۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مواهب الفتاح في شرح تلخيص المفتاح (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۰:۱۷
، ۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۱جایگزینی متن - 'خطي' به 'خطی'
جز (جایگزینی متن - 'كيفيت' به 'کیفیت') |
جز (جایگزینی متن - 'خطي' به 'خطی') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =15240 | ||
| کتابخوان همراه نور =15240 | | کتابخوان همراه نور =15240 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''''مواهب الفتاح في شرح تلخيص المفتاح'''''، اثر احمد بن يعقوب مغربى (متوفى 1128ق)، شرحى مزجى بر كتاب «تلخيص المفتاح» | '''''مواهب الفتاح في شرح تلخيص المفتاح'''''، اثر احمد بن يعقوب مغربى (متوفى 1128ق)، شرحى مزجى بر كتاب «تلخيص المفتاح» خطیب قزوينى (متوفى 739ق) است كه آن نيز ويراسته بخش سوم كتاب «مفتاح العلوم» سكاكى است<ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 5، ص 40</ref> اين اثر، به زبان عربى، در دو جلد با تحقيق خليل ابراهيم خليل منتشر شده است. | ||
كتاب با مقدمه‌اى از محقق در ذكر شيوه تحقيقى كتاب، شرح حال | كتاب با مقدمه‌اى از محقق در ذكر شيوه تحقيقى كتاب، شرح حال خطیب قزوينى و ابن يعقوب مغربى آغاز گرديده است. متن اثر نيز مشتمل بر دو جزء است كه در جزء اول كتاب، علم معانى و در جزء دوم علوم بيان و بديع شرح شده است. | ||
شارح در اين اثر همانند شارحين هم‌عصر خود، تعاريف و دلائل آن، عبارات مجمل و مشكل و الفاظ غريب و مانند آن را شرح و توضيح داده است. وى در اثناى شرح، مناقشاتى را بر مطالب شارحين پيش از خود وارد كرده و مطالب برخى را بر برخى ترجيح داده است<ref>مقدمه محقق، ص 5</ref> | شارح در اين اثر همانند شارحين هم‌عصر خود، تعاريف و دلائل آن، عبارات مجمل و مشكل و الفاظ غريب و مانند آن را شرح و توضيح داده است. وى در اثناى شرح، مناقشاتى را بر مطالب شارحين پيش از خود وارد كرده و مطالب برخى را بر برخى ترجيح داده است<ref>مقدمه محقق، ص 5</ref> | ||
ابن يعقوب مغربى باآنكه هَم خود را مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» | ابن يعقوب مغربى باآنكه هَم خود را مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» خطیب قزوينى و شرح «مختصر» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] كرده، ولى باز هم در تأليف خود نظريات جديدى ابراز داشته و علاوه بر اين از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات به‌خوبى برآمده است<ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 6، ص 63</ref> | ||
مغربى در اين شرح دنبال‌روِ [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] است و از شيوه سكاكى نيز تبعيت كرده و تنها موردى كه وى با ديگر علماى بلاغت اختلاف نظر دارد، اين است كه ابن يعقوب مغربى، علم بيان را جزء علم معانى دانسته؛ زيرا به اعتقاد او در علم بيان نيز کیفیت مطابقت كلام با مقتضاى حال شناخته مى‌شود، ليكن او درباره اين نظريه جديد، بحث نكرده و در اين باره كتاب ننوشته و بدين شيوه، گام برنداشته و هم خود را فقط مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» | مغربى در اين شرح دنبال‌روِ [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] است و از شيوه سكاكى نيز تبعيت كرده و تنها موردى كه وى با ديگر علماى بلاغت اختلاف نظر دارد، اين است كه ابن يعقوب مغربى، علم بيان را جزء علم معانى دانسته؛ زيرا به اعتقاد او در علم بيان نيز کیفیت مطابقت كلام با مقتضاى حال شناخته مى‌شود، ليكن او درباره اين نظريه جديد، بحث نكرده و در اين باره كتاب ننوشته و بدين شيوه، گام برنداشته و هم خود را فقط مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» خطیب قزوينى و شرح «مختصر» [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] كرده است<ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 5، ص 64 - 63</ref> | ||
يكى ديگر از اظهارات ابن يعقوب مغربى كه با نظريات ديگر علماى بلاغت، مغاير است و نظر جديدى است، اين است كه وى مى‌گويد: يك لفظ، نسبت به يك معنى ممكن است هم استعاره باشد و هم مجاز مرسل. | يكى ديگر از اظهارات ابن يعقوب مغربى كه با نظريات ديگر علماى بلاغت، مغاير است و نظر جديدى است، اين است كه وى مى‌گويد: يك لفظ، نسبت به يك معنى ممكن است هم استعاره باشد و هم مجاز مرسل. | ||
ابن يعقوب مغربى، در حاشيه خود از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات، به‌خوبى برآمده است و در مقدمه، كتاب «تلخيص المفتاح» | ابن يعقوب مغربى، در حاشيه خود از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات، به‌خوبى برآمده است و در مقدمه، كتاب «تلخيص المفتاح» خطیب قزوينى را ستوده و آن را يكى از استوارترين كتب متداوله دانسته و افزوده است كه در اين كتاب، لطائف و معانى فراوانى وجود دارد كه امام سعدالدين [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] عنان عنايت را به شرح معانى آن كتاب كشيده و لطائف معنايى آن را بيرون كشيده و در دو كتاب «[[المطول|مطول]]» و «مختصر» شرح كرده است و من كه ابن يعقوب مغربى هستم، بر آن شدم كه بر كتاب مختصر [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] شرحى بنويسم<ref>همان، ص 64</ref> | ||
ابراهيم خليل در تحقيق اين اثر از يك چاپ قديمى كتاب و نسخه‌هاى خطى آن استفاده كرده است<ref>مقدمه محقق، ص 6</ref> | ابراهيم خليل در تحقيق اين اثر از يك چاپ قديمى كتاب و نسخه‌هاى خطى آن استفاده كرده است<ref>مقدمه محقق، ص 6</ref> | ||