۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ی‌ت' به 'ی‌ت'
جز (جایگزینی متن - 'به' به 'به') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ت' به 'ی‌ت') |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
نظامی مانند تمام بزرگان دانش و ادب در زمان جوانی به دانشاندوزی و کسب هنر و کمال اشتغال داشت. او به دلیل کوشش و رنج بسیار در راه فراگرفتن دانش و ادب، به آن مقام و مرتبه عالی در فرهنگ و سخنوری رسیده است. با مروری در آثار نظامی، اهتمام بسیار او در کسب دانشهای زمان را | نظامی مانند تمام بزرگان دانش و ادب در زمان جوانی به دانشاندوزی و کسب هنر و کمال اشتغال داشت. او به دلیل کوشش و رنج بسیار در راه فراگرفتن دانش و ادب، به آن مقام و مرتبه عالی در فرهنگ و سخنوری رسیده است. با مروری در آثار نظامی، اهتمام بسیار او در کسب دانشهای زمان را می‌توان مشاهده نمود<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==مقام ادبی== | ==مقام ادبی== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
وی در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب و ایجاد ترکیبات خاص تازه و ابداع و اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند و توصیف طبیعت و اشخاص و احوال آنها در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | وی در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب و ایجاد ترکیبات خاص تازه و ابداع و اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند و توصیف طبیعت و اشخاص و احوال آنها در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مهارتی که نظامی در تنظیم و ترتیب منظومههای خود بهکار برده است باعث شد که بهزودی شاعران از آثار او تقلید کنند. تعداد کسانی که آثار او را تقلید کرده‌اند، بسیار است. نخستین و بزرگترین شاعری که به تقلید نظامی در نظم پنج گنج همت گماشت، امیر خسرو دهلوی است و از دیگر مقلدان بزرگ وی | مهارتی که نظامی در تنظیم و ترتیب منظومههای خود بهکار برده است باعث شد که بهزودی شاعران از آثار او تقلید کنند. تعداد کسانی که آثار او را تقلید کرده‌اند، بسیار است. نخستین و بزرگترین شاعری که به تقلید نظامی در نظم پنج گنج همت گماشت، امیر خسرو دهلوی است و از دیگر مقلدان بزرگ وی می‌توان به خواجوی کرمانی، جامی، هاتفی، وحشی بافقی و آذر بیگدلی اشاره کرد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
نظامی قصاید متعددی دارد که به پیروی از سنایی در وعظ و حکمت سروده است. نظامی چنانکه از اشعارش برمیآید، در آغاز جوانی به تحصیل ادب و تاریخ همت گماشت و بیشتر عمر خود را در گنجه گذرانید و کمتر از موطن خود دوری گزید، مگر سفر کوتاهی که به دعوت قزل ارسلان به یکی از شهرهای نزدیک گنجه کرد و در مجلس قزل ارسلان با نهایت عزت و احترام پذیرفته شد<ref>ر.ک: همان</ref>. | نظامی قصاید متعددی دارد که به پیروی از سنایی در وعظ و حکمت سروده است. نظامی چنانکه از اشعارش برمیآید، در آغاز جوانی به تحصیل ادب و تاریخ همت گماشت و بیشتر عمر خود را در گنجه گذرانید و کمتر از موطن خود دوری گزید، مگر سفر کوتاهی که به دعوت قزل ارسلان به یکی از شهرهای نزدیک گنجه کرد و در مجلس قزل ارسلان با نهایت عزت و احترام پذیرفته شد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
==آرا و گرایشهای خاص== | ==آرا و گرایشهای خاص== | ||
نظامی بهغیر از شاعری و سخنوری، در علوم عقلی، بهویژه در فلسفه، منطق، ریاضیات و نجوم سرآمد بود. او در علوم نقلی نیز هماننده اخبار، قرآن، فقه و احادیث تبحر و مهارت کامل داشته است. اشعار نظامی در توحید و استدلال بر یگانگی خداوند و رد بر طبیعیون و دهریون میباشد که در مثنویهای پنجگانه او با استدلالهای گوناگون و تعبیرات مختلف آمده است. قدرت بیان و برهان و وفور و کثرت اطلاع او در این زمینه از شهرت بسیاری برخوردار است. نظامی معتقد بود که بدون فراگرفتن دانش و تنها با تکیه بر فکر و قریحه | نظامی بهغیر از شاعری و سخنوری، در علوم عقلی، بهویژه در فلسفه، منطق، ریاضیات و نجوم سرآمد بود. او در علوم نقلی نیز هماننده اخبار، قرآن، فقه و احادیث تبحر و مهارت کامل داشته است. اشعار نظامی در توحید و استدلال بر یگانگی خداوند و رد بر طبیعیون و دهریون میباشد که در مثنویهای پنجگانه او با استدلالهای گوناگون و تعبیرات مختلف آمده است. قدرت بیان و برهان و وفور و کثرت اطلاع او در این زمینه از شهرت بسیاری برخوردار است. نظامی معتقد بود که بدون فراگرفتن دانش و تنها با تکیه بر فکر و قریحه نمی‌توان به پایگاه بلندی رسید. هرچند که پیوند او با مکتب‌های صوفیان بهدرستی روشن نیست، اما از سخن و شعر او برمیآید که انسانی وارسته و بهدور از وابستگی بوده است. وی بهویژه از پیوستن به دربارها و ارباب دولت پرهیز داشته است. نظامی هیچگاه در مدح مبالغه ننمود و برای جلب نظر حکمرانان، شعر نساخت او بهخصوص در اواخر عمر، گوشهگیر و آزاده زیست و گردن در پیشگاه امر فرود نیاورد. نظامی آنچه از قول حکما و فلاسفه یونان، درباره چگونگی آفرینش و نخستین آفریده بیان می‌کند، موافق عقیده و مذهب فلاسفه است؛ ولی آنچه را بهعنوان گفته و رأی خود اظهار می‌دارد، موافق عقیده حکما و دانشمندان اسلامی است که نخستین آفریده را عقل می‌دانند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==استادان و مربیان== | ==استادان و مربیان== | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
==سبک نظامی== | ==سبک نظامی== | ||
نظامی در بزمسرایی، بزرگترین شاعر ادبیات پارسی است. بهجرأت | نظامی در بزمسرایی، بزرگترین شاعر ادبیات پارسی است. بهجرأت می‌توان گفت که او در سرایش لحظههای شادکامی بیهمتاست؛ زبانش شیرین است و واژگانش نرم و لطیف و گفتارش دلنشین. آنگونه که در بازگویی لحظههای رزم، نتوانسته از فشار بزم رهایی یابد، به اشعار رزم نیز ناخودآگاه رنگ غنایی داده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
او خود را به اخلاق پایبند می‌دانست و برخلاف بسیاری از شاعران و سرایندگان، هرگز در سرودههایش بی‌پرده سخن نگفته است. برجستگیها و ویژگیهای شعر او عبارتند از: | او خود را به اخلاق پایبند می‌دانست و برخلاف بسیاری از شاعران و سرایندگان، هرگز در سرودههایش بی‌پرده سخن نگفته است. برجستگیها و ویژگیهای شعر او عبارتند از: | ||