۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
گنجینه بهارستان (یازده رساله در علوم قرآنی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۷ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۴۷
، ۷ سپتامبر ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'ه‌و' به 'ه‌و'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ب' به 'ی‌ب') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌و' به 'ه‌و') |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
#:دقیقترین و مطمئنترین راه، سومین مورد است که موردتوجه بسیاری از علما نظیر [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/130 همان، ص130]</ref>. | #:دقیقترین و مطمئنترین راه، سومین مورد است که موردتوجه بسیاری از علما نظیر [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/130 همان، ص130]</ref>. | ||
#رموز مصاحف: رساله مختصرى است در علائم وقف و سایر رموز به‌کاررفته در مصحف شریف که توسط محمدشاه بن محمد مسلمان غزنوى هروى از دانشوران بین سده‌هاى هفتم و نهم هجرى به رشته تحریر درآمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیستوپنج] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/137 متن کتاب، ص137]</ref>. | #رموز مصاحف: رساله مختصرى است در علائم وقف و سایر رموز به‌کاررفته در مصحف شریف که توسط محمدشاه بن محمد مسلمان غزنوى هروى از دانشوران بین سده‌هاى هفتم و نهم هجرى به رشته تحریر درآمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیستوپنج] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/137 متن کتاب، ص137]</ref>. | ||
#منهل العطشان في رسم أحرف القرآن: رساله نسبتاً مفصلى است در رسمالخط مصحف که توسط طاهر بن عرب بن ابراهیم بن احمد اصفهانى(857ق) نگاشته شده است. اصفهانى بارزترین شاگرد ابن الجزرى بوده است. به گفته سلمى، دخت ابن الجزرى، در غیاب پدر، اصفهانى بر مسند تدریس مىنشسته است. وى داراى تألیفات بسیارى در علوم مختلف ازجمله تجوید و قرائت است. ازجمله آثار او مىتوان به رساله البرق اللامع فى قراءة نافع اشاره کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/26 مقدمه، صفحه بیستوشش]</ref>. از مهمترین مطالب موجود در این رساله می‌تواند اینکه در قرن هشتم و نهم مصاحف از نظر رسم و ضبط آیات و تعیین انتهای آیات و اخماس و اشعار، دارای اغلاط بسیاری بودند که در آن دوره، استادان فن هر یک سعی در تصحیح این اغلاط داشتند؛ اینکه قرائت رایج در افغانستان در آن روز، بلکه معظم ممالک عجم قرائت عاصم به ره دو روایتش بوده است؛ ضبط رایج در افغانستان آن روز مانند ضبط هندی که امروزه در منطقه شبهقاره هند رایج است بوده است. در این شیوه بر روی مصوتهای بلند (مانند مد) علامت سکون قرار می‌دهند. طاهر با این شیوه بهسختی مخالفت می‌کند؛ این کتاب به همراه قصیده طاهره نوشته شده و تقدیم حاکم هرات شده است؛ طاهر در این رساله بارها از صحابه | #منهل العطشان في رسم أحرف القرآن: رساله نسبتاً مفصلى است در رسمالخط مصحف که توسط طاهر بن عرب بن ابراهیم بن احمد اصفهانى(857ق) نگاشته شده است. اصفهانى بارزترین شاگرد ابن الجزرى بوده است. به گفته سلمى، دخت ابن الجزرى، در غیاب پدر، اصفهانى بر مسند تدریس مىنشسته است. وى داراى تألیفات بسیارى در علوم مختلف ازجمله تجوید و قرائت است. ازجمله آثار او مىتوان به رساله البرق اللامع فى قراءة نافع اشاره کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/26 مقدمه، صفحه بیستوشش]</ref>. از مهمترین مطالب موجود در این رساله می‌تواند اینکه در قرن هشتم و نهم مصاحف از نظر رسم و ضبط آیات و تعیین انتهای آیات و اخماس و اشعار، دارای اغلاط بسیاری بودند که در آن دوره، استادان فن هر یک سعی در تصحیح این اغلاط داشتند؛ اینکه قرائت رایج در افغانستان در آن روز، بلکه معظم ممالک عجم قرائت عاصم به ره دو روایتش بوده است؛ ضبط رایج در افغانستان آن روز مانند ضبط هندی که امروزه در منطقه شبهقاره هند رایج است بوده است. در این شیوه بر روی مصوتهای بلند (مانند مد) علامت سکون قرار می‌دهند. طاهر با این شیوه بهسختی مخالفت می‌کند؛ این کتاب به همراه قصیده طاهره نوشته شده و تقدیم حاکم هرات شده است؛ طاهر در این رساله بارها از صحابه به‌ویژه عثمان تعریف می‌کند؛ وی در فصل اول خاتمه، به برخی ظرائف در ضبط کلمات مصحف اشاره می‌کند. از جمله آنکه حروف مد را علامت سکون ننهند، اَشکال فتحه و کسره را از حروف خود دور نیندازند و اگر دو حرف مثلین و متجانسین به هم رسند و اول سکان باشد حروف اول را از علامت سکون عاری دارند و شدّه‌ای بر سر حروف دوم نهند و در منون منصوب علامت نصب را بر سر الف نهند نه حرفی که پیش از وی است؛ علائم مد متصل و مد منفصل هر دو استحسانی است و به ترک آن شناعتی لازم نمیآید؛ اصفهانی این رساله را به نام شاهرخ بهادر خان تیموری (779-850ق) پادشاه معروف تیموریان و همسر گوهرشاد نوشته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/152 ر.ک: متن کتاب، ص152-153]</ref>. | ||
#الوقوف و الفوائد: تألیف حسین بن محمد یا حسین بن عثمان سروى است. شخص اول شناخته شده نیست، ولى حسین بن عثمان ازجمله شاگردان ابن الجزرى است. وى تا سال 884ق در قید حیات بوده است. وى نیز چون اصفهانى داراى تألیفاتى است. از جمله آثار او مىتوان به کتاب منهاج النشر فى القراءات العشر به فارسى و همچنین کتاب عقد الفوائد فى شرح عقیلة أتراب القصائد آن نیز به فارسى اشاره کرد. حسین بن عثمان علاوه بر تألیف، به استنساخ کتاب نیز مشغول بوده است. رساله الوقوف و الفوائد مختصرى است در عدّ آیات و اختلاف علما درباره آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیستوپنج]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/265 متن کتاب، ص265]</ref>. | #الوقوف و الفوائد: تألیف حسین بن محمد یا حسین بن عثمان سروى است. شخص اول شناخته شده نیست، ولى حسین بن عثمان ازجمله شاگردان ابن الجزرى است. وى تا سال 884ق در قید حیات بوده است. وى نیز چون اصفهانى داراى تألیفاتى است. از جمله آثار او مىتوان به کتاب منهاج النشر فى القراءات العشر به فارسى و همچنین کتاب عقد الفوائد فى شرح عقیلة أتراب القصائد آن نیز به فارسى اشاره کرد. حسین بن عثمان علاوه بر تألیف، به استنساخ کتاب نیز مشغول بوده است. رساله الوقوف و الفوائد مختصرى است در عدّ آیات و اختلاف علما درباره آن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/25 مقدمه، صفحه بیستوپنج]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/265 متن کتاب، ص265]</ref>. | ||
#رسالة في كتابة المصحف: رساله مفصلى است که اطلاعات موردنیاز کاتبان قرآن کریم در آن جمع شده است. مباحث این رساله به سه موضوع علائم و مواضع وقف در قرآن کریم، قرائت عاصم به دو روایت ابوبکر(شعبه) و حفص و رسمالخط مصحف اختصاص دارد. ازآنجاکه در این رساله، نام ابوبکر پیش از نام حفص ذکر شده مىتوان احتمال داد در زمان تألیف این اثر، روایت شعبه بیش از روایت حفص رواج داشته است. این رساله، فاقد نام مشخص است و در آن اسمى از مؤلف برده نشده است. ولى با توجه به اینکه مؤلف در آن از ابن الجزرى(م833ق) بهعنوان شیخ خود