تاریخ طبرستان (آشتيانی): تفاوت میان نسخه‌ها

قراردادن نامه تنسر در آغاز کتاب و پیوند دادن تاریخ طبرستان به تاریخ باستان و رساندن اصل و نسب پادشاهان طبرستانی به شاهان ساسانی و همچنین شرح مفصل مؤلف از مقاومت اهالی و پادشاهان طبرستان در مقابل حاکمان عرب، حاکی از دغدغه خاطر ابن ‎اسفندیار نسبت به موطن و عدالت‎خواهی اوست<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7242&&searchText= ر.ک: همان]</ref>.

باب چهارم - ‎که درباره اکابر، علما، اطبا، حکما و شاعران است - ‎آشفته است و افتادگی‎های بسیار دارد؛ از جمله قسمت مربوط به اصفهبدان افتاده است. در این باب، مؤلف واقع‎بینانه و بدون تعصب، کردار حاکمان طبرستان، به‌ویژه مازیار و اسپهبدخورشید و اسماعیل بن احمد سامانی و حاکمان دیگر نقاط را ارزیابی کرده است. مضامین این باب و گزارش [[ابن اسفندیار، محمد بن حسن|ابن ‎اسفندیار]] از احوال علما و زهاد و سادات علوی، حاکی از گرایش و اعتقاد وی به تشیع است؛ هرچند در بررسی جنبش‎های علوی در طبرستان، به مباحث اعتقادی وارد نشده و از بررسی رویدادهای این دوره و داوری درباره آنها پرهیز و فقط به ذکر وقایع بسنده کرده است. ابن‎ اسفندیار در جای‎جای کتاب افزون بر تمجید از سلوک و منش باوندیان، از اهل بیت پیامبر(ص) به‎نیکی یاد کرده و به‎مناسبت‎های مختلف درباره امامان شیعه، گزارش‎هایی را با سیاق شیعی آورده است. در همین باب، از قصیده رشیدالدین وطواط در مدح شاه غازی (متوفی 560ق) ابیاتی را آورده است. او در این باب، از مجلد سوم کتاب نام می‎برد که درباره باوندیان، به‌ویژه اردشیر بن حسن است. چون تاریخ طبرستان با دوره این اصفهبد و پسرش، رستم، پایان می‎یابد، معلوم می‌شود که بیش از سه مجلد نبوده و منظور ابن‎ اسفندیار از قسم آخر، قسمت سوم بوده است. بقیه قسمت‎های این باب، درباره علما، معاریف و ذکر آثار آنان است. بسیاری از این آثار از بین رفته است و فقط از کتاب ابن‎ اسفندیار می‌توان به وجود آنها در آن روزگار پی ‎برد<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7242&&searchText= ر.ک: همان، ص227-‎228]</ref>.