إيجاز البيان عن معاني القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''إيجاز البيان عن معاني القرآن''' تأليف مفسر، فقيه و لغوى [[نیشابوری، محمود بن ابوالحسن |محمود بن ابى‌الحسن بن حسين نيشابورى]] ملقب به بيان الحق،از دانشمندان بزرگ نيشابور در نيمه دوم قرن ششم هجرى است.

#بيان لفظ مبهم توسط آيات ديگر؛ مانند: آيه 30 سوره يونس، <ref>متن كتاب، ج1، صفحه 399</ref>.

#استشهاد در اعراب آيه به ذكر آيه مماثل؛ مانند: آيه 26 سوره نساء ''' «يريد اللّه ليبين لكم» ''' درباره تقدير لام <ref>همان، صفحه 236</ref>.

#بيان و تفسير الفاظ غريب قرآن با مقارنه به نظائر آن؛ مانند: آيه 55 سوره بقره ''' «فأخذتكم الصاعقة» ''' <ref>همان، صفحه 96</ref>.

#رد توهم تعارض برخى آيات با آيات ديگر با جمع بين آنها؛ مانند: سوره حجر''' «لنسئلنهم اجمعين» '''و آيه ''' «لا يسئل من ذنبه إنس» ''' <ref>همان، صفحه 475</ref>.

#الفاظ غريب قرآن را با الفاظ حديث معنا و تفسير مى‌كند؛ مانند: آيه 3 سوره بقره در معناى صلاة <ref>همان، صفحه 65</ref>.

#استفاده از احاديث نبوى در تفسير برخى آيات؛ مانند: آيه 48 سوره بقره در تفسير عدل به فديه <ref>همان، صفحه 93</ref>. در مجموع ايشان در اين بخش از 87 مورد حديث استفاده كرده است.

#استفاده از اقوال صحابه و تابعين، در بخش تفسير، اسباب نزول، شناخت ناسخ و منسوخ و وجوه قرائات. در اين بخش از 93 اثر استفاده مى‌نمايد و از ميان صحابه اغلب از حضرت على(ع)، ابن عباس، ابن مسعود و ابن عمر مطالب را نقل مى‌نمايد. و از تابعين حسن بصرى، مجاهد، قتاده، سعيد بن جبير و ديگران، 59 اثر را نقل مى‌نمايد <ref>مقدمه، ص30</ref>.

#كثرت احاديث و آثار.

#احتراز از مطالبى كه فايده ندارد مانند: ذكر اخبار اسرائيليات، قصص تاريخى و حكايات عجيب و غريب.

#عنايت به مسائل اعتقادى خصوصاً در عصمت انبيا و بطلان ادله قائلين به عدم عصمت آنها، مانند: سوره انعام آيه 76 <ref>همان، ص299</ref> ''' «فلمّا جنّ عليه الليل رأى كوكبا قال...» ''' و سوره يوسف آيه 24 ''' «و لقد همّت به و همّ بها» ''' <ref>همان، ص433</ref>.

#اعتماد بر مصادر اصلى در تفسير، آثار و احاديث، لغت، قرائت، نحو و... .

#نقل برخى قرائات شاذ، اگرچه به تعداد اندك؛ <ref>همان، ص99</ref>.

#نقل احاديث ضعيف و موضوع، اگرچه به مقدار اندك <ref>همان، ص213 و 214</ref>.

#ذكر اقوال ضعيف در آيه، به‌رغم ورود قول صحيح در آن؛ مانند: آيه 58 سوره توبه <ref>همان، ص381-382</ref>.

#نقل نصوص، بدون اشاره به مصدر آنها.

#تأويل برخى آيات و عدول از ظاهر آنها بدون نياز به اين امر.

#ذكر برخى اقوال غريب و نادر؛ مانند سوره بقره، آيه 57 <ref>همان، صفحه 97</ref>.

#اخلال در ترتيب آيات يك سوره با تقديم و تأخير آنها <ref>همان، صفحه 356</ref>.