۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌پ' به 'ی‌پ') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
درس چهارم دیدگاههای مادی‌گرایان و منکران وحی و نیز پندارهایی که رهاورد پیامبران را حاصل جنون، نبوغ فکری یا عواطف شدید می‌انگارند بررسی و نقد کرده، منشأ الهی وحی را اثبات می‌کند. | درس چهارم دیدگاههای مادی‌گرایان و منکران وحی و نیز پندارهایی که رهاورد پیامبران را حاصل جنون، نبوغ فکری یا عواطف شدید می‌انگارند بررسی و نقد کرده، منشأ الهی وحی را اثبات می‌کند. | ||
حالات غیر عادی حضرت محمد(ص) در برخی موارد نزول وحی، فقط هنگام ارتباط وحیانی بیواسطه و به علت سنگینی این قسم از وحی بوده است. برخی با اذعان به صداقت پیامبران، سخنان آنان را تبلور شعور و شخصیت باطنی و ضمیر ناخودآگاه می‌دانند که بر اثر تفکر زیاد بر روی مشکلات مردم، از درون بر ایشان الهام می‌شد و ایشان آن را وحی الهی می‌پنداشتند. گاه نیز خیال می‌کردند | حالات غیر عادی حضرت محمد(ص) در برخی موارد نزول وحی، فقط هنگام ارتباط وحیانی بیواسطه و به علت سنگینی این قسم از وحی بوده است. برخی با اذعان به صداقت پیامبران، سخنان آنان را تبلور شعور و شخصیت باطنی و ضمیر ناخودآگاه می‌دانند که بر اثر تفکر زیاد بر روی مشکلات مردم، از درون بر ایشان الهام می‌شد و ایشان آن را وحی الهی می‌پنداشتند. گاه نیز خیال می‌کردند فرشته‌ای را میبینند یا صدایی غیبی با ایشان نجوا می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/116 ر.ک: همان، ص116]</ref>. | ||
در درس پنجم با بررسی عوامل و آثار تحلیل وحی به تجربه پیامبران و نقد دلایل آن، ناصحیح بودن این تحلیل، بهویژه درباره وحی قرآنی اثبات شده است. | در درس پنجم با بررسی عوامل و آثار تحلیل وحی به تجربه پیامبران و نقد دلایل آن، ناصحیح بودن این تحلیل، بهویژه درباره وحی قرآنی اثبات شده است. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
«تجربه دینی» حالتی درونی است که از احساس حضور «امر متعالی» مانند خدا یا تجلیات الهی و یا موضوع مرتبط با خدا، برای مؤمن پدید میآید و تجربهکننده آن را دینی می‌داند. عوامل پیدایش نگرش تجربی به وحی عبارتند: از پیشتازی دانش تجربی، شک در صدق گزارههای کتاب مقدس و دگرگونی نیازهای بشری بهرغم ثبات محتوای وحی. تحلیل وحی به تجربه، پیامدهایی ناپذیرفتنی دارد؛ از جمله خطاپذیر و بشری شدن وحی و دین، کوتاه شدن دست بشر از حقایق پیام الهی، فروکاسته شدن وحی و دین به احساس شخصی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/142 ر.ک: همان، ص142]</ref>. | «تجربه دینی» حالتی درونی است که از احساس حضور «امر متعالی» مانند خدا یا تجلیات الهی و یا موضوع مرتبط با خدا، برای مؤمن پدید میآید و تجربهکننده آن را دینی می‌داند. عوامل پیدایش نگرش تجربی به وحی عبارتند: از پیشتازی دانش تجربی، شک در صدق گزارههای کتاب مقدس و دگرگونی نیازهای بشری بهرغم ثبات محتوای وحی. تحلیل وحی به تجربه، پیامدهایی ناپذیرفتنی دارد؛ از جمله خطاپذیر و بشری شدن وحی و دین، کوتاه شدن دست بشر از حقایق پیام الهی، فروکاسته شدن وحی و دین به احساس شخصی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/142 ر.ک: همان، ص142]</ref>. | ||
درس ششم با بیان تحلیل عقلی حکما از وحی، نشان می‌دهد که آنچه حکما در تحلیل وحی | درس ششم با بیان تحلیل عقلی حکما از وحی، نشان می‌دهد که آنچه حکما در تحلیل وحی گفته‌اند، بهرغم گمان برخی محققان، چندان با ادله و شواهد درونمتنی تعارض ندارد. | ||
در این درس نظر فیلسوفانی چون فارابی و بوعلی درباره وحی به معرض نمایش گذاشته شده است. فارابی عقل انسانی را دارای سه مرتبه بالقوه و بالفعل و مستفاد می‌داند و عقل مستفاد با عقل فعال که در لسان شرع بدان «روحالقدس» گویند ارتباط برقرار می‌کند. نبی با تکامل در قوه متخیله توان ارتباط وحیانی را به دست میآورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/166 ر.ک: همان، ص166]</ref>. | در این درس نظر فیلسوفانی چون فارابی و بوعلی درباره وحی به معرض نمایش گذاشته شده است. فارابی عقل انسانی را دارای سه مرتبه بالقوه و بالفعل و مستفاد می‌داند و عقل مستفاد با عقل فعال که در لسان شرع بدان «روحالقدس» گویند ارتباط برقرار می‌کند. نبی با تکامل در قوه متخیله توان ارتباط وحیانی را به دست میآورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/166 ر.ک: همان، ص166]</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
