۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مرصفي، يوسف عبدالفتاح' به 'مرصفی، یوسف عبدالفتاح') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''هداية القاري إلی تجويد كلام الباري'''، اثر عبدالفتاح سید عجمی | '''هداية القاري إلی تجويد كلام الباري'''، اثر [[مرصفی، یوسف عبدالفتاح|عبدالفتاح سید عجمی مرصفی]]، کتابی است درباره علم تجوید و قرائت قرآن با اسلوب نیکو و درست. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در فصول ابتدایی مقدمه کتاب، به شرح حال حفص و عاصم کوفی پرداخته و سپس، ضمن اشاره به اسنادی که به روایت حفص از عاصم منجر می‌شود، به ذکر مبادی علم تجوید و بیان مراتب قرائت، همت نهاده است. | نویسنده در فصول ابتدایی مقدمه کتاب، به شرح حال حفص و عاصم کوفی پرداخته و سپس، ضمن اشاره به اسنادی که به روایت حفص از عاصم منجر می‌شود، به ذکر مبادی علم تجوید و بیان مراتب قرائت، همت نهاده است. | ||
در پایان، به معرفی ارکان قرآن کریم و نیز معنای لحن و اشتباه در قرائت و مقصود از آن در این کتاب، پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص29-51</ref>. | در پایان، به معرفی ارکان قرآن کریم و نیز معنای لحن و اشتباه در قرائت و مقصود از آن در این کتاب، پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص29-51</ref>. | ||
باب اول، در سه فصل، به مبحث مخارج حروف، اختصاص یافته است. در فصل نخست، به اختلاف علمای قرائت و لغت در تعداد مخارج حروف پرداخته شده است. در این زمینه، سه مذهب وجود دارد: | باب اول، در سه فصل، به مبحث مخارج حروف، اختصاص یافته است. در فصل نخست، به اختلاف علمای قرائت و لغت در تعداد مخارج حروف پرداخته شده است. در این زمینه، سه مذهب وجود دارد: | ||
# مذهب سیبویه و تابعین وی، مانند شاطبی و ابن بری که مخارج حروف را 16 عدد دانسته‌اند. | # مذهب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] و تابعین وی، مانند شاطبی و ابن بری که مخارج حروف را 16 عدد دانسته‌اند. | ||
# مذهب فراء، جرمی، قطرب، ابن کیسان و تابعین آنها که معتقدند مخارج حروف، 14 عدد می‌باشد. | # مذهب فراء، جرمی، قطرب، ابن کیسان و تابعین آنها که معتقدند مخارج حروف، 14 عدد می‌باشد. | ||
# مذهب خلیل بن | # مذهب [[خلیل بن احمد]]، استاد [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] و تابعین وی، مانند حافظ ابن جزری و... که مخارج حروف را 17 عدد شمرده‌اند<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص60-61</ref>. | ||
نویسنده خود قول سوم را پذیرفته و در فصل دوم، به تفصیل و توضیح آن و در فصل سوم، به بیان القاب حروف، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص62-70</ref>. | نویسنده خود قول سوم را پذیرفته و در فصل دوم، به تفصیل و توضیح آن و در فصل سوم، به بیان القاب حروف، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص62-70</ref>. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
در فصل دوم، به بیان صفات اصلی پرداخته شده است. این صفات خود به دو قسمت ذوات‌الاضداد و قسم بدون ضد تقسیم می‌شود. صفات ذوات‌الاضداد ده صفت بوده و عبارتند از: جهر و ضد آن همس؛ رخو و ضد آن شدت و توسط؛ استفال و ضد آن استعلاء؛ انفتاح و ضد آن اطباق؛ اصمات و ضد آن اذلاق. | در فصل دوم، به بیان صفات اصلی پرداخته شده است. این صفات خود به دو قسمت ذوات‌الاضداد و قسم بدون ضد تقسیم می‌شود. صفات ذوات‌الاضداد ده صفت بوده و عبارتند از: جهر و ضد آن همس؛ رخو و ضد آن شدت و توسط؛ استفال و ضد آن استعلاء؛ انفتاح و ضد آن اطباق؛ اصمات و ضد آن اذلاق. | ||
صفات بدون ضد، هفت عدد بوده و عبارتند از: صفیر، قلقله، لین، انحراف، تکرار، تفشی و استطاله<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>. | صفات بدون ضد، هفت عدد بوده و عبارتند از: صفیر، قلقله، لین، انحراف، تکرار، تفشی و استطاله<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۵: | ||
در باب چهارم، به بیان فرق میان ضاد معجمه و ظای مشاله<ref>ر.ک: همان، ص137</ref> و در باب پنجم، به بیان فرق میان نون ساکنه و تنوین پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص155</ref> و در باب ششم، در ضمن هفت مسئله زیر، مباحث مربوط به غنه و احکام و اقوال علما پیرامون آن، مورد بحث قرار گرفته است: تعریف غنه، محل آن، مخرج آن، مراتب آن، مقدار آن، کیفیت ادای آن و سخن در تثبیت حروف غنه در مخرج آن یا نقل آن به مخرج غیرش. | در باب چهارم، به بیان فرق میان ضاد معجمه و ظای مشاله<ref>ر.ک: همان، ص137</ref> و در باب پنجم، به بیان فرق میان نون ساکنه و تنوین پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص155</ref> و در باب ششم، در ضمن هفت مسئله زیر، مباحث مربوط به غنه و احکام و اقوال علما پیرامون آن، مورد بحث قرار گرفته است: تعریف غنه، محل آن، مخرج آن، مراتب آن، مقدار آن، کیفیت ادای آن و سخن در تثبیت حروف غنه در مخرج آن یا نقل آن به مخرج غیرش. | ||
در پایان این باب، یک خاتمه درباره ملخص باب غنه ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص175-186</ref>. | در پایان این باب، یک خاتمه درباره ملخص باب غنه ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص175-186</ref>. | ||