مخفی، زیب‌النسا بیگم: تفاوت میان نسخه‌ها

زیب‎النساء در ماه شوال 1048ق، از بطن مادر ایرانی‌الاصل، دل‎رَس بانو، دخت شاهنواز خان صفوی، زاده شد. هنگام تولد او در کاخ شاهی جشن باشکوهی برپا شد. به مساکین و فقرا خیرات داده شد. خانمی به نام مَیّابایی شیردادن او را برعهده گرفت. میابایی زن بسیار عاقله و فرزانه‎ای بود. صبح‎ها که او قرآن می‎خواند، زیب‎النساء نزد او می‎نشست و گوش می‎داد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4943/134 ر.ک: علی‎خان، زیب‎النساء، ص134]</ref>‏.  

زیب‎النساء در سن پنج سالگی قرآن مجید را نزد حافظه مریم بیگم، مادر عنایت‎الله خان، یکی از درباریان اورنگزیب، فراگرفت. هنگامی که او در سن هفت، هشت سالگی قرآن را حفظ کرد، پدرش اورنگزیب بسیار خوشحال شد و سی هزار اشرفی جایزه داد. اورنگزیب، ملا محمدسعیداشرف مازندرانی، نوه ملا سعیدتقی مجلسی را که از ایران به هند رفته بود، به استادی دخترش گماشت. زیب‎النساء زبان‎های فارسی و عربی را نزد ملا فراگرفت. طبعش بارور و ذوق شعری در او پدیدار شد. او «مخفی» تخلص کرد و از سنین سیزده، چهارده سالگی شروع به سرودن شعر کرد. مخفی اشعارش را برای اصلاح به ملا اشرف می‎داد. ملا نه‌تنها در شاعری و علم هیئت تبحر کامل داشت، بلکه خط‎های نسخ، نستعلیق و شکسته را بسیار خوب می‎نوشت<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4943/134 ر.ک: همان]</ref>‏.  

محفل «مخفی» به مقتضای علاقه و ذوق و قریحه وی مجمع ارباب شعر و ادب و اصحاب کمال و هنر بوده است و شاعران و ادیبان و عالمان و هنرمندان در سایه تشویق و حمایت او می‎زیسته‎اند<ref>ر.ک: کرمی، احمد، صفحه الف</ref>‏. مولوی غلام‎علی آزاد در ید بیضا می‎نویسد: «بارگاه زیب‎النساء در حقیقت یک آکادمی بود که علما و فضلای بسیار در آن استخدام و مشغول تصنیف و تألیف بودند. اکثر این کتاب‎ها با اول اسم او یعنی زیب اسم‌گذاری می‎شد؛ مثل زيب المنشآت که مجموعه نامه‌های اوست. از مهم‎ترین کتاب‎هایی که تحث سرپرستی او نوشته شد، ترجمه تفسیر کبیر به فارسی است که به نام زيب التفاسير معروف است». مخفی کتابخانه عظیم‎الشأنی برای استفاده نویسندگان فراهم کرده بود. طبق گفته مصنف مآثر عالم‌گیری این کتابخانه بی‎نظیر بوده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4943/135 ر.ک: علی‎خان، زیب‎النساء، ص135]</ref>‏.

در سال 1113ق، هنگامی‎که اورنگزیب عالم‌گیر مشغول فتح دکن بود، زیب‎النساء تب کرد و در سن 65 سالگی جان به جان‎آفرین سپرد. وقتی پدرش عالم‌گیر از مرگ دختر نازپرورده آگاه شد، با وجود شکیبایی بی‌اختیار اشک از چشمانش سرازیر شد. مؤلف حیات زیب‎النساء، حکیم مظفر حسین، می‎نویسد: «جسد مخفی را طبق وصیتش در شهر لاهور، در باغی که زمانی خودش ساخته بود، که در حوالی چوبرجی بوده، دفن کردند. حکیم حسین شرح مفصلی درباره این باغ نوشته و گفته است که مرقد زیب‎النساء متصل به دیوار غربی همین باغ است. در صورتی ‎که ما می‎دانیم زیب‎النساء در پایتخت آن زمان در شهر دهلی وفات یافته و طبق گفته مرحوم دکتر نورالحسن انصاری مدفن او در سی‎هزاری (تیس‎هزاری)، محل فعلی دادگاه است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4943/141 ر.ک: همان، ص142-141]</ref>‏.