دین و سیاست در دوره صفوی: تفاوت میان نسخه‌ها

یکی از مسائل مهمی که فقها را به بحث از مسائل سیاسی در فقه کشانده، همکاری و یا عدم همکاری با سلاطین جور است. همچنین گرفتن یا نگرفتن هدایا و جوایز پادشاهان، زمینه مناسبی را برای بحث از حکومت فراهم آورده است.<ref>ر.ک: همان، ص184</ref>. در واقع رشته‌ای که این مباحث را در فقه به هم پیوند می‌دهد، مسئله نیابت فقیه است که خود کم‎کم بابی مستقل شده و در حال حاضر، ده‌ها رساله درباره آن به نگارش درآمده است... علاوه بر فقه، تاریخ نیز قالبی دیگر برای بررسی دیدگاه‌های سیاسی شیعه در زمینه برخوردهای فقهی با تکیه بر فکر سیاسی شیعه است. مقصود از تاریخ، سیر برخورد عالمان و فقیهان شیعه با حاکمان و سلاطین غیر شیعه است که شیعیان، آنان را «حاکم جور» می‌دانند<ref>ر.ک: همان، ص185</ref>.

یکی از مباحثی که در این اثر به چشم می‌خورد، رویارویی فقیهان و صوفیان در دوره صفوی است که نویسنده این مسئله را در عنوانی جداگانه بحث نموده است. صفویان قدرت سیاسی خویش را با کمک قزلباشان و صوفیان به دست آورده و زمانی که به قدرت سیاسی دست یافتند، تنها پایگاه مستحکم آن‌ها همین دسته بودند. آنان به دلایل سیاسی و اعتقادی به‌تدریج عناصر ایرانی را ازیک‎طرف و فقها و علمای شیعه امامیه را از طرف دیگر، سهیم در قدرت سیاسی کردند. کم‎کم ظهور فقهای بزرگی چون محقق کرکی و به دست آوردن مقام دینی - سیاسی مهم شیخ‎الاسلامی توسط آنان باعث شد تا جبهه فقاهت در برابر تصوف، دقیقاً تحکیم شده و شکل رسمی به خود بگیرد و باعث تضاد شود... این تضاد ازیک‎طرف صوفیان بودند که شاه را «مرشد کل» تلقی می‌کرده و خود انجام مراسم ویژه خویش را داشتند، از طرف دیگر فقیهان که علاوه برداشتن زمینه اجتماعی و شرعی در فقه، از سوی شاهان صفوی نیز تقویت می‌شدند... دراین‎بین عالمانی نیز وجود داشتند که تعلق‎خاطری به فرق صوفی یا اعمال صوفیان از خود نشان دادند و گاه به‌صورت یک عارف نظری و حتی عملی خود را معرفی کردند و باعث اختلاف میان علمای شیعه شدند<ref>ر.ک: همان، ص221-222</ref>.