تاریخ مذاهب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

مؤلف در آغاز به عوامل پیدایش اختلاف در میان امت اسلامی پرداخته و خاستگاه آن را در میان دیدگاه‌های اعتقادی یا موضع‎گیری‎های سیاسی مذاهب جستجو کرده است. از نگاه ابوزهره، عواملی چون دشواری مسائل کلامی، دخالت تمایلات نفسانی، اختلاف گرایش‎ها، تقلید از پیشینیان، ریاست‎طلبی و تمایل به نزدیک شدن به دربار پادشاهان و بالاخره نژادپرستی و تعصبات قومی و طایفه‌ای، از عمده‎ترین عوامل اختلاف‎های مذهبی در طول تاریخ بوده است. همچنین هم‎جواری مسلمانان با پیروان ادیان گذشته و تشرف برخی از آنان به آیین اسلام، بدون آنکه تمامی اندیشه‌های باطل و افکار خرافی خود را کنار گذاشته باشند، ترجمه شدن فلسفه یونان به زبان عربی و رواج آن در میان مسلمانان، وجود آیات متشابه در قرآن کریم که به‎ تصریح خود قرآن برای آزمودن ایمان مؤمنان بوده و تفاوت توانمندی‎ها و دیدگاه‌ها در نحوه استنباط احکام شرعی از منابع آن نیز از اسباب فرقه‌گرایی و تفرقه میان صفوف امت اسلامی بوده است.

مؤلف پس‎ از این مقدمه، به فرقه‌هایی که با انگیزه‌های سیاسی در جهان اسلام پدیدار گشته‌اند، می‌پردازد و مذهب شیعه را در کنار فرقه خوارج به‌عنوان دو گرایش سیاسی که در برابر جمهور مسلمانان قد برافراشتند، مطرح می‌کند و خاستگاه و انشعابات آن‌دو را بررسی می‌نماید. البته روشن است که نمی‌توان فرقه‌ای همچون شیعه را یک فرقه سیاسی صرف قلمداد کرد و از محوریت مسائل اعتقادی در پیدایش و گسترش آن چشم‎پوشی کرد. ایشان سپس به تبیین مذاهب اعتقادی پرداخته؛ از جبریه، معتزله، اشاعر، ماتریدیه و سلفیه به‎تفصیل سخن می‌گوید و پایان کتاب خود را به بررسی مذاهب نوپیدایی همچون وهابیت، بهائیت و قادیانیه اختصاص می‌دهد<ref>ر.ک: مقدمه مترجم، ص12-14</ref>.