مدخل مسائل جدید در علم کلام: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۶ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎گ' به 'ه‌گ'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ه‎گ' به 'ه‌گ')
خط ۶۳: خط ۶۳:
در این میان نگاه فصل‎ چهارم‎ کتاب «مسائل جدید در علم کلام» به «انتظار بشر از دین» معطوف شده است و نخست با نادرست دانستن عنوان مسئله به تصحیح آن تحت عنوان «نیاز بشر به دین» یا‎ «آثار‎ سازنده دین» پرداخته و سپس اشکالات بحث را در پنج بند توضیح‎ می‌دهد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان، ص97]</ref>‏.
در این میان نگاه فصل‎ چهارم‎ کتاب «مسائل جدید در علم کلام» به «انتظار بشر از دین» معطوف شده است و نخست با نادرست دانستن عنوان مسئله به تصحیح آن تحت عنوان «نیاز بشر به دین» یا‎ «آثار‎ سازنده دین» پرداخته و سپس اشکالات بحث را در پنج بند توضیح‎ می‌دهد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان، ص97]</ref>‏.


نویسنده در فصل پنجم کتاب تحت عنوان «نیاز بشر به دین» از نیازهای روانی، اجتماعی، قوانین ثابت و جوامع متغیر، جامعیت قوانین اسلامی و حجیت عقل در قلمروهای خاص‎ بحث‎ کرده‎ و با بحث در باب ‎ ‎اجتهاد‎ و بهره‎گیری‎ متداوم‎ از فقه به آثار سازنده دین در تکامل علوم، ضمانت اجرایی قوانین اجتماعی، تعدیل و رهبری غرایز و پرورش فضائل اشاره کرده و به‎ هدف‎ بعثت‎ پیامبران و مسئولیت‎های انسان موحد در برابر خدا، مردم‎، طبیعت‎، خویشتن و ابزار شناخت توجه داده و بحث این فصل کتاب خویش را با گفتار «انتظار دین از بشر» به پایان‎ برده‎ است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان]</ref>‏. ‎
نویسنده در فصل پنجم کتاب تحت عنوان «نیاز بشر به دین» از نیازهای روانی، اجتماعی، قوانین ثابت و جوامع متغیر، جامعیت قوانین اسلامی و حجیت عقل در قلمروهای خاص‎ بحث‎ کرده‎ و با بحث در باب ‎ ‎اجتهاد‎ و بهره‌گیری‎ متداوم‎ از فقه به آثار سازنده دین در تکامل علوم، ضمانت اجرایی قوانین اجتماعی، تعدیل و رهبری غرایز و پرورش فضائل اشاره کرده و به‎ هدف‎ بعثت‎ پیامبران و مسئولیت‎های انسان موحد در برابر خدا، مردم‎، طبیعت‎، خویشتن و ابزار شناخت توجه داده و بحث این فصل کتاب خویش را با گفتار «انتظار دین از بشر» به پایان‎ برده‎ است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان]</ref>‏. ‎


فصل ششم کتاب به مسئله «عرفی شدن دین» اختصاص یافته‎ است. مسئله‌ای که در دهه اخیر و به‎واسطه تلاش برخی نواندیشان دینی به ادبیات دینی روز راه پیدا کرده‎ و در‎ جهت‎ سازگاری دین با مسائل و مقتضیات روز به تفکر و چاره‌اندیشی نشسته‎ است‎؛ اما در این میان نظر نویسنده چیست؟ ایشان در این میان به دو کاربرد عرفی شدن‎ دین‎ در‎ عصر حاضر اشاره کرده و در حوزه نخست در دو بند عقلانی شدن‎ مفاهیم‎ عقیدتی‎ و قدسی و عقلائی شدن احکام رفتاری، به‎روشنی اظهار می‌دارد «عقاید اسلامی بستر چنین نظریاتی‎ نیست‎ و عقلانی‎ بودن مایه بی‌نیازی از معارف غیبی نمی‎باشد. عرفی شدن دین نفی دین است‎. عرفی‎ شدن فقه با سپری شدن عمر دین به انجام می‌رسد، سرانجام اینکه عرفی‎ شدن‎ فقه‎، بیت العدل جدید است»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان، ص98-97]</ref>‏. بحث فصل‎ ششم‎ نیز‎ با توضیحاتی در باب «منطقة الفراغ» شرع و چگونگی گواه بودن خاتمیت بر‎ عرفی‎ بودن دین و ارزشیابی نظریه عرفی شدن دین، به پایان می‌رسد. فصل واپسین با تشریح «جایگاه عقل‎ در‎ معرفت دینی» آغاز می‌شود. فصلی در دو بند که نخست به لزوم‎ به‎کارگیری عقل در معرفت دینی از دو‎ راه‎: دعوت‎ قرآن به لزوم کارگیری عقل و ضرورت زمان‎ اشاره‎ کرده و در بند دوم، منزلت عقل در معرفت دینی را ذیل مباحثی چون‎ خردورزی‎ یا خردگرایی مطلق، ایمان‎گرایی‎ مطلق‎ و موضع قرآن‎ در‎ طرح‎ براهین فلسفی توضیح می‌دهد. این بند‎ با‎ دو موضوع دیگر ادامه و خاتمه می‎یابد. کتاب «مدخل مسائل جدید در علم کلام» با گفتارهایی چون تنقیح‎ مناط‎ آری! تخریج مناط نه! و شرح کوتاه‎ مقاصد‎ شریعت خاتمه‎ می‎یابد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>‏. ‎
فصل ششم کتاب به مسئله «عرفی شدن دین» اختصاص یافته‎ است. مسئله‌ای که در دهه اخیر و به‎واسطه تلاش برخی نواندیشان دینی به ادبیات دینی روز راه پیدا کرده‎ و در‎ جهت‎ سازگاری دین با مسائل و مقتضیات روز به تفکر و چاره‌اندیشی نشسته‎ است‎؛ اما در این میان نظر نویسنده چیست؟ ایشان در این میان به دو کاربرد عرفی شدن‎ دین‎ در‎ عصر حاضر اشاره کرده و در حوزه نخست در دو بند عقلانی شدن‎ مفاهیم‎ عقیدتی‎ و قدسی و عقلائی شدن احکام رفتاری، به‎روشنی اظهار می‌دارد «عقاید اسلامی بستر چنین نظریاتی‎ نیست‎ و عقلانی‎ بودن مایه بی‌نیازی از معارف غیبی نمی‎باشد. عرفی شدن دین نفی دین است‎. عرفی‎ شدن فقه با سپری شدن عمر دین به انجام می‌رسد، سرانجام اینکه عرفی‎ شدن‎ فقه‎، بیت العدل جدید است»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان، ص98-97]</ref>‏. بحث فصل‎ ششم‎ نیز‎ با توضیحاتی در باب «منطقة الفراغ» شرع و چگونگی گواه بودن خاتمیت بر‎ عرفی‎ بودن دین و ارزشیابی نظریه عرفی شدن دین، به پایان می‌رسد. فصل واپسین با تشریح «جایگاه عقل‎ در‎ معرفت دینی» آغاز می‌شود. فصلی در دو بند که نخست به لزوم‎ به‎کارگیری عقل در معرفت دینی از دو‎ راه‎: دعوت‎ قرآن به لزوم کارگیری عقل و ضرورت زمان‎ اشاره‎ کرده و در بند دوم، منزلت عقل در معرفت دینی را ذیل مباحثی چون‎ خردورزی‎ یا خردگرایی مطلق، ایمان‎گرایی‎ مطلق‎ و موضع قرآن‎ در‎ طرح‎ براهین فلسفی توضیح می‌دهد. این بند‎ با‎ دو موضوع دیگر ادامه و خاتمه می‎یابد. کتاب «مدخل مسائل جدید در علم کلام» با گفتارهایی چون تنقیح‎ مناط‎ آری! تخریج مناط نه! و شرح کوتاه‎ مقاصد‎ شریعت خاتمه‎ می‎یابد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>‏. ‎
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش