۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
خاطرات پیر روشن‌ضمیر (فارس، از مشروطه تا پهلوی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۶ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۴۹
، ۶ سپتامبر ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'س‌ا' به 'س‌ا'
جز (جایگزینی متن - 'ن‌د' به 'ن‌د') |
جز (جایگزینی متن - 'س‌ا' به 'س‌ا') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب مشتمل بر مقدمه محقق اثر و چهار فصل است که عناوین آن بهترتیب عبارتند از: طلوع مشروطیت در فارس، فارس از مشروطهی دوم (فارس پس از فتح تهران)، فارس در جریان جنگ جهانی اول، فارس | کتاب مشتمل بر مقدمه محقق اثر و چهار فصل است که عناوین آن بهترتیب عبارتند از: طلوع مشروطیت در فارس، فارس از مشروطهی دوم (فارس پس از فتح تهران)، فارس در جریان جنگ جهانی اول، فارس پس‌از کودتای 1299ش (حوادث پس‌از کودتا). | ||
شیوه نگارش خاطرات، روایی و داستانی است و بیانگر سبک و شیوه ادبی رایج دهه‌های نخستین ده معاصر است. | شیوه نگارش خاطرات، روایی و داستانی است و بیانگر سبک و شیوه ادبی رایج دهه‌های نخستین ده معاصر است. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
دوره زمانی خاطرات [[استخر، محمدحسين|استخر]] که مشتمل بر روایات و رویدادهای فارس و شیراز است، تحولات فارس را طی دو دهه پایانی عمر سلسله قاجار، از شروع جنبش مشروطیت تا ظهور سلسله پهلوی، در بر دارد و سیمای سیاسی - اجتماعی فارس را در آستانه قرن بیستم منعکس می‌سازد<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | دوره زمانی خاطرات [[استخر، محمدحسين|استخر]] که مشتمل بر روایات و رویدادهای فارس و شیراز است، تحولات فارس را طی دو دهه پایانی عمر سلسله قاجار، از شروع جنبش مشروطیت تا ظهور سلسله پهلوی، در بر دارد و سیمای سیاسی - اجتماعی فارس را در آستانه قرن بیستم منعکس می‌سازد<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | ||
فصول کتاب، حوادث و وقایع مهم فارس را در بر دارد؛ بهغیر از فصل آخر آن، که بسیار محدود ارائه شده است و همچنین حاکمانی که از زمان مشروطه در فارس منصوب شده‌اند را بیان می‌کند؛ از علاءالدوله، که قبل از اینکه حاکم تهران شود، حاکم فارس بوده است تا حکومت شاهزاده صارمالدوله، تا زمانی که احمد شاه عازم سفر اروپا می‌شود و رضا خان | فصول کتاب، حوادث و وقایع مهم فارس را در بر دارد؛ بهغیر از فصل آخر آن، که بسیار محدود ارائه شده است و همچنین حاکمانی که از زمان مشروطه در فارس منصوب شده‌اند را بیان می‌کند؛ از علاءالدوله، که قبل از اینکه حاکم تهران شود، حاکم فارس بوده است تا حکومت شاهزاده صارمالدوله، تا زمانی که احمد شاه عازم سفر اروپا می‌شود و رضا خان رئیس‌الوزرای ایران است.<ref>ر.ک: رستمی، پروین، ص56</ref>. | ||
قیام سید عبدالحسین لاری بر ضد ظلم و ستم و استبداد از جمله حوادث ذکرشده در کتاب است. سید لاری توسط حاج میرزا محمدحسن شیرازی به امامت و پیشوایی ناحیه لارستان فرستاده می‌شود. انقلاب مشروطیت در فارس موقعیتی به دست او داد که برای برانداختن ظلم قیام کند. رهبران انجمن اسلامی، سید عبدالحسین را از لار به شیراز دعوت کردند؛ زیراکه آیتالله میرزا ابراهیم محلاتی و آقا شیخ محمدباقر اصطهباناتی با جنبش مشروطهخواهی شیراز همکاری نکردند و به همین دلیل رو بهسوی سید لاری آوردند. او نیز دعوت انجمن اسلامی را اجابت کرد و با جمعی از همراهان مسلح و غیر مسلح لاری به شیراز مهاجرت کردند و حوادث پیش می‌رود تا آغاز استبداد صغیر 1326ق، که سید لاری توقف در شیراز را مصلحت نمیبیند و با دارودسته خود به لار مراجعت می‌کند. پس از مراجعت به لار اقدام به تشکیل