شرح غاية المراد في نظم الاعتقاد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ک‎م' به 'ک‌‌‌م'
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ک‎م' به 'ک‌‌‌م')
خط ۳۴: خط ۳۴:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
پیش از پرداختن به محتوای کتاب تذکر این نکته لازم است که نویسنده این اثر پیرو فرقه اباضیه است. اباضیه پیروان عبدالله بن اباض تمیمی (درگذشته در حدود هشتاد هجری قمری) یکی‎ از‎ نخستین‎ فرق اسلامی انشعاب‎یافته از فرقه خوارج قلمداد می‌شود که پیدایش آن به سال 65ق، بازمی‌گردد. در‎ دیدگاه‎ اباضیه، امامت و حکومت یکی از مسائل اساسی و کلیدی بشمار می‌آید؛ اگرچه آنها به آن رویکردی فقهی - تاریخی دارند. مراحل امامت یا مسالک مذهب اباضیه، یعنی ظهور، دفاع، شراء و کتمان و برخورد‎ پیروان آن با مخالفان خود سبب شده تا این فرقه اسلامی همچنان حیات داشته و حتی دارای حکومت و حکمرانی باشد. درعین‌حال دیگر اندیشه‌های کلامی آنان در باب تعریف امامت، گزینش‎ امام‎، شروط و اوصاف امام، مقاصد و اهداف امامت نیز می‌تواند حائز اهمیت و درخور تأمل باشد<ref>ر.ک: ملک‎مکان، حمید، ص197</ref>‎.  
پیش از پرداختن به محتوای کتاب تذکر این نکته لازم است که نویسنده این اثر پیرو فرقه اباضیه است. اباضیه پیروان عبدالله بن اباض تمیمی (درگذشته در حدود هشتاد هجری قمری) یکی‎ از‎ نخستین‎ فرق اسلامی انشعاب‎یافته از فرقه خوارج قلمداد می‌شود که پیدایش آن به سال 65ق، بازمی‌گردد. در‎ دیدگاه‎ اباضیه، امامت و حکومت یکی از مسائل اساسی و کلیدی بشمار می‌آید؛ اگرچه آنها به آن رویکردی فقهی - تاریخی دارند. مراحل امامت یا مسالک مذهب اباضیه، یعنی ظهور، دفاع، شراء و کتمان و برخورد‎ پیروان آن با مخالفان خود سبب شده تا این فرقه اسلامی همچنان حیات داشته و حتی دارای حکومت و حکمرانی باشد. درعین‌حال دیگر اندیشه‌های کلامی آنان در باب تعریف امامت، گزینش‎ امام‎، شروط و اوصاف امام، مقاصد و اهداف امامت نیز می‌تواند حائز اهمیت و درخور تأمل باشد<ref>ر.ک: ملک‌‌‌مکان، حمید، ص197</ref>‎.  


به اعتقاد نویسنده اولین چیزی که خداوند متعال بر بندگان واجب نموده، سه جمله است که از همه آنها تعبیر به «جمله» شده است. منظور از این جمله غیر از جمله مصطلح نحویون است؛ بلکه اصطلاح خاصی است که به‌طور اجمال مشتمل بر معانی متعددی است. تقسیم آنها به سه جمله، به‌خاطر اشتمال بر سه رکن است که هر رکن از آنها با رعایت اصطلاح نحوی، جمله مستقلی است. ارکان سه‌گانه عبارت است از ایمان به خدا و ایمان به رسالت حضرت محمد(ص) و نیز ایمان به کتابی که بر او نازل شده است؛ پس اولی متضمن جمله «أشهد أن لا إله إلا الله» و جمله دوم مشتمل بر «و أشهد أن محمدا رسول‌الله» و جمله سوم مشتمل بر «و أشهد أن ما جاء به محمد هو الحق من عند الله» است؛ لذا تعبیر به سه جمله به جهت آن است که هریک از آنها مفهوم مستقلی دارند و تعبیر به جمله واحد برای آن است که همه به یک غایت بازمی‌گردند که عبارت از خروج از سرپرستی کفر و داخل شدن در سرپرستی اسلام است و این محقق نمی‌شود مگر برای کسی که هر سه را به‌جا آورد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص18</ref>‎.  
به اعتقاد نویسنده اولین چیزی که خداوند متعال بر بندگان واجب نموده، سه جمله است که از همه آنها تعبیر به «جمله» شده است. منظور از این جمله غیر از جمله مصطلح نحویون است؛ بلکه اصطلاح خاصی است که به‌طور اجمال مشتمل بر معانی متعددی است. تقسیم آنها به سه جمله، به‌خاطر اشتمال بر سه رکن است که هر رکن از آنها با رعایت اصطلاح نحوی، جمله مستقلی است. ارکان سه‌گانه عبارت است از ایمان به خدا و ایمان به رسالت حضرت محمد(ص) و نیز ایمان به کتابی که بر او نازل شده است؛ پس اولی متضمن جمله «أشهد أن لا إله إلا الله» و جمله دوم مشتمل بر «و أشهد أن محمدا رسول‌الله» و جمله سوم مشتمل بر «و أشهد أن ما جاء به محمد هو الحق من عند الله» است؛ لذا تعبیر به سه جمله به جهت آن است که هریک از آنها مفهوم مستقلی دارند و تعبیر به جمله واحد برای آن است که همه به یک غایت بازمی‌گردند که عبارت از خروج از سرپرستی کفر و داخل شدن در سرپرستی اسلام است و این محقق نمی‌شود مگر برای کسی که هر سه را به‌جا آورد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص18</ref>‎.  
خط ۶۰: خط ۶۰:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.  
# مقدمه و متن کتاب.  
#[[:noormags:142450|ملک‎مکان، حمید، «امامت و حکومت از نگاه اباضیه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، هفت آسمان، تابستان 1384، شماره 26، صفحه 197 تا 234]].
#[[:noormags:142450|ملک‌‌‌مکان، حمید، «امامت و حکومت از نگاه اباضیه»، پایگاه مجلات تخصصی نور، هفت آسمان، تابستان 1384، شماره 26، صفحه 197 تا 234]].
#[[:noormags:299188|بیات مختاری، ماشاءالله، «عرش الهی، واگرایی و هم‌گرایی آن با کرسی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، الهیات و حقوق اسلامی (دانشگاه سیستان و بلوچستان)، بهار و تابستان 1385، شماره 3، صفحه 45 تا 78]].
#[[:noormags:299188|بیات مختاری، ماشاءالله، «عرش الهی، واگرایی و هم‌گرایی آن با کرسی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، الهیات و حقوق اسلامی (دانشگاه سیستان و بلوچستان)، بهار و تابستان 1385، شماره 3، صفحه 45 تا 78]].


۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش