كشف الريبة عن أحكام الغيبة: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
}}  
}}  


 
'''كشف الريبة عن أحكام الغيبة'''، تألیف عالم و فقیه شیعی [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شیخ زین‌الدین جبعی عاملی]]، مشهور به [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] (متوفی 966ق)، رساله‌ای عربی در بررسی احکام و آثار رذیله اخلاقی غیبت است.
'''كشف الريبة عن أحكام الغيبة'''، تألیف عالم و فقیه شیعی شیخ زین‌الدین جبعی عاملی، مشهور به شهید ثانی (متوفی 966ق)، رساله‌ای عربی در بررسی احکام و آثار رذیله اخلاقی غیبت است.


کتاب، با همت «گروه فرهنگی معارف اسلامی»، آماده گردیده و به چاپ رسیده است.
کتاب، با همت «گروه فرهنگی معارف اسلامی»، آماده گردیده و به چاپ رسیده است.
خط ۳۴: خط ۳۳:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
این رساله از مهم‌ترین رساله‌هایی است که برای دلالت بر زشتی غیبت و انعکاسات بد آن بر عرصه‌های فردی و اجتماعی نوشته شده است. این اثر از تألیفات عالم بزرگ شهید ثانی است. سبب نگارش این رساله، همان ‌گونه که شهید در مقدمه نوشته است، شیوع غیبت بین مؤمنین بوده است که بسیاری از وقت خویش را در ذکر بدی‌ها و عیوب دیگران صرف می‌کنند و مجالس و گفتگوهای خود را با ریختن آبروی برادران مؤمن خود به‌سر می‌آورند<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>‏.  
این رساله از مهم‌ترین رساله‌هایی است که برای دلالت بر زشتی غیبت و انعکاسات بد آن بر عرصه‌های فردی و اجتماعی نوشته شده است. این اثر از تألیفات عالم بزرگ [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] است. سبب نگارش این رساله، همان ‌گونه که شهید در مقدمه نوشته است، شیوع غیبت بین مؤمنین بوده است که بسیاری از وقت خویش را در ذکر بدی‌ها و عیوب دیگران صرف می‌کنند و مجالس و گفتگوهای خود را با ریختن آبروی برادران مؤمن خود به‌سر می‌آورند<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>‏.  


در مقدمه گروه یادشده آمده است: اوضاع این بیماری همواره در جامعه امروز ما به‌صورتی بحرانی بوده است؛ لذا تصمیم به طبع جدیدی از این رساله گرفته تا سبب آگاهی‌بخشی برادران ایمانی به خطرات این رذیله رفتاری و سبب دوری و رهایی ایشان از آن شود<ref>ر.ک: همان</ref>‏.  
در مقدمه گروه یادشده آمده است: اوضاع این بیماری همواره در جامعه امروز ما به‌صورتی بحرانی بوده است؛ لذا تصمیم به طبع جدیدی از این رساله گرفته تا سبب آگاهی‌بخشی برادران ایمانی به خطرات این رذیله رفتاری و سبب دوری و رهایی ایشان از آن شود<ref>ر.ک: همان</ref>‏.  
خط ۵۶: خط ۵۵:
# عیب در فعل متعلق به دنیا، مانند: پرحرف، پرخور، پرخواب<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>‏.  
# عیب در فعل متعلق به دنیا، مانند: پرحرف، پرخور، پرخواب<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>‏.  


در فصل دوم، علاج و چاره‌جویی مانع از غیبت، بررسی شده است. معایب اخلاقی همه به معجون علم و عمل درمان می‌شود و علاج هر بیماری، با ضد سبب آن حاصل می‌شود. بنابراین نویسنده ابتدا از سبب غیبت و سپس از چاره بازداشتن زبان از آن سخن گفته است. عواملی که باعث غیبت می‌شود، ده چیز است که امام صادق(ع) به‌طور خلاصه به آنها اشاره کرده است: شفای غیظ، همراهی با گروهی از مردم، تصدیق خبری بدون کشف آن، تهمت، سوء ظن، حسد، تمسخر، تعجب، تبرم و تزین»<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>‏. شهید هریک از این موارد را مفصلا توضیح داده است<ref>ر.ک: همان، ص34-31</ref>‏. سپس معالجه هریک را ذکر کرده است؛ مثلاً در معالجه استهزا می‌نویسد: اما مقصود تو از استهزا، خوار و شرمنده کردن دیگری در نزد مردم است، ولی در عوض خودت نزد خداوند و ملائکه و انبیا خوار و شرمنده می‌شوی...<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>‏.  
در فصل دوم، علاج و چاره‌جویی مانع از غیبت، بررسی شده است. معایب اخلاقی همه به معجون علم و عمل درمان می‌شود و علاج هر بیماری، با ضد سبب آن حاصل می‌شود. بنابراین نویسنده ابتدا از سبب غیبت و سپس از چاره بازداشتن زبان از آن سخن گفته است. عواملی که باعث غیبت می‌شود، ده چیز است که [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] به‌طور خلاصه به آنها اشاره کرده است: شفای غیظ، همراهی با گروهی از مردم، تصدیق خبری بدون کشف آن، تهمت، سوء ظن، حسد، تمسخر، تعجب، تبرم و تزین»<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>‏. شهید هریک از این موارد را مفصلا توضیح داده است<ref>ر.ک: همان، ص34-31</ref>‏. سپس معالجه هریک را ذکر کرده است؛ مثلاً در معالجه استهزا می‌نویسد: اما مقصود تو از استهزا، خوار و شرمنده کردن دیگری در نزد مردم است، ولی در عوض خودت نزد خداوند و ملائکه و انبیا خوار و شرمنده می‌شوی...<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>‏.  


در فصل سوم، موارد جواز غیبت ذکر شده که ده مورد است؛ از جمله: تظلم، استعانت بر تغییر منکر و رد معاصی، استفتا، تحذیر مسلمان از وقوع در خطر و شر، جرح و تعدیل شاهد و راوی، غیبت‌شونده مستحق آن باشد، مانند فاسق متجاهر به فسق، شخص معروف به اسمی باشد که حاکی از عیب اوست، مانند: اعرج و اعمش<ref>ر.ک: همان، ص44-41</ref>‏.  
در فصل سوم، موارد جواز غیبت ذکر شده که ده مورد است؛ از جمله: تظلم، استعانت بر تغییر منکر و رد معاصی، استفتا، تحذیر مسلمان از وقوع در خطر و شر، جرح و تعدیل شاهد و راوی، غیبت‌شونده مستحق آن باشد، مانند فاسق متجاهر به فسق، شخص معروف به اسمی باشد که حاکی از عیب اوست، مانند: اعرج و اعمش<ref>ر.ک: همان، ص44-41</ref>‏.  
خط ۶۴: خط ۶۳:
در آخرین فصل کتاب، به کفاره‌های غیبت اشاره شده است. بر غیبت‌کننده واجب است که ندبه و توبه کند و بر آنچه انجام داده تأسف بخورد تا از حق الله خارج شود، سپس از غیبت‌شونده حلالیت بطلبد تا او را حلال کند و از مظلمه آن خارج شود<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>‏.  
در آخرین فصل کتاب، به کفاره‌های غیبت اشاره شده است. بر غیبت‌کننده واجب است که ندبه و توبه کند و بر آنچه انجام داده تأسف بخورد تا از حق الله خارج شود، سپس از غیبت‌شونده حلالیت بطلبد تا او را حلال کند و از مظلمه آن خارج شود<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>‏.  


در خاتمه بر این نکته تأکید شده که غرض کلی حق تعالی از خلقت و مقصد اول از بعثت انبیا و ارسال رسل با کتب الهی، جذب خلایق به توحید و معالجه نفوس آنها از بیماری جهل و توجه دادن آنها به سرای ابدی است. غرض خداوند حکیم بر اجتماع و تألیف قلوب و دوستی در حالت حضور و نهان است؛ بنابراین در اخبار و آثار فراوانی بر دوستی ترغیب و از دشمنی نهی شده است. در ادامه دوازده حدیث در این رابطه مطرح شده و برای مطالعه بیشتر به «الإخوان» صدوق و «الكافي» کلینی ارجاع داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص82-81</ref>‏.  
در خاتمه بر این نکته تأکید شده که غرض کلی حق تعالی از خلقت و مقصد اول از بعثت انبیا و ارسال رسل با کتب الهی، جذب خلایق به توحید و معالجه نفوس آنها از بیماری جهل و توجه دادن آنها به سرای ابدی است. غرض خداوند حکیم بر اجتماع و تألیف قلوب و دوستی در حالت حضور و نهان است؛ بنابراین در اخبار و آثار فراوانی بر دوستی ترغیب و از دشمنی نهی شده است. در ادامه دوازده حدیث در این رابطه مطرح شده و برای مطالعه بیشتر به «الإخوان» [[صدوق]] و «[[الكافي (ط. الاسلاميه)|الكافي]]» [[کلینی، محمد بن یعقوب|کلینی]] ارجاع داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص82-81</ref>‏.  


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
خط ۷۰: خط ۶۹:


==پانویس ==
==پانویس ==
<references/>
<references />
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش