۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
سفرنامه كروسینسكى: یادداشتهای كشیش لهستانی عصر صفوی (1725 - 1770) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۴۸
، ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۱بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مفتون دنبلی , عبدالرزاق بن نجفقلی' به 'مفتون دنبلی، عبدالرزاق بن نجفقلی') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
'''سفرنامه كروسينسكى'''، اثر تاديوزيودا كروسينسكى با ترجمه عبدالرزاق بن نجفقلی مفتون دنبلی و مقدمه و تصحيح مريم ميراحمدى مى‌باشد. | '''سفرنامه كروسينسكى'''، اثر [[کروسینسکی، یوداش تادیوش|تاديوزيودا كروسينسكى]] با ترجمه [[مفتون دنبلی، عبدالرزاق بن نجفقلی|عبدالرزاق بن نجفقلی مفتون دنبلی]] و مقدمه و تصحيح [[میراحمدی، مریم|مريم ميراحمدى]] مى‌باشد. | ||
در مورد ترجمه كتاب بايد گفت كه، بر خلاف انتظارى كه در وهله نخست مى‌رود، روان و رسا نيست، جملات تودرتو، كه سبب طولانى شدن بيش از حد مطالب و گسستن توالى منطقى موضوع در ذهن خواننده شده و بالاخره رديف شدن چندين فعل ساده و مركب و مختلف‌الزمان در پايان هر جمله و نارسایی و ضعف، و گاهى نادرستی برخى از تعابير از مشکلات این ترجمه است. | در مورد ترجمه كتاب بايد گفت كه، بر خلاف انتظارى كه در وهله نخست مى‌رود، روان و رسا نيست، جملات تودرتو، كه سبب طولانى شدن بيش از حد مطالب و گسستن توالى منطقى موضوع در ذهن خواننده شده و بالاخره رديف شدن چندين فعل ساده و مركب و مختلف‌الزمان در پايان هر جمله و نارسایی و ضعف، و گاهى نادرستی برخى از تعابير از مشکلات این ترجمه است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
بنابراین، حوادث مذكور در متن كتاب نيز به هيچ وجه از اعتبار تاريخ برخوردار نيست، سهل است كه براى خواننده عادى، گمراه كننده هم هست. ديگر اين كه كتاب سرشار از غلطهاى املايى و انشايى است، شايد به اين دليل كه مؤلف ى سالخورده، آن هم در خلال سنواتى كه با زمان و مكان حدوث وقايع فاصله داشته است، مطالبى را كه در حافظه داشته، بى‌هيچ گونه شيوه و ابزار درست تحقيق، بيان كرده و هر جا كه به مشكلى برخورده، از مردم دوروبر استفساراتى نموده و نكاتى را نيز احيانا از اشخاص بى‌اطلاع و گاه مغرض شنيده، و سپس چنين مسوده‌اى را كه به زبان لاتينى بوده، به زبان‌هاى انگليسى و فرانسه بر گردانيده است. آن گاه كتاب، پس از جرح‌ها و تعديل‌هاى مترجمى ترك، به اين زبان آمده، و از آن جا نيز به دست گزارنده سخن پرداز دربارى ايرانى، به سبک جهانگشاى نادرى و زينت‌التواريخ به فارسى ترجمه شده است. | بنابراین، حوادث مذكور در متن كتاب نيز به هيچ وجه از اعتبار تاريخ برخوردار نيست، سهل است كه براى خواننده عادى، گمراه كننده هم هست. ديگر اين كه كتاب سرشار از غلطهاى املايى و انشايى است، شايد به اين دليل كه مؤلف ى سالخورده، آن هم در خلال سنواتى كه با زمان و مكان حدوث وقايع فاصله داشته است، مطالبى را كه در حافظه داشته، بى‌هيچ گونه شيوه و ابزار درست تحقيق، بيان كرده و هر جا كه به مشكلى برخورده، از مردم دوروبر استفساراتى نموده و نكاتى را نيز احيانا از اشخاص بى‌اطلاع و گاه مغرض شنيده، و سپس چنين مسوده‌اى را كه به زبان لاتينى بوده، به زبان‌هاى انگليسى و فرانسه بر گردانيده است. آن گاه كتاب، پس از جرح‌ها و تعديل‌هاى مترجمى ترك، به اين زبان آمده، و از آن جا نيز به دست گزارنده سخن پرداز دربارى ايرانى، به سبک جهانگشاى نادرى و زينت‌التواريخ به فارسى ترجمه شده است. | ||
كروسينسكى و شيخ محمدعلى حزين لاهيجى از گواهان عينى ايام هجوم و استيلاى غلجايى‌ها در ايران بودند كه در جريان محاصره و تصرف اصفهان توسط آنان در 1135ق در اين شهر حضور داشتند و در خاطرات خود ضمن شرح مشاهدات و مسموعاتشان، به توصيف اوضاع ايران و چگونگى واژگونى صفويان پرداخته‌اند. | [[کروسینسکی، یوداش تادیوش|كروسينسكى]] و شيخ [[حزین لاهیجی، محمدعلی بن ابی‌طالب|محمدعلى حزين لاهيجى]] از گواهان عينى ايام هجوم و استيلاى غلجايى‌ها در ايران بودند كه در جريان محاصره و تصرف اصفهان توسط آنان در 1135ق در اين شهر حضور داشتند و در خاطرات خود ضمن شرح مشاهدات و مسموعاتشان، به توصيف اوضاع ايران و چگونگى واژگونى صفويان پرداخته‌اند. | ||