حکومت دینی می‌نماید و لارستان از حکومت فارس مجزا می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>. | قیام سید عبدالحسین لاری بر ضد ظلم و ستم و استبداد از جمله حوادث ذکرشده در کتاب است. سید لاری توسط حاج میرزا محمدحسن شیرازی به امامت و پیشوایی ناحیه لارستان فرستاده می‌شود. انقلاب مشروطیت در فارس موقعیتی به دست او داد که برای برانداختن ظلم قیام کند. رهبران انجمن اسلامی، سید عبدالحسین را از لار به شیراز دعوت کردند؛ زیراکه آیتالله میرزا ابراهیم محلاتی و آقا شیخ محمدباقر اصطهباناتی با جنبش مشروطهخواهی شیراز همکاری نکردند و به همین دلیل رو بهسوی سید لاری آوردند. او نیز دعوت انجمن اسلامی را اجابت کرد و با جمعی از همراهان مسلح و غیر مسلح لاری به شیراز مهاجرت کردند و حوادث پیش می‌رود تا آغاز استبداد صغیر 1326ق، که سید لاری توقف در شیراز را مصلحت نمیبیند و با دارودسته خود به لار مراجعت می‌کند. پس از مراجعت به لار اقدام به تشکیل حکومت دینی می‌نماید و لارستان از حکومت فارس مجزا می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
[[استخر، محمدحسين|استخر]] از میهن‌دوستانی است که از حضور بیگانگان در کشور و شهرش احساس انزجار و تنفر و در میان خاطراتش آن را ابراز می‌کند و مقاله‌های تندی برعلیه حضور و دخالت آنان می‌نویسد؛ تا جایی که منجر به تبعیدش در دوران حکمرانی عبدالحسین فرمانفرما به کازرون می‌شود؛ البته خود نیز توضیح می‌دهد که فرمانفرما این تبعید را به مصلحت وقت انجام می‌دهد که جلوی اعتراض بیشتر کنسول انگلیس را که ممکن بود عواقب بدی برای نویسنده داشته باشد، بگیرد و [[استخر، محمدحسين|استخر]] بههیچوجه به‌عنوان یک تبعیدی در کازرون حضور نداشته و بهمثابهی یک میهمان از او استقبال کرده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>. | [[استخر، محمدحسين|استخر]] از میهن‌دوستانی است که از حضور بیگانگان در کشور و شهرش احساس انزجار و تنفر و در میان خاطراتش آن را ابراز می‌کند و مقاله‌های تندی برعلیه حضور و دخالت آنان می‌نویسد؛ تا جایی که منجر به تبعیدش در دوران حکمرانی عبدالحسین فرمانفرما به کازرون می‌شود؛ البته خود نیز توضیح می‌دهد که فرمانفرما این تبعید را به مصلحت وقت انجام می‌دهد که جلوی اعتراض بیشتر کنسول انگلیس را که ممکن بود عواقب بدی برای نویسنده داشته باشد، بگیرد و [[استخر، محمدحسين|استخر]] بههیچوجه به‌عنوان یک تبعیدی در کازرون حضور نداشته و بهمثابهی یک میهمان از او استقبال کرده‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
به فارس پس از کودتای 1299ش، بسیار مختصر پرداخته شده است و بهجز بازدیدی که رضا خان بعد از سرکوب اسماعیل سمیتقو در غرب، به شیراز برای استقبال از موکب احمد شاه که از اروپا برگشته بود و از شیراز که در آن مورد دچار هرجومرج و آشوب شده بود می‌گذرد، دیگر واقعه مهمی بیان نمی‌کند و حوادثی که در تهران می‌گذرد و کمکم زمینه برای سقوط قاجاریه و روی کار آمدن رضا خان صورت می‌گیرد و زمزمهی جمهوری‌خواهی که شکل می‌گیرد، واکنشها و | به فارس پس از کودتای 1299ش، بسیار مختصر پرداخته شده است و بهجز بازدیدی که رضا خان بعد از سرکوب اسماعیل سمیتقو در غرب، به شیراز برای استقبال از موکب احمد شاه که از اروپا برگشته بود و از شیراز که در آن مورد دچار هرجومرج و آشوب شده بود می‌گذرد، دیگر واقعه مهمی بیان نمی‌کند و حوادثی که در تهران می‌گذرد و کمکم زمینه برای سقوط قاجاریه و روی کار آمدن رضا خان صورت می‌گیرد و زمزمهی جمهوری‌خواهی که شکل می‌گیرد، واکنشها و عکسالعملهای آن در شیراز مورد بحث واقع نمی‌شود و مطلب بسیار محدود ارائه می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||