۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'صنعاني، همام بن منبه' به 'صنعانی، همام بن منبه'
جز (جایگزینی متن - 'رده: مرداد(98)' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'صنعاني، همام بن منبه' به 'صنعانی، همام بن منبه') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =الصحيفة الصحيحة (صحيفة همام بن منبه) | | عنوان‌های دیگر =الصحيفة الصحيحة (صحيفة همام بن منبه) | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[صنعانی، همام بن منبه]] (نويسنده) | ||
[[عبدالحميد، علي حسن علي]] (محقق و معلق) | [[عبدالحميد، علي حسن علي]] (محقق و معلق) | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''الصحيفة همام بن مُنَبّه''' یا «الصحيفة الصحيحة»، مجموعه احادیث [[ | '''الصحيفة همام بن مُنَبّه''' یا «الصحيفة الصحيحة»، مجموعه احادیث [[صنعانی، همام بن منبه|ابوعقبه همام بن مُنَبّه یمانی]] (متوفی131 /130ق) به نقل از صحابی و محدث مشهور اهل سنت «ابوهریره» (متوفی 59ق) است. این کتاب کهنترین اثری است که درباره احادیث نبوی تألیف شده است. مقدمه و تحقیق اثر به قلم [[عبدالحميد، علي حسن علي|علی حسن علی عبدالحمید]] است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در میان مراکز و حوزه‌های حدیثی جهان اسلام، مدرسه حدیثی یمن یکی از باسابقه‌ترین و تأثیرگذارترین مراکز اهل سنت است که سهم بزرگی در نقل و نشر احادیث پیامبر داشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/22561/55 ر.ک: مردانی، مهدی، ص55]</ref>. اولین گروه از راویان و محدثان مدرسه یمن را صحابه تشکیل دادند که برخی اهل یمن و برخی از دیگر مناطق اسلامی بودند. از میان صحابه یمانی که حدود شصت‌وپنج نفر بودند، گروهی در یمن سکونت داشتند و احادیثی را که از پیامبر تحمل کرده بودند نشر می‌دادند و گروه دیگر در سایر بلاد اسلامی استقرار یافته، به تبلیغ سنت نبوی می‌پرداختند<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>. بعد از صحابه، تابعین یمانی دومین حلقه مدرسه یمن‌اند که نقش بسزایی در رونق آن داشتند. آنان احادیثی را که به‌صورت شفاهی از شیوخ صحابی خود اخذ کرده بودند، در خلال حلقه‌هایی که در مساجد برپا می‌شد به شاگردان خود تدریس می‌کردند و از این طریق به نقل و نشر احادیث نبوی در داخل و خارج یمن می‌پرداختند. از میان شمار فراوان تابعین -که حدود هفتاد نفرند- سه تن از آنان نقش مهمی را در نشر حدیث ایفا کردند: طاوس بن کیسان یمانی، [[ | در میان مراکز و حوزه‌های حدیثی جهان اسلام، مدرسه حدیثی یمن یکی از باسابقه‌ترین و تأثیرگذارترین مراکز اهل سنت است که سهم بزرگی در نقل و نشر احادیث پیامبر داشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/22561/55 ر.ک: مردانی، مهدی، ص55]</ref>. اولین گروه از راویان و محدثان مدرسه یمن را صحابه تشکیل دادند که برخی اهل یمن و برخی از دیگر مناطق اسلامی بودند. از میان صحابه یمانی که حدود شصت‌وپنج نفر بودند، گروهی در یمن سکونت داشتند و احادیثی را که از پیامبر تحمل کرده بودند نشر می‌دادند و گروه دیگر در سایر بلاد اسلامی استقرار یافته، به تبلیغ سنت نبوی می‌پرداختند<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>. بعد از صحابه، تابعین یمانی دومین حلقه مدرسه یمن‌اند که نقش بسزایی در رونق آن داشتند. آنان احادیثی را که به‌صورت شفاهی از شیوخ صحابی خود اخذ کرده بودند، در خلال حلقه‌هایی که در مساجد برپا می‌شد به شاگردان خود تدریس می‌کردند و از این طریق به نقل و نشر احادیث نبوی در داخل و خارج یمن می‌پرداختند. از میان شمار فراوان تابعین -که حدود هفتاد نفرند- سه تن از آنان نقش مهمی را در نشر حدیث ایفا کردند: طاوس بن کیسان یمانی، [[صنعانی، همام بن منبه|ابوعقبه همام بن منبه یمانی]] و ابوعبدالله وهب بن منبه یمانی<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/22561/62 ر.ک: همان، ص63-62] </ref>. | ||
[[ | [[صنعانی، همام بن منبه|ابو عقبه همام بن منبه یمانی]] از اصحابی چون: ابوهریره، معاویه بن ابی سفیان، ابن عباس، ابن عمرو، ابن زبیر حدیث شنید و شیخ حدیثی اشخاصی چون: عقیل بن معقل، علی بن حسین بن آتش و معمر بن راشد بود. او خود از ثقات تابعین بود و بزرگانی چون ابن معین، ابن حبان، ذهبی و ابن حجر بر وثاقت وی شهادت دادند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/22561/63 ر.ک: همان، ص63]</ref>. | ||
«[[ | «[[صنعانی، همام بن منبه|همام بن منبه]]» کتاب خود را به نقل از صحابی شهیر «ابوهریره» نگاشته است و کهنترین آثاری است که درباره احادیث نبوی تألیف شده است؛ چنان‌که ذهبی در وصف آن گفته است: «از این صحیفه صحیحه که همام بن منبه آن را از ابوهریره نقل کرده و در حدود 140 حدیث را دربر دارد، معمر بن راشد روایت کرده است». همچنین دکتر صبحی صالح درباره این صحیفه گفته است: «این صحیفه ثمره علمی درخشانی است که تدوین حدیث را در عهد اول قطعی کرد و این اشتباه رایج که حدیث جز در اوایل قرن دوم هجری تدوین نشد را اصلاح نمود»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/22561/64 ر.ک: همان، ص64]</ref>. | ||
صحیفه همام بن منبه مشتمل بر 138 حدیث است که همام از ابوهریره نقل کرده و به آن معروف و مشهور شده است. این صحیفه را معمر شاگرد همام از او و عبدالرزاق از معمر و... نقل کرده‌اند؛ بنابراین این صحیفه در اواسط قرن اول هجری تدوین شده؛ چراکه ابوهریره در سال 58 ق وفات کرده است. سبب مشهور شدن این صحیفه به نام «صحیفه همام» آن است که افراد متعددی برای ابوهریره صحیفه‌هایی نوشته‌اند؛ اما هیچیک غیر از صحیفه‌ای که همام از او نوشته به دست ما نرسیده است. این صحیفه به‌طور کامل در «مسند امام احمد» ذکر شده است. در «جامع معمر بن راشد» و [[صحيح البخاري|صحیح بخاری]] و [[صحيح مسلم|مسلم]] و غیر آن تعدادی از احادیثش آمده است. ازآنجاکه این صحیفه دارای ارزش علمی و فایده تاریخی است لذا تعدادی از اهل حدیث مانند حافظ ابونعیم و امام دار قطنی آن را به‌طور مستقل نقل کرده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص10-9؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/46303/112 حمیدالله، محمد،ص113-112]</ref>. | صحیفه همام بن منبه مشتمل بر 138 حدیث است که همام از ابوهریره نقل کرده و به آن معروف و مشهور شده است. این صحیفه را معمر شاگرد همام از او و عبدالرزاق از معمر و... نقل کرده‌اند؛ بنابراین این صحیفه در اواسط قرن اول هجری تدوین شده؛ چراکه ابوهریره در سال 58 ق وفات کرده است. سبب مشهور شدن این صحیفه به نام «صحیفه همام» آن است که افراد متعددی برای ابوهریره صحیفه‌هایی نوشته‌اند؛ اما هیچیک غیر از صحیفه‌ای که همام از او نوشته به دست ما نرسیده است. این صحیفه به‌طور کامل در «مسند امام احمد» ذکر شده است. در «جامع معمر بن راشد» و [[صحيح البخاري|صحیح بخاری]] و [[صحيح مسلم|مسلم]] و غیر آن تعدادی از احادیثش آمده است. ازآنجاکه این صحیفه دارای ارزش علمی و فایده تاریخی است لذا تعدادی از اهل حدیث مانند حافظ ابونعیم و امام دار قطنی آن را به‌طور مستقل نقل کرده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص10-9؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/46303/112 حمیدالله، محمد،ص113-112]</ref>. | ||