۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'براي' به 'برای'
جز (جایگزینی متن - 'غالبا' به 'غالباً ') |
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| تعداد جلد =7 | | تعداد جلد =7 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =2927 | | کتابخانۀ دیجیتال نور =2927 | ||
| کتابخوان همراه نور =02271 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۸: | ||
'''معجم البلدان'''، اثر [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت بن عبدالله حموى]] به زبان عربى است. | '''معجم البلدان'''، اثر [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت بن عبدالله حموى]] به زبان عربى است. | ||
انديشه تدوين فرهنگ‌نامه جغرافيايى معجم البلدان براى ياقوت به سال 1218م615/ق، در مرو پديد آمد و رنگ خاصّ كتاب از اوضاعى كه با تأليف آن پيوسته بود، بر ما معلوم مى‌شود. چنين رخ داد كه ياقوت با امام سمعانى، پسر مؤلّف [[الأنساب]] معروف، در مجلسى بود و از كلمه حباشه، نام محلّى در جزيرة العرب، سخن رفت كه در حديث آمده بود و ياقوت بر بنيان اشتقاق كلمه مدلّل داشت كه بايد آن را با ضم «ح» خواند، ولى يكى از حاضران مصرّ بود كه بايد حباشه با فتح «ح» خوانده شود و ياقوت نتوانست مرجع موثّقى به تأييد نظر خود پيدا كند و باآنكه كتابخانه‌هاى مرو در آن هنگام پر از مراجع بود، از يافتن شاهد ناتوان ماند. در اين هنگام مصمّم شد تا فرهنگ جغرافيايى را توضيح كند، بلكه تلفّظ درست آنها را نيز به دست دهد. | انديشه تدوين فرهنگ‌نامه جغرافيايى معجم البلدان براى ياقوت به سال 1218م615/ق، در مرو پديد آمد و رنگ خاصّ كتاب از اوضاعى كه با تأليف آن پيوسته بود، بر ما معلوم مى‌شود. چنين رخ داد كه ياقوت با امام سمعانى، پسر مؤلّف [[الأنساب]] معروف، در مجلسى بود و از كلمه حباشه، نام محلّى در جزيرة العرب، سخن رفت كه در حديث آمده بود و ياقوت بر بنيان اشتقاق كلمه مدلّل داشت كه بايد آن را با ضم «ح» خواند، ولى يكى از حاضران مصرّ بود كه بايد حباشه با فتح «ح» خوانده شود و ياقوت نتوانست مرجع موثّقى به تأييد نظر خود پيدا كند و باآنكه كتابخانه‌هاى مرو در آن هنگام پر از مراجع بود، از يافتن شاهد ناتوان ماند. در اين هنگام مصمّم شد تا فرهنگ جغرافيايى را توضيح كند، بلكه تلفّظ درست آنها را نيز به دست دهد. بنابراین كتاب وى از نوع آن فرهنگ‌هاى لغوى است كه از قرن نهم به بعد با آن روبه‌رو شده‌ايم و اين نكته از كلمات خود ياقوت به هنگام وصف كتاب در مقدّمه معلوم مى‌شود كه گويد: «كتابى است درباره نام شهرها و كوه‌ها و درّه‌ها و دشت‌ها و دهكده‌ها و جاها و وطن‌ها و درياها و رودها و بركه‌ها و بت‌ها». به همين جهت آن را معجم البلدان ناميده است. | ||
باآنكه ياقوت راهى هموار در پيش داشت كه بسيار كسان از پيش پيموده بودند، باز هم بيم آن داشت كه به آن متهم شود كه از تأليف فرهنگ هدف جغرافيايى صرف دارد؛ بدين جهت بيشتر از هر چيز كوشش دارد تا مطالب خود را با شواهدى از قرآن و حديث تأييد كند. اشاره مى‌كند كه آيات خالق و دلايل قدرت او بر همه زمين گسترده است؛ ازاين‌رو در قرائت سفرنامه‌ها و اطّلاع از وضع شهرها فوايد بزرگ هست و اندرزهاى نكو، و مرد پارسا مى‌بايد كه در اثناى سفر، مشاهدات خود را به‌منظور فايده معاصران و نسل‌هاى بعد يادداشت و تدوين كند. ياقوت از اين نكته كه اطّلاعات جغرافيايى از لحاظ علمى نيز اهمّيّت دارد غافل نيست. به عقيده او نسخه‌برداران و روايت‌گرانى كه نام‌ها را بى‌دقّت مى‌پذيرند، غالباً آنها را به‌خطا ثبت مى‌كنند؛ درصورتى‌كه همه مردم به ضبط درست اعلام نياز دارند. | باآنكه ياقوت راهى هموار در پيش داشت كه بسيار كسان از پيش پيموده بودند، باز هم بيم آن داشت كه به آن متهم شود كه از تأليف فرهنگ هدف جغرافيايى صرف دارد؛ بدين جهت بيشتر از هر چيز كوشش دارد تا مطالب خود را با شواهدى از قرآن و حديث تأييد كند. اشاره مى‌كند كه آيات خالق و دلايل قدرت او بر همه زمين گسترده است؛ ازاين‌رو در قرائت سفرنامه‌ها و اطّلاع از وضع شهرها فوايد بزرگ هست و اندرزهاى نكو، و مرد پارسا مى‌بايد كه در اثناى سفر، مشاهدات خود را به‌منظور فايده معاصران و نسل‌هاى بعد يادداشت و تدوين كند. ياقوت از اين نكته كه اطّلاعات جغرافيايى از لحاظ علمى نيز اهمّيّت دارد غافل نيست. به عقيده او نسخه‌برداران و روايت‌گرانى كه نام‌ها را بى‌دقّت مى‌پذيرند، غالباً آنها را به‌خطا ثبت مى‌كنند؛ درصورتى‌كه همه مردم به ضبط درست اعلام نياز دارند. | ||