تفسير القرآن العظيم (ابن أبي‌حاتم): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ تفسیر القرآن العظیم را به تفسير القرآن العظيم (ابن أبي‌حاتم) منتقل کرد)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:
|-class='articleCode'
|-class='articleCode'
|کد اتوماسیون  
|کد اتوماسیون  
|data-type='automationCode'|2024
|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE2024AUTOMATIONCODE
|}
|}
</div>
</div>




«تفسير القرآن العظيم» معروف به «تفسير إبن أبى حاتم»، تفسيرى مأثور به زبان عربى، شامل تمامى سوره‌ها مى‌باشد. إبن أبى حاتم تفسير خود را بر اساس روايات رسيده از رسول الله(ص) و صحابه و تابعان بنا نهاد و كمال دقت را در اسناد و منابع روايى خود به خرج داد و از اين‌رو تفسير وى مورد توجه همگان قرار گرفت. جلال الدين سيوطى مى‌نويسد:«كتاب ابن جرير طبرى ارزشمندترين و گران‌سنگ‌ترين تفسيرهاست، پس از او، ابن ابى حاتم...مى‌باشد و همه آنها مستند به صحابه و تابعان و پيروان آنان است» (الإتقان، ج4، ص212).
«تفسير القرآن العظيم» معروف به «تفسير إبن أبى حاتم»، تفسيرى مأثور به زبان عربى، شامل تمامى سوره‌ها مى‌باشد. إبن أبى حاتم تفسير خود را بر اساس روايات رسيده از رسول الله(ص) و صحابه و تابعان بنا نهاد و كمال دقت را در اسناد و منابع روايى خود به خرج داد و از اين‌رو تفسير وى مورد توجه همگان قرار گرفت. جلال الدين سيوطى مى‌نويسد:«كتاب ابن جرير طبرى ارزشمندترين و گران‌سنگ‌ترين تفسيرهاست، پس از او، ابن ابى حاتم...مى‌باشد و همه آنها مستند به صحابه و تابعان و پيروان آنان است» <ref>الإتقان، ج4، ص212</ref>.


در تفسير وى روايات معتبرى يافت مى‌شود كه آنها را در جاى ديگرى نمى‌توان يافت. ابن ابى حاتم، محتواى تفاسير پيش از خود را (از جمله، تفسيرهاى سعيد بن جبير و مقاتل بن حيان و غيره) در درون تفسيرش جاى داد و اگر او نبود، اين آثار از ميان رفته بود.تفسير او را منبع سرشار و قابل اعتمادى براى مفسران پس از وى، در همه ادوار، دانسته‌اند.
در تفسير وى روايات معتبرى يافت مى‌شود كه آنها را در جاى ديگرى نمى‌توان يافت. ابن ابى حاتم، محتواى تفاسير پيش از خود را (از جمله، تفسيرهاى سعيد بن جبير و مقاتل بن حيان و غيره) در درون تفسيرش جاى داد و اگر او نبود، اين آثار از ميان رفته بود.تفسير او را منبع سرشار و قابل اعتمادى براى مفسران پس از وى، در همه ادوار، دانسته‌اند.
خط ۵۵: خط ۵۵:
ايشان هرگز به مسائل جنبى نپرداخته است به همين جهت، تفسيرى كاملاً مبتنى بر نصوص وارده مى‌باشد و چيزى با آن آميخته نشده است. از اين‌رو در اين تفسير به‌طور پراكنده تنها آياتى كه درباره آنها رواياتى نقل شده، تفسير شده است.
ايشان هرگز به مسائل جنبى نپرداخته است به همين جهت، تفسيرى كاملاً مبتنى بر نصوص وارده مى‌باشد و چيزى با آن آميخته نشده است. از اين‌رو در اين تفسير به‌طور پراكنده تنها آياتى كه درباره آنها رواياتى نقل شده، تفسير شده است.


ابن ابى حاتم تفسير خود را (پس از تسميه) چنين آغاز مى‌كند: «الحمدلله رب العالمين و صلي الله على محمد خاتم الأنبياء و على آله أجمعين...» و روشن است كه اين شيوه، روش ارادتمندان به خاندان نبوت است. وى شافعى مذهب است اما همانند شيعه به خاندان نبوت ابراز ارادت مى‌كند؛ از جمله ذيل آيه 56 سوره احزاب ''' «إنّ الله و ملائكته يصلون على النبي...» ''' (متن كتاب، جلد 10، صفحه 3151): از پيامبر(ص) روايت مى‌كند كه فرمودند: بگوييد:«اللهم صلي على محمد و على آل محمد، كما صلّيت على إبراهيم و على آل إبراهيم. إنك حميد مجيد. و بارك على محمد و آل محمد، كما باركت على إبراهيم و آل إبراهيم، إنك حميد مجيد» (متن كتاب، ج10، ص3151).
ابن ابى حاتم تفسير خود را (پس از تسميه) چنين آغاز مى‌كند: «الحمدلله رب العالمين و صلي الله على محمد خاتم الأنبياء و على آله أجمعين...» و روشن است كه اين شيوه، روش ارادتمندان به خاندان نبوت است. وى شافعى مذهب است اما همانند شيعه به خاندان نبوت ابراز ارادت مى‌كند؛ از جمله ذيل آيه 56 سوره احزاب ''' «إنّ الله و ملائكته يصلون على النبي...» ''' <ref>متن كتاب، جلد 10، صفحه 3151</ref>: از پيامبر(ص) روايت مى‌كند كه فرمودند: بگوييد:«اللهم صلي على محمد و على آل محمد، كما صلّيت على إبراهيم و على آل إبراهيم. إنك حميد مجيد. و بارك على محمد و آل محمد، كما باركت على إبراهيم و آل إبراهيم، إنك حميد مجيد» <ref>متن كتاب، ج10، ص3151</ref>.


در ذيل آيه 33 سوره احزاب شأن نزول آن را در مورد پنج تن آل عبا از عائشه و ام‌سلمه نقل مى‌نمايد و نيز ذيل آيه 214 سوره شعراء: ''' «و أنذر عشيرتك الأقربين» ''' روايت «و يكون خليفتي في اهلي» را درباره حضرت على(ع) آورده است (همان، ج 9، ص 2826). و ذيل آيه 219 شعراء: ''' «و تقلبك في الساجدين» ''' نيز شاخصه عقيدتى مكتب تشيع (ناآلودگى نياكان معصومين) را مطرح مى‌سازد و به دو طريق از ابن عباس (در تأويل آيه) روايت مى‌كند كه: پيامبر(ص) پيوسته در اصلاب انبيا جابه‌جا مى‌شد تا مادر او را زائيد» (همان، ص2828).
در ذيل آيه 33 سوره احزاب شأن نزول آن را در مورد پنج تن آل عبا از عائشه و ام‌سلمه نقل مى‌نمايد و نيز ذيل آيه 214 سوره شعراء: ''' «و أنذر عشيرتك الأقربين» ''' روايت «و يكون خليفتي في اهلي» را درباره حضرت على(ع) آورده است <ref>همان، ج 9، ص 2826</ref>. و ذيل آيه 219 شعراء: ''' «و تقلبك في الساجدين» ''' نيز شاخصه عقيدتى مكتب تشيع (ناآلودگى نياكان معصومين) را مطرح مى‌سازد و به دو طريق از ابن عباس (در تأويل آيه) روايت مى‌كند كه: پيامبر(ص) پيوسته در اصلاب انبيا جابه‌جا مى‌شد تا مادر او را زائيد» <ref>همان، ص2828</ref>.


طبرى با آنكه هم‌عصر ابن ابى حاتم بوده، هيچيك از اين روايات را در تفسيرش نياورده و شايد به آن دست نيافته است و اين برترى ابن ابى حاتم و گستردگى اطلاعات وى را مى‌رساند.
طبرى با آنكه هم‌عصر ابن ابى حاتم بوده، هيچيك از اين روايات را در تفسيرش نياورده و شايد به آن دست نيافته است و اين برترى ابن ابى حاتم و گستردگى اطلاعات وى را مى‌رساند.
خط ۷۶: خط ۷۶:


نسخه حاضر تفسير با ملحقات در 13 جلد (شامل 11 جلد تفسير و 2 جلد فهرست‌هاى گوناگون) توسط كتابخانه نزار مصطفى در عربستان سعودى در سال 419ق 1999م چاپ دوم را به خود ديده است. اين نسخه در قطع وزيرى، شامل سه مقدمه از ناشر، محقق و مؤلف مى‌باشد. تصويرى از برخى مجلدات نسخه خطى نيز ابتداى جلد اول ارائه شده است. مجلدات مختلف آن خالى از فهرست مطالب مى‌باشد امّا در مجلدات فهرست‌ها به‌طور مجموع آمده است.
نسخه حاضر تفسير با ملحقات در 13 جلد (شامل 11 جلد تفسير و 2 جلد فهرست‌هاى گوناگون) توسط كتابخانه نزار مصطفى در عربستان سعودى در سال 419ق 1999م چاپ دوم را به خود ديده است. اين نسخه در قطع وزيرى، شامل سه مقدمه از ناشر، محقق و مؤلف مى‌باشد. تصويرى از برخى مجلدات نسخه خطى نيز ابتداى جلد اول ارائه شده است. مجلدات مختلف آن خالى از فهرست مطالب مى‌باشد امّا در مجلدات فهرست‌ها به‌طور مجموع آمده است.
==پانويس ==
<references />


== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


1-مقدمه و متن كتاب.
1-مقدمه و متن كتاب.
خط ۹۳: خط ۹۶:
[[رده:تفسیر]]
[[رده:تفسیر]]
[[رده:متون تفاسیر]]
[[رده:متون تفاسیر]]
۵۳٬۳۲۷

ویرایش