۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'دیوان اشعار (ابهام زدایی)' به 'دیوان اشعار (ابهامزدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'بب' به 'بب') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دیوان اشعار (ابهام زدایی)' به 'دیوان اشعار (ابهامزدایی)') |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر =ديوان اشعار محمدتقي بهار "ملک الشعرا" | | عنوانهای دیگر =ديوان اشعار محمدتقي بهار "ملک الشعرا" | ||
مشتمل بر قصايد و | مشتمل بر قصايد و مثنویات و غزليات و قطعات و مطايبات و رباعيات | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[بهار، محمدتقی]] (نویسنده) | [[بهار، محمدتقی]] (نویسنده) | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12152 | ||
| کتابخوان همراه نور =12152 | |||
| کد پدیدآور =2555 | | کد پدیدآور =2555 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهامزدایی)}} | |||
'''دیوان اشعار محمدتقی بهار'''، مشتمل بر قصاید، مثنویات، غزلیات، قطعات، مطایبات و رباعیات محمدتقی صبوری، معروف به [[بهار، محمدتقی| | '''دیوان اشعار محمدتقی بهار'''، مشتمل بر قصاید، مثنویات، غزلیات، قطعات، مطایبات و رباعیات محمدتقی صبوری، معروف به [[بهار، محمدتقی|ملکالشعرای بهار]] (متوفی 1330ش) است. محمد ملکزاده بر این کتاب مقدمه نوشته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۷: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محمد ملکزاده مقدمهاش بر این اثر را با این عبارت آغاز کرده است: «در شرح احوال و تاریخچه زندگانی [[بهار، محمدتقی|بهار]] از طرف دانشمندان و دوستان ادبدوست [[بهار، محمدتقی|بهار]] و | محمد ملکزاده مقدمهاش بر این اثر را با این عبارت آغاز کرده است: «در شرح احوال و تاریخچه زندگانی [[بهار، محمدتقی|بهار]] از طرف دانشمندان و دوستان ادبدوست [[بهار، محمدتقی|بهار]] و تذکرهنویسان و غیرهم، مخصوصاًً پس از فوت آن مرحوم، بسیار قلمفرسایی شده و شاید در مجموع نوشتجات مذکوره در باب کلیات حوادث زندگانی [[بهار، محمدتقی|بهار]] چیزی فروگذار نشده باشد؛ بنابراین آنچه در این باب در مقدمه این کتاب بنویسم تقریباً همان است که دیگران هم نوشتهاند و شیفتگان آثار [[بهار، محمدتقی|بهار]] کموبیش از زندگانی او آگاهی دارند». سپس به یادداشتهای [[بهار، محمدتقی|بهار]] در شرح احوال خودش اشاره کرده است تا خوانندگان تاریخچه حیات شاعر را از زبان و قلم خود شاعر بخوانند<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه سیوسه</ref>. | ||
[[بهار، محمدتقی|بهار]] شاعری قصیدهسرا و هنر بهخصوص او در این قسمت بود. [[بهار، محمدتقی|بهار]] در | [[بهار، محمدتقی|بهار]] شاعری قصیدهسرا و هنر بهخصوص او در این قسمت بود. [[بهار، محمدتقی|بهار]] در قصیدهپردازی بیشتر به سبک خراسانی توجه داشته و اغلب از قصاید رودکی، فرخی، لبیبی، مسعود سعد، منوچهری، امیر معزی و امثال آنها استقبال میکرده است. او خود درباره سبک شعر خویش میگوید: «تتبعات من در سبک کلاسیک و سبک معاصر و ساده هر دو پیشرفت کرده، توانستم به هر رویه و سبکی که بخواهم شعر بگویم؛ چه قصاید کلاسیک، چه مستزادها و مسمطهای ملی ساده، چه قطعات و رباعیات و مثنویات عوامپسند و چه غزلهای عاشقانه به سبک عراقی»<ref>ر.ک: همان، صفحه چهلوچهار</ref>. | ||
اما در نثرنویسی دنبال تحول بزرگی را که انقلاب مشروطه در نثر فارسی ایجاد کرده بود، گرفت. او در یادداشتهای خود چنین مینویسد: «من در نثر کلاسیک هم مانند شعر، ابتدا سبک تاریخ بیهقی را انتخاب کرده بودم؛ اما علل سیاسی و احتیاج مردم به نثر ساده باعث شد که سبک نثرنویسی من از نو به طرزی تازه آغاز شد و یکباره از مراجعه به سبک قدیم منصرف گردیدم»<ref>ر.ک: همان</ref>. | اما در نثرنویسی دنبال تحول بزرگی را که انقلاب مشروطه در نثر فارسی ایجاد کرده بود، گرفت. او در یادداشتهای خود چنین مینویسد: «من در نثر کلاسیک هم مانند شعر، ابتدا سبک تاریخ بیهقی را انتخاب کرده بودم؛ اما علل سیاسی و احتیاج مردم به نثر ساده باعث شد که سبک نثرنویسی من از نو به طرزی تازه آغاز شد و یکباره از مراجعه به سبک قدیم منصرف گردیدم»<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۵: | ||
در مطالب مقدماتی کتاب، همچنین متنی ادبی از [[بهار، محمدتقی|بهار]] با عناوین «قلب شاعر» و «تربیت چیست؟» آمده است. وی در این متن از مطالبی چون شیوه تربیتی حاکم بر خانوادهاش و یا مشکلات و مصائبش سخن گفته است. در بخشی از این متن میخوانیم: «مرا از شهر خودم که آشیانه گرم من در آنجا بود، در وسط زمستان، بیرون انداختند... زندگانی عائله را با ربح مبلغ خیلی کمی که از پسانداز و صرفهجویی عاقلانه مادرم پیشبینی شده بود، فوراً تأمین نموده، صد تومان رفقایم برایم راه انداخته و مرا در گاری پست که روی آن مثل شکم دریده نهنگ باز و نسیم خنک آمیخته به برف ما را در آن قبر متحرک نوازش مینمود، با چند نفر همراهان مقصر نشانیده، روانه کردند»<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاهوهشت</ref>. | در مطالب مقدماتی کتاب، همچنین متنی ادبی از [[بهار، محمدتقی|بهار]] با عناوین «قلب شاعر» و «تربیت چیست؟» آمده است. وی در این متن از مطالبی چون شیوه تربیتی حاکم بر خانوادهاش و یا مشکلات و مصائبش سخن گفته است. در بخشی از این متن میخوانیم: «مرا از شهر خودم که آشیانه گرم من در آنجا بود، در وسط زمستان، بیرون انداختند... زندگانی عائله را با ربح مبلغ خیلی کمی که از پسانداز و صرفهجویی عاقلانه مادرم پیشبینی شده بود، فوراً تأمین نموده، صد تومان رفقایم برایم راه انداخته و مرا در گاری پست که روی آن مثل شکم دریده نهنگ باز و نسیم خنک آمیخته به برف ما را در آن قبر متحرک نوازش مینمود، با چند نفر همراهان مقصر نشانیده، روانه کردند»<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاهوهشت</ref>. | ||
در ابتدای اشعار [[بهار، محمدتقی|بهار]] 370 قصیده ارائه شده است. اولین قصیده «در رثاء پدر» نام دارد. که [[بهار، محمدتقی|بهار]] آن را در سن هجده سالگی، در سال 1282ش، در سوگ و رثای پدر خویش که در همان سال وفات یافته بود، در مشهد سروده است و ماده تاریخ درگذشت پدرش را نیز در بر دارد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص5</ref>. پس از آن قصیدهای در مدح حضرت محمد(ص) ارائه شده است. این قصیده نیز در اولین سال [[بهار، محمدتقی| | در ابتدای اشعار [[بهار، محمدتقی|بهار]] 370 قصیده ارائه شده است. اولین قصیده «در رثاء پدر» نام دارد. که [[بهار، محمدتقی|بهار]] آن را در سن هجده سالگی، در سال 1282ش، در سوگ و رثای پدر خویش که در همان سال وفات یافته بود، در مشهد سروده است و ماده تاریخ درگذشت پدرش را نیز در بر دارد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص5</ref>. پس از آن قصیدهای در مدح حضرت محمد(ص) ارائه شده است. این قصیده نیز در اولین سال [[بهار، محمدتقی|ملکالشعرایی بهار]]، در سال 1282ش، در مشهد گفته شده و در جشن ولادت حضرت رسول اکرم(ص) در آستان قدس رضوی خوانده شده است.<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. | ||
در ادامه اشعاری در منقبت | در ادامه اشعاری در منقبت اهلبیت(ع)، بهویژه امام رضا(ع) و قصاید متعددی در موضوعات مختلف تاریخی، اجتماعی، اخلاقی و مانند آن ذکر شده است. | ||
مثنویات، دومین قالب شعری کتاب است که از لحاظ وزنی به هشت بخش تقسیم شده است. [[بهار، محمدتقی|بهار]]، دوران گرفتاری و تبعید به اصفهان را با نام «کارنامه زندان» به نظم درآورده است که در اولین بخش ارائه شده است.<ref>ر.ک: متن، کتاب، ص623</ref>. از جمله اشعار زیبایی که در بخش مثنویات آمده، «تنبلی عاقبتش حمالی است» نام دارد که ساده و روان برای اطفال و درخور فهم آنها سروده شده است.<ref>ر.ک: همان، ص823</ref>. | مثنویات، دومین قالب شعری کتاب است که از لحاظ وزنی به هشت بخش تقسیم شده است. [[بهار، محمدتقی|بهار]]، دوران گرفتاری و تبعید به اصفهان را با نام «کارنامه زندان» به نظم درآورده است که در اولین بخش ارائه شده است.<ref>ر.ک: متن، کتاب، ص623</ref>. از جمله اشعار زیبایی که در بخش مثنویات آمده، «تنبلی عاقبتش حمالی است» نام دارد که ساده و روان برای اطفال و درخور فهم آنها سروده شده است.<ref>ر.ک: همان، ص823</ref>. | ||
در ادامه، منتخبات غزلیات، قطعات، رباعیات و قطعههای کوتاه، مطایبات و تفننهای ادبی، | در ادامه، منتخبات غزلیات، قطعات، رباعیات و قطعههای کوتاه، مطایبات و تفننهای ادبی، تصنیفها و اشعار به لهجه محلی ارائه شده است. | ||
[[بهار، محمدتقی|بهار]] در اشعارش به اخلاق، توجّه ویژهای دارد که این مسئله از یک جهت ناشی از دغدغه شاعر و نگاه وی به انسان است و از جهت دیگر به دوره خاص تاریخیای مربوط میشود که [[بهار، محمدتقی|بهار]] در آن، میزیسته است؛ عصری که جامعه ایران با انواع هرجومرجها و بیثباتیهای سیاسی و فرهنگی و اجتماعی در دوران قاجار و سپس انتقال حکومت به پهلویها مواجه بوده است. این مسئله، لزوم توجّه به زندگی بشر و | [[بهار، محمدتقی|بهار]] در اشعارش به اخلاق، توجّه ویژهای دارد که این مسئله از یک جهت ناشی از دغدغه شاعر و نگاه وی به انسان است و از جهت دیگر به دوره خاص تاریخیای مربوط میشود که [[بهار، محمدتقی|بهار]] در آن، میزیسته است؛ عصری که جامعه ایران با انواع هرجومرجها و بیثباتیهای سیاسی و فرهنگی و اجتماعی در دوران قاجار و سپس انتقال حکومت به پهلویها مواجه بوده است. این مسئله، لزوم توجّه به زندگی بشر و ارزشهای انسانی را دوچندان میکند. بهار، مردم را به عکسالعمل نسبت به ظلم و ستم دعوت میکند و شاهان را به عدل و داد فرامیخواند، از هوای نفس و طمع برحذر میدارد و نیکی و حسن خلق را میستاید. بهار در اشعارش از رذایل اخلاقی شکوه میکند و به فضایل اخلاقی میپردازد. دغدغه شاعر در زمینه اخلاقی، اهمیت شعر او را از جنبه اخلاقی نشان میدهد<ref>ر.ک: داودیان، محمدحسن، ص2</ref>. | ||
حُسن خُلق از نظر [[بهار، محمدتقی|بهار]] اهمیت زیادی دارد و همواره بر آن تأکید کرده است. او معتقد است که تندخویی، دوستیهای چندین و چند ساله را در یک لحظه به پایان میرساند: | حُسن خُلق از نظر [[بهار، محمدتقی|بهار]] اهمیت زیادی دارد و همواره بر آن تأکید کرده است. او معتقد است که تندخویی، دوستیهای چندین و چند ساله را در یک لحظه به پایان میرساند: | ||
{{شعر}}{{ب|''تندی مکن که رشته چل ساله دوستی''|2=''در حال بگسلد چو شود تند آدمی''}}{{ب|''هموار و نرم باش که شیر درنده را''|2=''زیر قلاده توان برد، با ملایمی'' | {{شعر}}{{ب|''تندی مکن که رشته چل ساله دوستی''|2=''در حال بگسلد چو شود تند آدمی''}}{{ب|''هموار و نرم باش که شیر درنده را''|2=''زیر قلاده توان برد، با ملایمی''<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>}}{{پایان شعر}}. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و در انتهای آن نیز | فهرست مطالب در ابتدای کتاب و در انتهای آن نیز لغتنامه، فهارس قطعات، ترجیعبندها، ترکیببندها، مخمسها، چارپارهها، مسمطها و قصاید بهترتیب حروف اول مصراعها و نمایه الفاظ ذکر شده است. | ||
پس از مقدمه کتاب، تصاویر متعددی از [[بهار، محمدتقی| | پس از مقدمه کتاب، تصاویر متعددی از [[بهار، محمدتقی|ملکالشعرای بهار]] بههمراه خانواده یا شخصیتهای سیاسی، علمی و فرهنگی و... ارائه شده است. | ||
در پاورقیهای کتاب معنای برخی از الفاظ دشوار ذکر شده است. | در پاورقیهای کتاب معنای برخی از الفاظ دشوار ذکر شده است. | ||
| خط ۶۸: | خط ۷۲: | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
#[[:noormags:1208843|داودیان، محمدحسن، «مضامین اخلاقی در اشعار محمدتقی بهار»، پایگاه مجلات تخصصی نور، ماهنامه شباک، مهر 1395، سال دوم، شماره 7، پیاپی 14، ج1، صفحه 1 تا 11]]. | #[[:noormags:1208843|داودیان، محمدحسن، «مضامین اخلاقی در اشعار محمدتقی بهار»، پایگاه مجلات تخصصی نور، ماهنامه شباک، مهر 1395، سال دوم، شماره 7، پیاپی 14، ج1، صفحه 1 تا 11]]. | ||
{{شعر و شاعری}} | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[دیوان اشعار ملکالشعرای بهار (نسخه)]] | [[دیوان اشعار ملکالشعرای بهار (نسخه)]] | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۷: | ||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | ||