۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ الإسلام السياسي و الديني و الثقافي و الاجتماعي'''، تألیف حسن ابراهیم | '''تاريخ الإسلام السياسي و الديني و الثقافي و الاجتماعي'''، تألیف [[حسن ابراهیم حسن]]، کتابی است در چهار جلد، به زبان عربی، با موضوع تاریخ اسلام. نویسنده در این اثر به بیان وجوه مختلف سیاسی و دینی و فرهنگی و اجتماعی اسلام پرداخته است. چاپ حاضر هفتمین چاپ از این اثر توسط انتشارات مكتبة النهضة المصرية است. نویسنده در چاپ هفتم، بخشها و مطالبی را به چاپهای پیشین افزوده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب چهار جلد دارد؛ جلد اول و دوم، هرکدام، حاوی مقدمه چاپ هفتم و محتویات کتاب در 9 فصل است. سومین جلد، حاوی مقدمه کتاب و محتوای مطالب در 11 فصل است. | کتاب چهار جلد دارد؛ جلد اول و دوم، هرکدام، حاوی مقدمه چاپ هفتم و محتویات کتاب در 9 فصل است. سومین جلد، حاوی مقدمه کتاب و محتوای مطالب در 11 فصل است. | ||
جلد چهارم، حاوی مقدمه کتاب (اولین چاپ آن) و محتوای مطالب ضمن 12 فصل است. | جلد چهارم، حاوی مقدمه کتاب (اولین چاپ آن) و محتوای مطالب ضمن 12 فصل است. | ||
خط ۴۲: | خط ۴۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
جلد اول کتاب، به بیان تاریخ دولت عربی در شرق و مصر و مغرب و اندلس در میان سالهای 1 تا 132ق، مطابق با سالهای 622 تا 749م، میپردازد. | جلد اول کتاب، به بیان تاریخ دولت عربی در شرق و مصر و مغرب و اندلس در میان سالهای 1 تا 132ق، مطابق با سالهای 622 تا 749م، میپردازد. | ||
جلد دوم، بیانکننده تاریخ عصر اول عباسی در شرق و مصر و مغرب و اندلس در میان سالهای 132 تا 232ق، مطابق با 749 تا 847م، است. سومین جلد، حاوی تاریخ عصر دوم عباسی در شرق و مصر و مغرب و اندلس است؛ یعنی میان سالهای 232 تا 447ق، معادل 847 تا 1055م. | جلد دوم، بیانکننده تاریخ عصر اول عباسی در شرق و مصر و مغرب و اندلس در میان سالهای 132 تا 232ق، مطابق با 749 تا 847م، است. سومین جلد، حاوی تاریخ عصر دوم عباسی در شرق و مصر و مغرب و اندلس است؛ یعنی میان سالهای 232 تا 447ق، معادل 847 تا 1055م. | ||
چهارمین و آخرین جلد، در بیان ادامه تاریخ عصر دوم عباسی در شرق و مصر و مغرب و اندلس در میان سالهای 447 تا 656ق، مطابق با 1055 تا 1258م، یعنی از زمانی که سلاجقه کار را به دست گرفتند تا پایان دولت عباسی، است. | چهارمین و آخرین جلد، در بیان ادامه تاریخ عصر دوم عباسی در شرق و مصر و مغرب و اندلس در میان سالهای 447 تا 656ق، مطابق با 1055 تا 1258م، یعنی از زمانی که سلاجقه کار را به دست گرفتند تا پایان دولت عباسی، است. | ||
خط ۵۵: | خط ۵۸: | ||
===جلد سوم=== | ===جلد سوم=== | ||
مطالب جلد سوم، ضمن یازده فصل مطرح شده است. فصل اول، درباره اثر استبداد سلطه اتراک است و بیان اینکه تولیت عزل و نصب خلفا چگونه به دست آنان افتاد. این عامل بهعنوان ضعف دولت عباسی و زوال نهایی آن به دست تاتار در سال 656، نیز در همین فصل تبیین یافته است. در فصل دوم، درباره دوره امارت امیران در سالهای 324 تا 334ق، بحث شده و بیان شده که چگونه امیرالامراء در سطلنت خویش استبداد میورزید، تا جایی که در جمیع امور دولت اظهار نظر میکرد. در فصل سوم، وضعیت دولت عباسی، بهخصوص در شهرهای عراق و اهواز و کرمان در ایران، در زمان حکومت شیعی آل بویه، در سالهای 334-447ق، بیان شده است. فصل چهارم، به بحث از ولایات اسلامی مستقل از دولت عباسی صحبت میکند؛ مثل دولت طاهریان در زمان مأمون عباسی در خراسان در سالهای 205 تا 259ق، یا دولت صفاریان 254 تا 290، یا سامانیان و اخشیدیان و فاطمیان و... | مطالب جلد سوم، ضمن یازده فصل مطرح شده است. فصل اول، درباره اثر استبداد سلطه اتراک است و بیان اینکه تولیت عزل و نصب خلفا چگونه به دست آنان افتاد. این عامل بهعنوان ضعف دولت عباسی و زوال نهایی آن به دست تاتار در سال 656، نیز در همین فصل تبیین یافته است. در فصل دوم، درباره دوره امارت امیران در سالهای 324 تا 334ق، بحث شده و بیان شده که چگونه امیرالامراء در سطلنت خویش استبداد میورزید، تا جایی که در جمیع امور دولت اظهار نظر میکرد. در فصل سوم، وضعیت دولت عباسی، بهخصوص در شهرهای عراق و اهواز و کرمان در ایران، در زمان حکومت شیعی آل بویه، در سالهای 334-447ق، بیان شده است. فصل چهارم، به بحث از ولایات اسلامی مستقل از دولت عباسی صحبت میکند؛ مثل دولت طاهریان در زمان مأمون عباسی در خراسان در سالهای 205 تا 259ق، یا دولت صفاریان 254 تا 290، یا سامانیان و اخشیدیان و فاطمیان و... | ||
در فصل پنجم، درباره حرکات سیاسی و دینی و مواجهات مختلف آن بحث شده و طوایف اثناعشری و اسماعیلی و سبعی و قرامطه و بیان مراتب دعوتهای اسماعیلیان و فاطمیان و... در این بخش، مطرح شده است. مباحث مربوط به دروزیان و غلات و صوفیان نیز در این بخش، بیان شده است. ششمین فصل، درباره ارتباطات خارجی دولت عباسیان در شرق و دولت فاطمی در مصر و دولت اموی در اندلس و بزنطیین و دولتهای غربی اروپا و روس و... است. هفتمین فصل، دربردارنده مباحث مربوط به نظم سیاسی و اداری و مالی و جنگی و قضایی حکومت عباسیان است. هشتمین فصل، دربردارنده مباحث اقتصادی آنان است. فصل نهم، حالتهای فرهنگی آنان و مواجهه آنها با علوم را بیان کرده است. نویسنده در این فصل، از بزرگان شعر عربی، مانند ابن رومی و ابوطیب متنبی و ابوالعلاء معری و همچنین از بزرگان شاعران فارس و مصر و اندلس، مانند ابوحامد انطاکی و ابن هانی اندلسی صحبت کرده است. او بزرگان نثر مانند جاحظ و ابواسحاق صابی و خوارزمی و بدیعالزمان همدانی و ابوالفتح بستی و... را هم در این فصل مطرح کرده است. وی در فصل دهم، به تاریخ فنون، بهخصوص فن معماری اشاره کرده است. فصل یازدهم، حاوی بیان وضعیت اجتماعی دوران عباسی است<ref>ر.ک: همان، ج3، صفحات جیم تا هاء</ref>. | |||
در فصل پنجم، درباره حرکات سیاسی و دینی و مواجهات مختلف آن بحث شده و طوایف اثناعشری و اسماعیلی و سبعی و قرامطه و بیان مراتب دعوتهای اسماعیلیان و فاطمیان و... در این بخش، مطرح شده است. مباحث مربوط به دروزیان و غلات و صوفیان نیز در این بخش، بیان شده است. ششمین فصل، درباره ارتباطات خارجی دولت عباسیان در شرق و دولت فاطمی در مصر و دولت اموی در اندلس و بزنطیین و دولتهای غربی اروپا و روس و... است. هفتمین فصل، دربردارنده مباحث مربوط به نظم سیاسی و اداری و مالی و جنگی و قضایی حکومت عباسیان است. هشتمین فصل، دربردارنده مباحث اقتصادی آنان است. فصل نهم، حالتهای فرهنگی آنان و مواجهه آنها با علوم را بیان کرده است. نویسنده در این فصل، از بزرگان شعر عربی، مانند ابن رومی و ابوطیب متنبی و ابوالعلاء معری و همچنین از بزرگان شاعران فارس و مصر و اندلس، مانند ابوحامد انطاکی و ابن هانی اندلسی صحبت کرده است. او بزرگان نثر مانند [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]] و ابواسحاق صابی و خوارزمی و [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان همدانی]] و ابوالفتح بستی و... را هم در این فصل مطرح کرده است. وی در فصل دهم، به تاریخ فنون، بهخصوص فن معماری اشاره کرده است. فصل یازدهم، حاوی بیان وضعیت اجتماعی دوران عباسی است<ref>ر.ک: همان، ج3، صفحات جیم تا هاء</ref>. | |||
===جلد چهارم=== | ===جلد چهارم=== |
ویرایش