نام مىبرد، شاید بتوان آن را از مصنفات یکى از شاگردان ابن الجزرى در سده نهم هجرى دانست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیستوهفت]</ref>. نگارنده در بیان مواضع وقف علاوه بر نظرات علمای متقدم، به نظرات اساتیدی چون سجاوندی، قوامالدین فقیه و ابن جزری نیز اشاره کرده است. وی از مصحف ابن جزری بهعنوان یکی از منابع خود در وقف و تجزیه یاد می‌کند. مؤلف از ابن جزری بهعنوان استاد خود یاد می‌کند، بنابراین می‌توان گفت نگارنده این مجموعه از شاگردان مکتب جزری بهحساب میآید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/309 ر.ک: متن کتاب، ص309]</ref>. | #رسالة في كتابة المصحف: رساله مفصلى است که اطلاعات موردنیاز کاتبان قرآن کریم در آن جمع شده است. مباحث این رساله به سه موضوع علائم و مواضع وقف در قرآن کریم، قرائت عاصم به دو روایت ابوبکر(شعبه) و حفص و رسمالخط مصحف اختصاص دارد. ازآنجاکه در این رساله، نام ابوبکر پیش از نام حفص ذکر شده مىتوان احتمال داد در زمان تألیف این اثر، روایت شعبه بیش از روایت حفص رواج داشته است. این رساله، فاقد نام مشخص است و در آن اسمى از مؤلف برده نشده است. ولى با توجه به اینکه مؤلف در آن از ابن الجزرى(م833ق) بهعنوان شیخ خود نام مىبرد، شاید بتوان آن را از مصنفات یکى از شاگردان ابن الجزرى در سده نهم هجرى دانست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/27 مقدمه، صفحه بیستوهفت]</ref>. نگارنده در بیان مواضع وقف علاوه بر نظرات علمای متقدم، به نظرات اساتیدی چون سجاوندی، قوامالدین فقیه و ابن جزری نیز اشاره کرده است. وی از مصحف ابن جزری بهعنوان یکی از منابع خود در وقف و تجزیه یاد می‌کند. مؤلف از ابن جزری بهعنوان استاد خود یاد می‌کند، بنابراین می‌توان گفت نگارنده این مجموعه از شاگردان مکتب جزری بهحساب میآید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/309 ر.ک: متن کتاب، ص309]</ref>. | ||
#:از جمله موارد مهم در این مجموعه آن است که قرائت کلمات در آن بر اساس روایت شعبه و حفص از قرائت عاصم بیان شده که این مطلب نشان می‌دهد که در این روزه، این دو روایت | #:از جمله موارد مهم در این مجموعه آن است که قرائت کلمات در آن بر اساس روایت شعبه و حفص از قرائت عاصم بیان شده که این مطلب نشان می‌دهد که در این روزه، این دو روایت به‌ویژه روایت شعبه در ایران رایج بوده است. | ||
#:موارد رسمالخطی که در این رساله به آن اشاره شده، تنها شامل قطع و وصل کلمات و موارد تاء تأنیث کشیده در قرآن است. | #:موارد رسمالخطی که در این رساله به آن اشاره شده، تنها شامل قطع و وصل کلمات و موارد تاء تأنیث کشیده در قرآن است. | ||
#:ازآنجاکه مؤلف یا کاتب در حاشیه متن اصلی، چندین بار از کتابی به نام خلاصة الوقوف – احتمالاً اثر سجاوندی –نام برده است مالک این نسخه در ابتدای آن، این اثر را با نام خلاصة الوقوف نوشته ابن مرهان نیشابوری (متوفی 381ق) معرفی کرده است؛ ولی همانطور که گفته شد، ذکر اشخاصی چون ابن الجزری این نظر را رد می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/309 ر.ک: متن کتاب، ص309-310]</ref>. | #:ازآنجاکه مؤلف یا کاتب در حاشیه متن اصلی، چندین بار از کتابی به نام خلاصة الوقوف – احتمالاً اثر سجاوندی –نام برده است مالک این نسخه در ابتدای آن، این اثر را با نام خلاصة الوقوف نوشته ابن مرهان نیشابوری (متوفی 381ق) معرفی کرده است؛ ولی همانطور که گفته شد، ذکر اشخاصی چون ابن الجزری این نظر را رد می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19979/1/309 ر.ک: متن کتاب، ص309-310]</ref>. | ||