دیوان افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی: تفاوت میان نسخه‌ها

دیوان افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۵۹

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹

جز

جایگزینی متن - 'ه‎ب' به 'ه‌ب'

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۳۶: / خط ۳۶: @@
 از دیوان خاقانی تاکنون چندین تصحیح شده که هریک از آنها نقاط ضعف و قوت خاص خود را دارند. یکی از این تصحیحات به اهتمام ضیاءالدین سجادی انجام گرفته است. او در این کار، نسخه لندن (قدیم‎ترین نسخه دیوان خاقانی) را اساس قرار داده است، اما در برخی موارد از ضبط نسخه‌های دیگر نیز استفاده کرده و همین امر موجب بروز خطاهایی در تصحیح او شده است.<ref>ر.ک: نوروزی، یعقوب، ص265</ref>.
-نخستین چاپ معتبر دیوان خاقانی شروانی، چاپ علی عبدالرسولی است؛ چاپی که از پس هفتاد سال هنوز اعتبار خود را حفظ کرده و مورد استفاده خاقانی‌پژوهان است. در متن عبدالرسولی، اغلاط و کاستی‎هایی دیده می‌شود. همین اغلاط و کاستی‎ها سبب شد تا زنده‎یاد سید ضیاءالدین سجادی، با اشارت و راهنمایی استاد بدیع‎الزمان فروزانفر، به تصحیح دیوان خاقانی با روشی علمی و انتقادی بپردازد. چاپ سجادی، علاوه بر بهره‌گیری از چاپ عبدالرسولی، بر اساس چهار نسخه خطی صورت گرفته، که یکی از آنها همان نسخه صادق انصاری اصفهانی است، که عبدالرسولی هم از آن بهره گرفته است. سجادی نسخه‎بدل‎ها را ذکر کرده و مقدمه‌ای مفصل نیز بر دیوان نوشته است. وجود نسخه‎بدل‎ها یکی از مهم‎ترین امتیازهای این چاپ است. ذکر نسخه‎بدل‎ها به خواننده این امکان را می‌دهد تا به قضاوت بنشیند و صحت و درجه اعتبار متن را دریابد، خود دست به گزینش بزند و ضبط صحیح را از نسخه‎بدل‎ها استخراج کند؛ امری که در بسیاری از موارد راهگشای محققان است.<ref>ر.ک: مهدوی‌فر، سعید، ص162 </ref>.
+نخستین چاپ معتبر دیوان خاقانی شروانی، چاپ علی عبدالرسولی است؛ چاپی که از پس هفتاد سال هنوز اعتبار خود را حفظ کرده و مورد استفاده خاقانی‌پژوهان است. در متن عبدالرسولی، اغلاط و کاستی‎هایی دیده می‌شود. همین اغلاط و کاستی‎ها سبب شد تا زنده‎یاد سید ضیاءالدین سجادی، با اشارت و راهنمایی استاد بدیع‎الزمان فروزانفر، به تصحیح دیوان خاقانی با روشی علمی و انتقادی بپردازد. چاپ سجادی، علاوه بر بهره‌گیری از چاپ عبدالرسولی، بر اساس چهار نسخه خطی صورت گرفته، که یکی از آنها همان نسخه صادق انصاری اصفهانی است، که عبدالرسولی هم از آن بهره گرفته است. سجادی نسخه‌بدل‎ها را ذکر کرده و مقدمه‌ای مفصل نیز بر دیوان نوشته است. وجود نسخه‌بدل‎ها یکی از مهم‎ترین امتیازهای این چاپ است. ذکر نسخه‌بدل‎ها به خواننده این امکان را می‌دهد تا به قضاوت بنشیند و صحت و درجه اعتبار متن را دریابد، خود دست به گزینش بزند و ضبط صحیح را از نسخه‌بدل‎ها استخراج کند؛ امری که در بسیاری از موارد راهگشای محققان است.<ref>ر.ک: مهدوی‌فر، سعید، ص162 </ref>.
 سجادی خود پس از اشاره به استفاده از نسخه‌های چهارگانه کتاب در تصحیح آن، چنین می‌نویسد: «سپس برای روشن شدن مطالب و تعبیرات و ابیات مشکل به شروح [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] نیز مراجعه و آنچه که به فهم و توضیح و اصطلاحات کمک می‌کرد در حواشی نقل شد. در اثنای مطالعه شروح دیوان خاقانی به این نکته برخوردم که اکثر شارحان توجیهات عجیب و شروح خارج از حقیقت بر ابیات او داده و چون نسخه صحیح از دیوان در دست نبود، کلمات دچار تحریف و تغییر زیاده شده و بر همان کلمات غلط و تحریف‎شده نیز شروح و توضیحات نادرست نوشته‌اند؛ درصورتی‎که با مراجعه به نسخ کهن و مضبوط و همچنین از روی خود دیوان و با توجه به تعبیرات مختلف که از یک مضمون هست و پس از آشنایی به سبک خاص و اصطلاحات مخصوص [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]]، مشکلات بهتر و آسان‎تر حل می‌شود. به این جهت در ضمن تصحیح، هر جا که اشعار خود [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] برای بیان و توضیح مطلبی ممکن بود به‌کار آید در حاشیه اشاره شد. علاوه بر این به دواوین سایر شعرا و مخصوصاًً گویندگان معاصر با [[خاقانی، بدیل بن علی|خاقانی]] و همچنین به اکثر کتب نثر که احتمال می‌رفت مشکلی را حل کند، مراجعه و از آنها استفاده شد<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه چهار</ref>.