۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ن‌س' به 'ن‌س'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌گ' به 'ی‌گ') |
جز (جایگزینی متن - 'ن‌س' به 'ن‌س') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
در بخش اصلی مباحث کتاب، هشت مسئله در موضوع طبیعیات از سوی بیرونی مطرح و از سوی [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] پاسخ داده شده است. | در بخش اصلی مباحث کتاب، هشت مسئله در موضوع طبیعیات از سوی بیرونی مطرح و از سوی [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] پاسخ داده شده است. | ||
در آثار فلسفی، بحث از هریک از ادراکات جزئی، فصل خاصی را در مباحث علم النفس به خود اختصاص داده، اما بحث اِبصار مورد توجه بیشتری قرار گرفته؛ چنانکه در تبیین چگونگی دیدن (کیفیّت ابصار) کتاب‌های مستقلّی نگاشته شده است. آنگونه که از سخنان متفکّران یونان و روم برمیآید، درباره چگونگی دیدن آرای گوناگونی وجود داشته است. فارابی در کتاب «الجمع بين رأيي الحكيمين»، در گزارش اختلاف آرا در این مسئله، می‌گوید: چگونگی ابصار از دیرزمان در یونان، بین افلاطونیان و ارسطوئیان مورد اختلاف بوده است: گفته‌اند: افلاطون دیدن را خروج شعاع از چشم و برخورد آن با شیء مرئی دانسته، اما [[ارسطو]] دیدن را انفعال چشم، یعنی انطباع صورت شیء مرئی در چشم، بشمار آورده است و ازآنپس، نزاع علمی میان آن دو گروه بالا گرفته است. | در آثار فلسفی، بحث از هریک از ادراکات جزئی، فصل خاصی را در مباحث علم النفس به خود اختصاص داده، اما بحث اِبصار مورد توجه بیشتری قرار گرفته؛ چنانکه در تبیین چگونگی دیدن (کیفیّت ابصار) کتاب‌های مستقلّی نگاشته شده است. آنگونه که از سخنان متفکّران یونان و روم برمیآید، درباره چگونگی دیدن آرای گوناگونی وجود داشته است. فارابی در کتاب «الجمع بين رأيي الحكيمين»، در گزارش اختلاف آرا در این مسئله، می‌گوید: چگونگی ابصار از دیرزمان در یونان، بین افلاطونیان و ارسطوئیان مورد اختلاف بوده است: گفته‌اند: افلاطون دیدن را خروج شعاع از چشم و برخورد آن با شیء مرئی دانسته، اما [[ارسطو]] دیدن را انفعال چشم، یعنی انطباع صورت شیء مرئی در چشم، بشمار آورده است و ازآنپس، نزاع علمی میان آن دو گروه بالا گرفته است. بدین‌سان، آنچه از آرای گوناگون در میان فیلسوفان مسلمان شهرت یافته، دو دیدگاه است با نامهای «خروج شعاع» و «انطباع». | ||
قائلان به خروج شعاع، باآنکه با یکدیگر اختلافاتی نیز داشتند، در این امر همداستان بودند که وقتی به اشیاء می‌نگریم، از چشم، پرتوهایی خارج می‌شوند و با اشیای دیدنی برخورد می‌کنند و در نتیجه رؤیت انجام می‌گیرد. در مقابل، اصحاب انطباع بر این باور بودند که چشم در دیدن، همانند آینه عمل می‌کند؛ یعنی هرگاه شیئی رنگین و روشن در مقابل چشم قرار گیرد و میان این دو، جسمی شفّاف (هوا یا آب) واسطه باشد، صورتی (شبحی) از آن شیء در عدسی چشم (جلیدیّه) انطباع مییابد؛ بهگونهای که اگر آینه نیز دارای قوّه باصره میبود، صورتی را که در آن انطباع مییافت، درک می‌کرد<ref>ر.ک: توکلی، محمدهادی</ref>؛ لذا در کتاب حاضر با توجه به دو دیدگاه مشهور، سؤال درباره ادراک اشیائی که زیر آب قرار دارند - که در مسئله سوم از «ثمان مسائل أخر في الطبيعيات و أجوبتها» - پاسخ داده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص111</ref>. | قائلان به خروج شعاع، باآنکه با یکدیگر اختلافاتی نیز داشتند، در این امر همداستان بودند که وقتی به اشیاء می‌نگریم، از چشم، پرتوهایی خارج می‌شوند و با اشیای دیدنی برخورد می‌کنند و در نتیجه رؤیت انجام می‌گیرد. در مقابل، اصحاب انطباع بر این باور بودند که چشم در دیدن، همانند آینه عمل می‌کند؛ یعنی هرگاه شیئی رنگین و روشن در مقابل چشم قرار گیرد و میان این دو، جسمی شفّاف (هوا یا آب) واسطه باشد، صورتی (شبحی) از آن شیء در عدسی چشم (جلیدیّه) انطباع مییابد؛ بهگونهای که اگر آینه نیز دارای قوّه باصره میبود، صورتی را که در آن انطباع مییافت، درک می‌کرد<ref>ر.ک: توکلی، محمدهادی</ref>؛ لذا در کتاب حاضر با توجه به دو دیدگاه مشهور، سؤال درباره ادراک اشیائی که زیر آب قرار دارند - که در مسئله سوم از «ثمان مسائل أخر في الطبيعيات و أجوبتها» - پاسخ داده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص111</ref>. | ||