۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
'''المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز''' اثر [[ابن عطیه، عبدالحق بن غالب|ابن عطيه عبدالحق بن غالب بن عبدالرحمن]] (متوفى 546/542/541ق) <ref>مقدمه‌محقق، ص29</ref>، يكى از مهم‌ترين تفاسير درايى (اجتهادى) در قرن 6ق محسوب مى‌شود. وى اين تفسير را پيش از تصدى قضاوت شهر مريه، در سال 529ق تأليف كرده بود. المحرر الوجيز همواره در مغرب مورد توجه بوده و از منابع اساسى تفاسيرى چون البحر المحيط ابوحيان و الجامع لاحكام القرآن قرطبى بوده است. | |||
ابن خلدون شيوه اين تفسير را ستوده است؛ در مقدمه خود مى‌نويسد: «بسيارى دست به نوشتن تفسير نقلى زدند و آثار وارده از صحابه و تابعين را گرد آوردند تا به طبرى و واقدى و ثعلبى و مانند اينها منتهى گرديد، از اين‌رو اين تفاسير، از گفته‌هاى يهوديان مسلمان شده -جز در موارد احكام- سالم نمانده و مفسران دراين‌باره تساهل ورزيدند و كتابهاى خود را از اين منقولات بى‌اساس پر كردند. | [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] شيوه اين تفسير را ستوده است؛ در مقدمه خود مى‌نويسد: «بسيارى دست به نوشتن تفسير نقلى زدند و آثار وارده از صحابه و تابعين را گرد آوردند تا به طبرى و واقدى و ثعلبى و مانند اينها منتهى گرديد، از اين‌رو اين تفاسير، از گفته‌هاى يهوديان مسلمان شده -جز در موارد احكام- سالم نمانده و مفسران دراين‌باره تساهل ورزيدند و كتابهاى خود را از اين منقولات بى‌اساس پر كردند. | ||
تا آنگاه كه دوران تحقيق و بررسى فرا رسيد و ابومحمد عطيه به تلخيص و تهذيب منقولات تفسيرى همت گماشت و آنچه را قرين صحت بود برگزيد و در اندلس كتابى آراسته و پيراسته براى مردم مغرب زمين به رشته تحرير درآورد.پس از او قرطبى نيز همان راه را پيمود و تفسير خود را بر همان اساس تدوين كرد و در شرق بلاد اسلامى شهرت و رواج يافت». | تا آنگاه كه دوران تحقيق و بررسى فرا رسيد و ابومحمد عطيه به تلخيص و تهذيب منقولات تفسيرى همت گماشت و آنچه را قرين صحت بود برگزيد و در اندلس كتابى آراسته و پيراسته براى مردم مغرب زمين به رشته تحرير درآورد.پس از او قرطبى نيز همان راه را پيمود و تفسير خود را بر همان اساس تدوين كرد و در شرق بلاد اسلامى شهرت و رواج يافت». | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
الف) در تفسير: | الف) در تفسير: | ||
#تفسير طبرى؛ | |||
#شفاء الصدور ابوبكر محمد بن الحسن بن زياد الوصلى؛ | |||
#التحصيل لفوائد كتاب التفصيل ابن عباس احمد بن عمار مهدوى تميمى؛ | |||
#الهداية الى بلوغ النهاية مكى بن ابى طالب (موارد بسيارى را از آن نقل كرده و به آن مستند مى‌كند، گاه نيز بدون ذكر نام از آن نقل كرده است و در مواردى به نقد آراء منقول از آن مى‌پردازد). | |||
ب)در سنت: | ب)در سنت: | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۳: | ||
درباره مفسر و تفسير المحرر الوجيز كتب و مقالاتى نگاشته شده كه به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم. | درباره مفسر و تفسير المحرر الوجيز كتب و مقالاتى نگاشته شده كه به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم. | ||
#فايد، عبدالوهاب، «منهج ابن عطيه في تفسير القرآن»، قاهرة 1394ق ، در 414 صفحه. | |||
#بدوى الزهيرى، عبدالعزيز، «ابن عطيه المفسر و مكانه في حياة التفسير في الاندلس، رساله فوق ليسانس از دانشگاه اسكندريه مصر، دانشكده آداب، سال 1380ق/-1980 م. | |||
#بلحسن، عبدالغفار، «ابن عطيه لغوياً و نحوياً من خلال كتابه المحرر الوجيز في شرح الكتاب العزيز»، رساله ديپلم از دانشكده آداب دانشگاه محمد الخامس، رباط. | |||
#چاپ مقدمه تفسير المحرر الوجيز و مقدمه كتاب المبانى از علماى مغرب به تصحيح مستشرق انگليسى و استدراكات عبدالله اسماعيل الصاوى، قاهره 1392ق، 1972م در 324 صفحه. | |||
فهرست‌هاى تفسير شامل 10 نوع فهرست بدين‌ترتيب است: 1-فهرست قرائات قرآنى؛ 2-2. احاديث، 3- ابناء و كنيه‌ها، 4-اعلام نساء، 5-قبايل و اماكن و...،6-اديان و طوائف و فرقه‌ها و مذاهب، 7-امثال و اقوال عرب، 8-كتب مذكور در متن، 9-قافيه‌ها، 10-مصرع‌هاى شعر. | فهرست‌هاى تفسير شامل 10 نوع فهرست بدين‌ترتيب است: 1-فهرست قرائات قرآنى؛ 2-2. احاديث، 3- ابناء و كنيه‌ها، 4-اعلام نساء، 5-قبايل و اماكن و...،6-اديان و طوائف و فرقه‌ها و مذاهب، 7-امثال و اقوال عرب، 8-كتب مذكور در متن، 9-قافيه‌ها، 10-مصرع‌هاى شعر. | ||