كروسينسكى طى ماموريتى، به عنوان منشى و مترجم اسقف ارامنه در اصفهان به دربار صفوى راه يافت. در اين ماموريت او در تلاشى موفقيت‌آميز شاه سلطان حسين را متقاعد به پرداخت خسارت وارده، به مراكز كاپوسين‌ها در تفليس و گنجه از سوى ارامنه انشعابى نمود. | [[کروسینسکی، یوداش تادیوش|كروسينسكى]] طى ماموريتى، به عنوان منشى و مترجم اسقف ارامنه در اصفهان به دربار صفوى راه يافت. در اين ماموريت او در تلاشى موفقيت‌آميز شاه سلطان حسين را متقاعد به پرداخت خسارت وارده، به مراكز كاپوسين‌ها در تفليس و گنجه از سوى ارامنه انشعابى نمود. | ||
از سال 1133ق، او در تماس نزدیک ترى با دربار قرار گرفت. بعد از تصرف اصفهان نيز به سبب داشتن دانش پزشکى، به دربار غلجايى‌ها راه يافت. ارتباط نزدیک با دربار صفوى و دستگاه محمود افغان امكان اقامت در اصفهان و مشاهده و ضبط رخدادهاى آن ايام را برایش فراهم آورد. از اين رو بعد از اين كه از تحمل غربت و سياحت بسيار دلگير گشته بود، در سال 1137ق در معيت محمدخان بلوچ كه از سوى اشرف به سفارت عثمانى تعيين شده بود، عازم اسلامبول گرديد و پس از چندى به تحرير خاطراتش از اوضاع اصفهان در جريان حمله غلجايى‌ها، به زبان لاتين پرداخت كه سپس به تركى برگردانده شد. اين كتاب در زمان سلطنت فتحعلى شاه به دستور وليعهدش، عباس ميرزا، توسط عبدالرزاق بيگ دنبلى از تركى به فارسى برگردانده شد و عنوان بصيرت نامه يا عبرت نامه گرفت. | از سال 1133ق، او در تماس نزدیک ترى با دربار قرار گرفت. بعد از تصرف اصفهان نيز به سبب داشتن دانش پزشکى، به دربار غلجايى‌ها راه يافت. ارتباط نزدیک با دربار صفوى و دستگاه محمود افغان امكان اقامت در اصفهان و مشاهده و ضبط رخدادهاى آن ايام را برایش فراهم آورد. از اين رو بعد از اين كه از تحمل غربت و سياحت بسيار دلگير گشته بود، در سال 1137ق در معيت محمدخان بلوچ كه از سوى اشرف به سفارت عثمانى تعيين شده بود، عازم اسلامبول گرديد و پس از چندى به تحرير خاطراتش از اوضاع اصفهان در جريان حمله غلجايى‌ها، به زبان لاتين پرداخت كه سپس به تركى برگردانده شد. اين كتاب در زمان سلطنت فتحعلى شاه به دستور وليعهدش، عباس ميرزا، توسط عبدالرزاق بيگ دنبلى از تركى به فارسى برگردانده شد و عنوان بصيرت نامه يا عبرت نامه گرفت. | ||
در حقيقت خاطرات كروسينسكى و تذكره احوال حزين در شناخت اوضاع ايران در سال‌هاى 1119-1153ق كامل كننده يكديگرند. بدين معنى كه كروسينسكى وقايع به ويژه اصفهان را تا سال 1139ق تحرير نموده كه اين حوادث تا 1137ق حاصل مشاهدات و بقيه مسموعات وى مى‌باشند و حزين به شرح رخدادها تا سال 1153ق پرداخته كه گزارشات مربوط به سال‌هاى 1133-46ق بر پايه ديده‌هاى اوست كه با شرح و تفصيل بيشترى نگاشته شده و اخبار سال‌هاى 1146-53ق ماحصل شنيده‌هاى مشاراليه است كه با قلمى مختصرتر تحرير گرديده است. | در حقيقت خاطرات [[کروسینسکی، یوداش تادیوش|كروسينسكى]] و تذكره احوال حزين در شناخت اوضاع ايران در سال‌هاى 1119-1153ق كامل كننده يكديگرند. بدين معنى كه [[کروسینسکی، یوداش تادیوش|كروسينسكى]] وقايع به ويژه اصفهان را تا سال 1139ق تحرير نموده كه اين حوادث تا 1137ق حاصل مشاهدات و بقيه مسموعات وى مى‌باشند و حزين به شرح رخدادها تا سال 1153ق پرداخته كه گزارشات مربوط به سال‌هاى 1133-46ق بر پايه ديده‌هاى اوست كه با شرح و تفصيل بيشترى نگاشته شده و اخبار سال‌هاى 1146-53ق ماحصل شنيده‌هاى مشاراليه است كه با قلمى مختصرتر تحرير گرديده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
2. مجلات با موضوعات گوناگون علوم انسانى، نشر دانش، مرداد و شهريور1364 شماره 26. عنوان مقاله: سفرنامه كروسينسكى نوشته: رضا شعبانى | 2. مجلات با موضوعات گوناگون علوم انسانى، نشر دانش، مرداد و شهريور1364 شماره 26. عنوان مقاله: سفرنامه كروسينسكى نوشته: رضا شعبانى | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||