ایشان می‌گویند: این اسماء، توقیفی هستند و بر هیچ‎کس جایز نیست که از جانب خویش نامی برای خداوند انشا کند<ref>ر.ک: همان، ص56</ref>. در این میان معتزله اعتقادی به توقیفی بودن اسماء الهی ندارند و اشاعره نیز همچون ماتریدیه آن‌ها را توقیفی می‌دانند<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>.


[[صفار، ابراهیم بن اسماعيل|صفار]] درباره صفات الهی می‌گوید: نظرات عالمان در این موضوع بسیار متفاوت است؛ به‌گونه‌ای که باعث نزاع در بین آن‌ها شده است.<ref>ر.ک: همان، ص83</ref>. در اعتقاد معتزله مبنی بر اثبات اسماء و نفی صفات تناقض شدید وجود دارد<ref>ر.ک: همان، ص85</ref>.
[[صفار، ابراهیم بن اسماعیل|صفار]] درباره صفات الهی می‌گوید: نظرات عالمان در این موضوع بسیار متفاوت است؛ به‌گونه‌ای که باعث نزاع در بین آن‌ها شده است.<ref>ر.ک: همان، ص83</ref>. در اعتقاد معتزله مبنی بر اثبات اسماء و نفی صفات تناقض شدید وجود دارد<ref>ر.ک: همان، ص85</ref>.


محقق در انتهای بخش اول به چند ویژگی کتاب اشاره می‎‎کند که برخی از آن‌ها چنین است:
محقق در انتهای بخش اول به چند ویژگی کتاب اشاره می‎‎کند که برخی از آن‌ها چنین است:
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش