مجلي مرآة المنجي في الكلام و الحكمتين و التصوف: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'س‎ا' به 'س‌ا'
جز (جایگزینی متن - 'ه‎و' به 'ه‌و')
جز (جایگزینی متن - 'س‎ا' به 'س‌ا')
خط ۴۲: خط ۴۲:
دوم: [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] بعدها حاشیه‌اى بر مسلك الأفهام با عنوان النور المنجي من الظلام حاشية مسلك الأفهام، در یک‎شنبه 3 شعبان 893ق/ژوئیه 1488م، در تیمیه در الحساء نگاشته است. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] اندک زمانى پیش از 894ق‎/89-1488م و یا در طى همین سال قصد زیارت مکه کرد و در همین سال سفرش را از آنجا به عراق ادامه داد.
دوم: [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] بعدها حاشیه‌اى بر مسلك الأفهام با عنوان النور المنجي من الظلام حاشية مسلك الأفهام، در یک‎شنبه 3 شعبان 893ق/ژوئیه 1488م، در تیمیه در الحساء نگاشته است. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] اندک زمانى پیش از 894ق‎/89-1488م و یا در طى همین سال قصد زیارت مکه کرد و در همین سال سفرش را از آنجا به عراق ادامه داد.


سوم: در همین سفر بود که او آغاز به نگارش شرح بر شرح خود با عنوان مجلي مرآة المنجي في الكلام و الحكمتين و التصوف کرد. مسوده این اثر در اواخر جمادى‎الآخر 895ق‎/آوریل 1490م، به نگارش درآمده و مبیضه آن در روز جمعه، 16 صفر 896ق‎/29 دسامبر 1490م، به هنگام سومین اقامت مؤلف در مشهد اتمام یافته است. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] در کتاب المجلي نه‌تنها قصد ایجاد هماهنگى میان عقاید متضاد معتزله و اشاعره دارد – همان ‎طور که پیش از آن در معين المعين و کشف چنین کرده است - بلکه او همچنین مى‎کوشد تا میان کلام، فلسفه مشاء و اشراق و تصوف تلفیق کند. این امر به شیوه‌اى است که در مسلك الأفهام آمده است. در مسلك الأفهام عناصر فلسفى و صوفیانه متعددى را مى‎توان مشاهده کرد که به‎طرز چشمگیرى بر مؤلف تأثیر گذاشته‌اند. فلسفه و عرفان هم به‎نحو چشمگیر و فزاینده‌اى در سراسر شرح، النور المنجي، مشاهده مى‎شود. به‎علاوه، در این شرح بازتاب‌هایى از فلسفه اشراق را مى‎توان دید. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] در شرح بر شرح، یعنى مجلي مرآة المنجي، بر تفسیر عقاید و مفاهیمى که در شرح به آن‎ها اشاره کرده است، تأکید مى‎کند. تأثیر فلسفه اشراق و تصوف در این شرح بر شرح آشکار است. بیشتر شرح و بسط‎ها در این اثر، نقل‎هاى مستقیم از آثار مؤلفان قدیم‎تر است. براى فلسفه، بیش از همه، از رسائل الشجرة الإلهية، اثر شمس‎الدین محمّد بن محمود شهرزورى (د: پس از 687ق‎/1288م) نقل شده است. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] از این کتاب فصل‎هایى را به‌تمامه، بدون اینکه منبع خود را به‌وضوح ذکر کند، در مجلي گنجانده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شش - هفت</ref>.
سوم: در همین سفر بود که او آغاز به نگارش شرح بر شرح خود با عنوان مجلي مرآة المنجي في الكلام و الحكمتين و التصوف کرد. مسوده این اثر در اواخر جمادى‎الآخر 895ق‎/آوریل 1490م، به نگارش درآمده و مبیضه آن در روز جمعه، 16 صفر 896ق‎/29 دسامبر 1490م، به هنگام سومین اقامت مؤلف در مشهد اتمام یافته است. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] در کتاب المجلي نه‌تنها قصد ایجاد هماهنگى میان عقاید متضاد معتزله و اشاعره دارد – همان ‎طور که پیش از آن در معين المعين و کشف چنین کرده است - بلکه او همچنین مى‎کوشد تا میان کلام، فلسفه مشاء و اشراق و تصوف تلفیق کند. این امر به شیوه‌اى است که در مسلك الأفهام آمده است. در مسلك الأفهام عناصر فلسفى و صوفیانه متعددى را مى‎توان مشاهده کرد که به‎طرز چشمگیرى بر مؤلف تأثیر گذاشته‌اند. فلسفه و عرفان هم به‎نحو چشمگیر و فزاینده‌اى در سراسر شرح، النور المنجي، مشاهده مى‎شود. به‎علاوه، در این شرح بازتاب‌هایى از فلسفه اشراق را مى‎توان دید. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] در شرح بر شرح، یعنى مجلي مرآة المنجي، بر تفسیر عقاید و مفاهیمى که در شرح به آن‎ها اشاره کرده است، تأکید مى‎کند. تأثیر فلسفه اشراق و تصوف در این شرح بر شرح آشکار است. بیشتر شرح و بسط‎ها در این اثر، نقل‎هاى مستقیم از آثار مؤلفان قدیم‎تر است. براى فلسفه، بیش از همه، از رسائل الشجرة الإلهية، اثر شمس‌الدین محمّد بن محمود شهرزورى (د: پس از 687ق‎/1288م) نقل شده است. [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] از این کتاب فصل‎هایى را به‌تمامه، بدون اینکه منبع خود را به‌وضوح ذکر کند، در مجلي گنجانده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شش - هفت</ref>.


علاوه بر این، او همچنین با شرح قطب‎الدین شیرازى (د: 710ق‎/1311م) بر [[حکمة الإشراق|حكمة الإشراق سهروردى]] آشناست. براى عرفان فلسفى، به ‎نظر مى‎رسد که [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] در سراسر مجلي از نوشته‎هاى حیدر آملى استفاده بسیار کرده است. او همچنین گه‌گاه به [[قاشی، حیدر بن علی|حیدر آملى]] ارجاع مى‎دهد، اما با اطمینان نمى‎توان نشان داد آیا [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] - به همان شیوه که از [[رسائل الشجرة الإلهية في علوم الحقائق الربانية|رسائل الشجرة الإلهية]] [[شهرزوری، محمد بن محمود|شهرزورى]] نقل مى‎کند - ‎به‎طور منظم از هیچ‎یک از نوشته‎هاى حیدر آملى نقل کرده است. هیچ نقل مفصلى را نمى‎توان از آثار چاپ‎شده حیدر آملى یافت. همچنین [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] به هیچ‎یک از آثار مشخص او ارجاع نمى‎دهد، به‎جز ارجاعى که به تفسیر قرآن حیدر آملى داده و از آن نقل مى‎کند<ref>ر.ک: همان، صفحه هفت - هشت</ref>.
علاوه بر این، او همچنین با شرح قطب‎الدین شیرازى (د: 710ق‎/1311م) بر [[حکمة الإشراق|حكمة الإشراق سهروردى]] آشناست. براى عرفان فلسفى، به ‎نظر مى‎رسد که [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] در سراسر مجلي از نوشته‎هاى حیدر آملى استفاده بسیار کرده است. او همچنین گه‌گاه به [[قاشی، حیدر بن علی|حیدر آملى]] ارجاع مى‎دهد، اما با اطمینان نمى‎توان نشان داد آیا [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] - به همان شیوه که از [[رسائل الشجرة الإلهية في علوم الحقائق الربانية|رسائل الشجرة الإلهية]] [[شهرزوری، محمد بن محمود|شهرزورى]] نقل مى‎کند - ‎به‎طور منظم از هیچ‎یک از نوشته‎هاى حیدر آملى نقل کرده است. هیچ نقل مفصلى را نمى‎توان از آثار چاپ‎شده حیدر آملى یافت. همچنین [[ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین|ابن ابى‎جمهور]] به هیچ‎یک از آثار مشخص او ارجاع نمى‎دهد، به‎جز ارجاعى که به تفسیر قرآن حیدر آملى داده و از آن نقل مى‎کند<ref>ر.ک: همان، صفحه هفت - هشت</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش