الغنية في الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۶ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ب' به 'ی‌ب'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎آ' به 'ی‌آ')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ب' به 'ی‌ب')
خط ۳۰: خط ۳۰:
}}  
}}  


'''الغنية في الكلام'''، اثر [[انصاري نيسابوري، سلمان بن ناصر|ابوالقاسم سلمان بن ناصر انصاری نیشابوری]]، کتابی است کلامی در بیان عقاید اهل سنت. اثر حاضر، در واقع تحقیق قسمت الهیات از کتاب می‎باشد که توسط [[عبدالهادي، مصطفي حسنين|مصطفی حسنین عبدالهادی]] صورت گرفته است.
'''الغنية في الكلام'''، اثر [[انصاري نيسابوري، سلمان بن ناصر|ابوالقاسم سلمان بن ناصر انصاری نیشابوری]]، کتابی است کلامی در بیان عقاید اهل سنت. اثر حاضر، در واقع تحقیق قسمت الهیات از کتاب می‌باشد که توسط [[عبدالهادي، مصطفي حسنين|مصطفی حسنین عبدالهادی]] صورت گرفته است.


==تاریخ نگارش==
==تاریخ نگارش==
خط ۴۱: خط ۴۱:
ارزش و اهمیت کتاب را از دو جنبه زیر می‌توان بررسی نمود:
ارزش و اهمیت کتاب را از دو جنبه زیر می‌توان بررسی نمود:
# علمی: این موضوع را در گستردگی اطلاعات نویسنده در بسط استدلالات صاحب‎نظران در مسائل و دلایل گوناگون می‌توان بررسی نمود؛ زیرا وی التزام خاصی دارد به تتبع در اقوال و مذاهب در هر مسئله (مخصوصاً اقوال معتزله)، به‌همراه ذکر ادله هر قول و وجه دلالت در آن و بیان ایرادات آن.
# علمی: این موضوع را در گستردگی اطلاعات نویسنده در بسط استدلالات صاحب‎نظران در مسائل و دلایل گوناگون می‌توان بررسی نمود؛ زیرا وی التزام خاصی دارد به تتبع در اقوال و مذاهب در هر مسئله (مخصوصاً اقوال معتزله)، به‌همراه ذکر ادله هر قول و وجه دلالت در آن و بیان ایرادات آن.
# تاریخی: این کتاب دربردارنده بسیاری از اقوال و نظرات مذاهب گوناگون بوده که در غیر آن، یافت نمی‌شود و نویسنده به‎مثابه حلقه مفقوده در برخی از مذاهب (مذهب اشعری) می‎باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/17 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص17-‎18]</ref>.
# تاریخی: این کتاب دربردارنده بسیاری از اقوال و نظرات مذاهب گوناگون بوده که در غیر آن، یافت نمی‌شود و نویسنده به‎مثابه حلقه مفقوده در برخی از مذاهب (مذهب اشعری) می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/17 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص17-‎18]</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در دو قسمت اصلی در دو جلد تنظیم شده است؛ به‌گونه‌ای که هر قسمت، خود دارای ابواب و فصولی است.
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در دو قسمت اصلی در دو جلد تنظیم شده است؛ به‌گونه‌ای که هر قسمت، خود دارای ابواب و فصولی است.


سهولت اسلوب و نکویی سبک و دوری نویسنده از تعقر و تعمق در ریخت و ساختار عبارت، در کنار کوتاهی جملات و پرهیز از استطرادات بی‌مورد، از مشخصه‌ها و ویژگی‎های بارز سبک نویسنده می‎باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/65 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص65]</ref>.
سهولت اسلوب و نکویی سبک و دوری نویسنده از تعقر و تعمق در ریخت و ساختار عبارت، در کنار کوتاهی جملات و پرهیز از استطرادات بی‌مورد، از مشخصه‌ها و ویژگی‎های بارز سبک نویسنده می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/65 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص65]</ref>.


به دلیل شباهت‎های بسیاری که میان مطالب این کتاب و کتاب «الإرشاد» وجود دارد، برخی آن را شرح ارشاد دانسته‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/61 ر.ک: همان، ص61]</ref>.
به دلیل شباهت‎های بسیاری که میان مطالب این کتاب و کتاب «الإرشاد» وجود دارد، برخی آن را شرح ارشاد دانسته‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/61 ر.ک: همان، ص61]</ref>.
خط ۵۳: خط ۵۳:
در مقدمه محقق، به تشریح قسمت‎ها و ابواب کتاب، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/17 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص17-‎21]</ref>.
در مقدمه محقق، به تشریح قسمت‎ها و ابواب کتاب، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/17 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص17-‎21]</ref>.


قسم اول، دربردارنده دو باب به شرح زیر می‎باشد:
قسم اول، دربردارنده دو باب به شرح زیر می‌باشد:
در باب نخست، در ضمن دو فصل، ابتدا به شرح زندگی مؤلف و تشریح اوضاع سیاسی، اجتماعی و علمی دوران وی و نیز ویژگی‎های شخصیتی و علمی او پرداخته شده و سپس مباحث تحقیقی کتاب، مطرح گردیده است؛ از جمله: اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف، ارتباط اثر حاضر با دیگر تصنیفات مؤلف، زمان و سبب تألیف کتاب، روش تألیف کتاب و ارزش و جایگاه آن و مصادر مورد استفاده مؤلف<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/19 ر.ک: همان، ص19]</ref>.
در باب نخست، در ضمن دو فصل، ابتدا به شرح زندگی مؤلف و تشریح اوضاع سیاسی، اجتماعی و علمی دوران وی و نیز ویژگی‎های شخصیتی و علمی او پرداخته شده و سپس مباحث تحقیقی کتاب، مطرح گردیده است؛ از جمله: اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف، ارتباط اثر حاضر با دیگر تصنیفات مؤلف، زمان و سبب تألیف کتاب، روش تألیف کتاب و ارزش و جایگاه آن و مصادر مورد استفاده مؤلف<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/19 ر.ک: همان، ص19]</ref>.


خط ۶۱: خط ۶۱:
در فصل دوم، در ضمن سه مبحث، به بررسی اصول ادله در استدلال به واسطه ادله عقلی، استدلال به وسیله ادله نقلی و سمعی و ارتباط میان دلیل عقلی و نقلی، از دیدگاه نویسنده، پرداخته شده و در خاتمه به مهم‎ترین نتایج بحث، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/20 ر.ک: همان، ص20]</ref>.
در فصل دوم، در ضمن سه مبحث، به بررسی اصول ادله در استدلال به واسطه ادله عقلی، استدلال به وسیله ادله نقلی و سمعی و ارتباط میان دلیل عقلی و نقلی، از دیدگاه نویسنده، پرداخته شده و در خاتمه به مهم‎ترین نتایج بحث، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/20 ر.ک: همان، ص20]</ref>.


قسم دوم، که بخشی از جلد اول و تمام جلد دوم را به خود اختصاص داده، دربردارنده بخش تحقیق‎شده الهیات از کتاب «الغنية في الكلام» می‎باشد که از جمله موضوعات مطرح‎شده در آن، عبارت است از: اثبات علم و حقیقت آن؛ حدوث عالم؛ معنای قدیم و حادث؛ اثبات علم به صانع؛ صفات واجب الوجود؛ علم و احکام آن؛<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/217 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص217-‎574]</ref>؛ اسماء و صفات؛ حقیقت و احکام کلام؛ رؤیت خداوند؛ فعل خداوند؛ خلق اعمال و فعل انسان<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28828/1/593 ر.ک: همان، ج2، ص593-‎1062]</ref>.
قسم دوم، که بخشی از جلد اول و تمام جلد دوم را به خود اختصاص داده، دربردارنده بخش تحقیق‎شده الهیات از کتاب «الغنية في الكلام» می‌باشد که از جمله موضوعات مطرح‎شده در آن، عبارت است از: اثبات علم و حقیقت آن؛ حدوث عالم؛ معنای قدیم و حادث؛ اثبات علم به صانع؛ صفات واجب الوجود؛ علم و احکام آن؛<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/217 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص217-‎574]</ref>؛ اسماء و صفات؛ حقیقت و احکام کلام؛ رؤیت خداوند؛ فعل خداوند؛ خلق اعمال و فعل انسان<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28828/1/593 ر.ک: همان، ج2، ص593-‎1062]</ref>.


از جمله ویژگی‎های کتاب، علاوه بر وجود مسائل کلامی فراوان در آن - ‎که البته به دلیل کلامی بودن موضوع می‎باشد - وجود قضایا و اصطلاحات فراونی از دیگر فنون و علوم می‎باشد که از جمله آنها عبارتند از:
از جمله ویژگی‎های کتاب، علاوه بر وجود مسائل کلامی فراوان در آن - ‎که البته به دلیل کلامی بودن موضوع می‌باشد - وجود قضایا و اصطلاحات فراونی از دیگر فنون و علوم می‌باشد که از جمله آنها عبارتند از:
# مباحث اصولی، مانند: مراتب اخبار، شروط خبر واحد برای افاده علم و مسئله خلو عصر از مجتهد.
# مباحث اصولی، مانند: مراتب اخبار، شروط خبر واحد برای افاده علم و مسئله خلو عصر از مجتهد.
# قواعد اصولی، مانند: رابطه ایجاب و امتثال؛ ورود «ثم» به معنی واو؛ ورود حرف جر «من» به معنی «بعد»؛ ورود حرف جر «من» به معنی «فی» و...
# قواعد اصولی، مانند: رابطه ایجاب و امتثال؛ ورود «ثم» به معنی واو؛ ورود حرف جر «من» به معنی «بعد»؛ ورود حرف جر «من» به معنی «فی» و...
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش