۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المجروحين من المحدثين و الضعفاء و المتروكين (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۳۹
، ۱۳ آوریل ۲۰۲۰بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر = NUR19099J1.jpg | عنوان = المجروحين من المحدثين و الضعفا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''المجروحين من المحدثين و الضعفاء و المتروكين'''، اثر محمد بن حبان بن معاذ (متوفی 354ق)، معروف به ابن حبان، کتابی است روایی در شرح‌حال راویان ضعیف اهل سنت که با تحقیق محمود ابراهیم | '''المجروحين من المحدثين و الضعفاء و المتروكين'''، اثر [[ابن حبان، محمد بن حبان|محمد بن حبان بن معاذ]] (متوفی 354ق)، معروف به [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن حبان]]، کتابی است روایی در شرح‌حال راویان ضعیف اهل سنت که با تحقیق [[زاید، محمود ابراهیم|محمود ابراهیم زاید]]، به چاپ رسیده است. | ||
===انگیزه تألیف=== | ===انگیزه تألیف=== | ||
ابن‌حبان کتابی در رجال با عنوان «التاریخ الکبیر» نگاشت که دربردارنده ثقات و مجروحین بود، ولی به دلیل اینکه دست‌یابی به مطالب کتاب را مشکل می‌دید، آن را به دو کتاب الثقات و المجروحین تلخیص کرد<ref>رحمان ستایش، محمدکاظم، ص167</ref>. | [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن‌حبان]] کتابی در رجال با عنوان «التاریخ الکبیر» نگاشت که دربردارنده ثقات و مجروحین بود، ولی به دلیل اینکه دست‌یابی به مطالب کتاب را مشکل می‌دید، آن را به دو کتاب الثقات و المجروحین تلخیص کرد<ref>رحمان ستایش، محمدکاظم، ص167</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه محقق، ابتدا به شرح‌حال مؤلف پرداخته شده<ref>مقدمه محقق، ج1، صفحه الف</ref> و ضمن بررسی دیدگاه وی درباره ابوحنفیه<ref>همان، صفحه ه</ref> و معرفی تألیفات او<ref>همان، صفحه و</ref>، به گوشه‌ای از نظرات وی اشاره گردیده<ref>همان، صفحه ح</ref> و سپس، مذهب ابن حبان در جرح و تعدیل، توضیح داده شده است<ref>همان، صفحه ی</ref>. در پایان نیز به توصیف نسخ خطی کتاب پرداخته شده است<ref>همان، صفحه ن</ref>. | در مقدمه محقق، ابتدا به شرح‌حال مؤلف پرداخته شده<ref>مقدمه محقق، ج1، صفحه الف</ref> و ضمن بررسی دیدگاه وی درباره ابوحنفیه<ref>همان، صفحه ه</ref> و معرفی تألیفات او<ref>همان، صفحه و</ref>، به گوشه‌ای از نظرات وی اشاره گردیده<ref>همان، صفحه ح</ref> و سپس، مذهب [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن حبان]] در جرح و تعدیل، توضیح داده شده است<ref>همان، صفحه ی</ref>. در پایان نیز به توصیف نسخ خطی کتاب پرداخته شده است<ref>همان، صفحه ن</ref>. | ||
مؤلف یک مقدمه طولانی و مهم در موضوعات علوم حدیث، به شرح زیر دارد: | مؤلف یک مقدمه طولانی و مهم در موضوعات علوم حدیث، به شرح زیر دارد: | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
# بزرگ شمردن دروغ بر رسول خدا(ص) و مستندات آن؛ | # بزرگ شمردن دروغ بر رسول خدا(ص) و مستندات آن؛ | ||
# جواز جرح راویان و شناخت ضعفا و اخبار و اقوال دالّ بر آن؛ | # جواز جرح راویان و شناخت ضعفا و اخبار و اقوال دالّ بر آن؛ | ||
# انواع مختلف مجروحان: ابن‌حبان انواع مجروحان و ضعفا را به بیست دسته تقسیم کرده و برای هر دسته قواعدی قرار داده است که البته عالمان رجالی قواعد او را نقد کرده‌اند. | # انواع مختلف مجروحان: [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن‌حبان]] انواع مجروحان و ضعفا را به بیست دسته تقسیم کرده و برای هر دسته قواعدی قرار داده است که البته عالمان رجالی قواعد او را نقد کرده‌اند. | ||
# شش نوع از احادیث ثقات که قابل احتجاج نیستند. | # شش نوع از احادیث ثقات که قابل احتجاج نیستند. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
===نمونه یک شرح‌حال=== | ===نمونه یک شرح‌حال=== | ||
أیوب بن سیار الزهری: من أهل المدینه، یرى عن ابن‌المنکدر و یعقوب بن زید، روى عنه شبابه بن سوار، [و کان کنیته أبوسیار] و کان یقلب الاسانید، و یرفع المراسیل، و روى عن ابن‌المنکدر عن جابر عن أبى‌بکر الصدیق عن بلال قال: قال رسول الله (صلى‌الله‌علیه‌وسلم): یا بلال أصبح بالفجر فإنه أعظم للاجر. [ثنا عبدالله بن جابر بطرسوس ثنا محمد بن یزید الاسلمی ثنا شبابه بن سوار ثنا أیوب بن سیار، هذا متن صحیح و إسناد مقلوب] سمعت محمد بن المنذر یقول سمعت عباس بن محمد [الاسلمی] یقول سمعت یحیى بن معین یقول: أیوب بن سیار لیس بشئ<ref>همان</ref>. | أیوب بن سیار الزهری: من أهل المدینه، یرى عن ابن‌المنکدر و یعقوب بن زید، روى عنه شبابه بن سوار، [و کان کنیته أبوسیار] و کان یقلب الاسانید، و یرفع المراسیل، و روى عن ابن‌المنکدر عن جابر عن أبى‌بکر الصدیق عن بلال قال: قال رسول الله (صلى‌الله‌علیه‌وسلم): یا بلال أصبح بالفجر فإنه أعظم للاجر. [ثنا عبدالله بن جابر بطرسوس ثنا محمد بن یزید الاسلمی ثنا شبابه بن سوار ثنا أیوب بن سیار، هذا متن صحیح و إسناد مقلوب] سمعت محمد بن المنذر یقول سمعت عباس بن محمد [الاسلمی] یقول سمعت یحیى بن معین یقول: أیوب بن سیار لیس بشئ<ref>همان</ref>. | ||
===شیوه اطلاع‌رسانی درباره راوی=== | ===شیوه اطلاع‌رسانی درباره راوی=== | ||
مؤلف پس از یادکرد نام و نسب، لقب، اساتید و شاگردان و دیگر اطلاعات مربوط به تعیین هویت فرد، حال و وصف او را مشخص می‌کند و در این راه، گاه از سخنان پیشوایان رجال اهل سنت بهره می‌جوید و در پایان، یک یا چند نمونه از روایات منکر فرد را ذکر می‌کند<ref>همان، ص170</ref>. | مؤلف پس از یادکرد نام و نسب، لقب، اساتید و شاگردان و دیگر اطلاعات مربوط به تعیین هویت فرد، حال و وصف او را مشخص می‌کند و در این راه، گاه از سخنان پیشوایان رجال اهل سنت بهره می‌جوید و در پایان، یک یا چند نمونه از روایات منکر فرد را ذکر می‌کند<ref>همان، ص170</ref>. | ||
===میزان اعتبار آرای نویسنده=== | ===میزان اعتبار آرای نویسنده=== | ||
ابن‌حبان نزد عالمان اهل سنت، محدثی فقیه و حافظ به‌شمار می‌رود و او را هم‌شأن ابو‌‌حاتم، نسایی، ابن‌معین و ابن‌قطان دانسته‌اند. کتاب او در میان اهل سنت، از مهم‌ترین تألیفات در زمینه ضعفا است که به دست ما رسیده و مورد استفاده قرار گرفته است<ref>همان</ref>. | [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن‌حبان]] نزد عالمان اهل سنت، محدثی فقیه و حافظ به‌شمار می‌رود و او را هم‌شأن ابو‌‌حاتم، نسایی، ابن‌معین و ابن‌قطان دانسته‌اند. کتاب او در میان اهل سنت، از مهم‌ترین تألیفات در زمینه ضعفا است که به دست ما رسیده و مورد استفاده قرار گرفته است<ref>همان</ref>. | ||
ابن‌حبان از سختگیران در جرح راویان به‌شمار می‌رود، چنان‌که گاه، برخی از ثقات را هم تضعیف کرده است. او دشمن سرسخت ابوحنیفه و مکتب رأی و قیاس بود و تألیفاتی در رد او نگاشت. در کتاب «المجروحین» هم طولانی‌‌ترین شرح‌حال را به ابوحنیفه اختصاص داده و از ذکر هیچ مذمتی فروگذار نکرده است<ref>همان</ref>. | [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن‌حبان]] از سختگیران در جرح راویان به‌شمار می‌رود، چنان‌که گاه، برخی از ثقات را هم تضعیف کرده است. او دشمن سرسخت ابوحنیفه و مکتب رأی و قیاس بود و تألیفاتی در رد او نگاشت. در کتاب «المجروحین» هم طولانی‌‌ترین شرح‌حال را به ابوحنیفه اختصاص داده و از ذکر هیچ مذمتی فروگذار نکرده است<ref>همان</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
تألیف‌های پیرامون کتاب عبارتند از: | تألیف‌های پیرامون کتاب عبارتند از: | ||
# «تذکره الحفاظ اطراف احادیث کتاب المجروحین | # «تذکره الحفاظ اطراف احادیث کتاب المجروحین [[ابن حبان، محمد بن حبان|لابن‌حبان]]»، تألیف محمد بن طاهر قیسرانی سلفی در یک جلد به‌وسیله دار الصمیعی ریاض به سال ۱۴۱۵ق چاپ شده است. در این کتاب، احادیث وارد شده در کتاب «المجروحین»، بررسی شده است. | ||
# «فهرس الأحادیث و الآثار الواردة في کتاب المجروحین»، گردآوری عبدالرؤوف عبدحنان در یک جلد به‌وسیله وزارة الاعلام مکه به سال ۱۴۱۰ق چاپ شده است. این کتاب شامل فهرست احادیث کتاب المجروحین است. | # «فهرس الأحادیث و الآثار الواردة في کتاب المجروحین»، گردآوری عبدالرؤوف عبدحنان در یک جلد به‌وسیله وزارة الاعلام مکه به سال ۱۴۱۰ق چاپ شده است. این کتاب شامل فهرست احادیث کتاب المجروحین است. | ||
# «فهرس کتاب المجروحین و الضعفاء»، گردآوری ربیع ابوبکر عبدالباقی در یک جلد به‌وسیله دارالجیل بیروت به سال ۱۴۱۲ق چاپ شده است. این کتاب دربردارنده فهرست احادیث و اعلام کتاب المجروحین است<ref>همان</ref>. | # «فهرس کتاب المجروحین و الضعفاء»، گردآوری ربیع ابوبکر عبدالباقی در یک جلد به‌وسیله دارالجیل بیروت به سال ۱۴۱۲ق چاپ شده است. این کتاب دربردارنده فهرست احادیث و اعلام کتاب المجروحین است<ref>همان</ref>. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۱: | ||
===چاپ‌های کتاب=== | ===چاپ‌های کتاب=== | ||
چاپ‌های کتاب، عبارتند از: | چاپ‌های کتاب، عبارتند از: | ||
# در سه جلد با تحقیق محمود ابراهیم زاید توسط دارالباز مکه چاپ شده است. | # در سه جلد با تحقیق [[زاید، محمود ابراهیم|محمود ابراهیم زاید]] توسط دارالباز مکه چاپ شده است. | ||
# در سه جلد و یک مجلد با تحقیق محمود ابراهیم زاید توسط دارالمعرفه در مکه به سال ۱۴۱۲ق چاپ شده است<ref>همان، ص171</ref>. | # در سه جلد و یک مجلد با تحقیق [[زاید، محمود ابراهیم|محمود ابراهیم زاید]] توسط دارالمعرفه در مکه به سال ۱۴۱۲ق چاپ شده است<ref>همان، ص171</ref>. | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست اعلام کل مجموعه، در انتهای جلد سوم آمده است. در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص116</ref> و اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: همان، ص117</ref>، به توضیح برخی از کلمات و واژگان متن، پرداخته شده است<ref>همان، ص119</ref>. | فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست اعلام کل مجموعه، در انتهای جلد سوم آمده است. در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص116</ref> و اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: همان، ص117</ref>، به توضیح برخی از کلمات و واژگان متن، پرداخته شده است<ref>همان، ص119</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# رحمان ستایش، محمدکاظم، «کتاب رجال اهل سنت»، دانشگاه قرآن و حدیث، مرکز آموزش الکترونیکی(دانشکده مجازی علوم حدیث). | # رحمان ستایش، محمدکاظم، «کتاب رجال اهل سنت»، دانشگاه قرآن و حدیث، مرکز آموزش الکترونیکی(دانشکده مجازی علوم حدیث). | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||