البيزرة: تفاوت میان نسخه‌ها

باز از پرندگان بومى كشورهاى عربى زبان نيست و بازرگانان آن را از يونان و تركستان و ايران و هند مى‌آوردند. در كشور مغرب تقريباً با آن آشنايى نداشتند.چنين حدس مى‌زنند كه فنِّ شكار با پرنده از همين «باز» پديد آمده است. نام فارسى آن، كه مدتها پيش از اسلام وارد زبان عربى شده است، ظاهراً به سبب نا آگاهى، بر هر پرنده شكارى اطلاق شد و ازين رو اصطلاح بَيْزَرَه ، كه براى اهل فن، «بازدارى» به معناى اخص است، به مفهوم اعمّ شكار با پرندگان شكارى به كار رفته است.

بازدارى همچنين موضوع منظومه‌هايى تعليمى واقع شد، مثل قصيده 213بيتى ابراهيم بن عبدالجبّار فَجيجى مغربى (متوفى 920؛ بروكلمان ، ج 2، ص 136) و الجَمْهَرَة فى البيزرة از شخصى به نام عيسى أزدى (قرن چهارم) كه منگلى غالباً به او استشهاد مى‌كند.

بازدارى الهامبخش شاعران نيز گرديد و از دوره اموى به بعد، مانند صيد سواره با سگان شكارى، يكى از مضامين عمده اشعار عاميانه به بحر رَجَز بود. ديرى نگذشت كه اُرْجوزه ، قالبى نرمتر و انعطاف‌پذيرتر و زنده‌تر از قصيده جامد و خشك سنّتى، با سروده هاى شمّاخ (متوفّى 22ق) و عَجّاج (متوفّى 89ق) و چندين تن ديگر، در قالب نمونه اشعار «طَرَديّه» (راجع به شكار) گرديد.

اين نوع اشعار را، كه در دوره عباسيان رواج بسيار داشت ، شاعران بزرگى چون ابونواس و ابن المعتزّ و كشاجم و النّاشى پسنديدند و به كار گرفتند. ضمناً اينان در طرديه‌هاى خود، با جستجو و استعمال الفاظ غريب و اصطلاحات نادر بازياران و شكارگران، «فرصت اظهار فضل» يافتند. مولف در هر باب به خصوص در بابهاى آخر كتاب به اشعار در اين زمينه اشاره نموده است.