درس هفتم به این موضوع می‌پردازد که وحی سخن حضوری و غیر مادی خداوند با برخی انسانهاست. | درس هفتم به این موضوع می‌پردازد که وحی سخن حضوری و غیر مادی خداوند با برخی انسانهاست. | ||
تکلم خداوند با پیامبران را پیروان تمام شرایع الهی | تکلم خداوند با پیامبران را پیروان تمام شرایع الهی پذیرفته‌اند؛ گرچه در چگونگی آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی وحی را حروف و اصوات ایجادشده در هوا یا محل دیگر می‌دانند که لازمه‌اش معرفت حصولی و قابل درک برای همگان است. حال آنکه وحی دریافتی حضوری و پنهان است. اشاعره سخن خدا را «کلام نفسی» می‌دانند که معنا و حقیقتی ازلی بوده، غیر از علم، اراده و کراهت است. آن معنا و حقیقت بهوسیله الفاظ به پیامبران منتقل می‌شود. آنان دلیل قانعکنندهای بر اثبات کلام نفسی بیان نکرده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/190 ر.ک: همان، ص190]</ref>. | ||
درس هشتم با استفاده از آیات و روایات، سه قسم وحی بیواسطه، از ورای حجاب و بهواسطه فرشته و نیز فرایند هریک از این قسمها را بیان می‌کند. وحی بیواسطه در قیاس با دو قسم دیگر سنگینتر و دریافت آن نیز سختتر بوده است. وحی بیواسطه بر دو گونه است: در بیداری که نوح، ابراهیم، عیسی، محمد(ص) از آن برخوردار | درس هشتم با استفاده از آیات و روایات، سه قسم وحی بیواسطه، از ورای حجاب و بهواسطه فرشته و نیز فرایند هریک از این قسمها را بیان می‌کند. وحی بیواسطه در قیاس با دو قسم دیگر سنگینتر و دریافت آن نیز سختتر بوده است. وحی بیواسطه بر دو گونه است: در بیداری که نوح، ابراهیم، عیسی، محمد(ص) از آن برخوردار بوده‌اند و در خواب که حضرت محمد و ابراهیم از آن بهرهمند بوده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/215 ر.ک: همان، ص215]</ref>. | ||
در درس نهم ثابت شده است که وحی الهی به پیامبران به سه گونه قابل تصور است: نشان دادن واقع، بیان زبانی و نشان دادن واقع همراه با بیان زبانی. در وحی بهصورت نشان دادن واقع، پیامبر بر آن لباس زبانی پوشانیده، به مردم بیان می‌کند، ولی در وحی زبانی، پیامبر وحی را بهصورت | در درس نهم ثابت شده است که وحی الهی به پیامبران به سه گونه قابل تصور است: نشان دادن واقع، بیان زبانی و نشان دادن واقع همراه با بیان زبانی. در وحی بهصورت نشان دادن واقع، پیامبر بر آن لباس زبانی پوشانیده، به مردم بیان می‌کند، ولی در وحی زبانی، پیامبر وحی را بهصورت مجموعه‌ای از بیان گفتاری یا نوشتاری دریافت می‌کند. اثبات اینکه پیامبران از کدام گونه وحی بهرهمند بوده‌اند، خارج از توان عقل و بحث درونمتنی است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/236 ر.ک: همان، ص236]</ref>. | ||
درس دهم با آوردن شواهد و ادله نشان می‌دهد که قرآن کریم وحی زبانی بوده، افزون بر محتوا، واژگان و ساختار آن نیز از سوی خداست. | درس دهم با آوردن شواهد و ادله نشان می‌دهد که قرآن کریم وحی زبانی بوده، افزون بر محتوا، واژگان و ساختار آن نیز از سوی خداست. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
درس یازدهم از دلایل عقلی و نقلی سلامت وحی در تمام مراحل تا رسیدن به مردم و راز این سلامتی سخن می‌گوید. | درس یازدهم از دلایل عقلی و نقلی سلامت وحی در تمام مراحل تا رسیدن به مردم و راز این سلامتی سخن می‌گوید. | ||
عوامل سلامت وحی عبارتند از: حضوری و بی‌ابهام بودن دریافت وحی؛ امانتداری و توانمندی فرشته در حفظ وحی از دستبرد دیگران؛ توجه دائمی پیامبران؛ برخورداری پیامبران از درجه بالای آگاهی و اراده قوی. کسانی برخلاف دلالت شواهد و ادله عقلی برای عدم سلامت وحی، به برخی داستانها و آیات تمسک | عوامل سلامت وحی عبارتند از: حضوری و بی‌ابهام بودن دریافت وحی؛ امانتداری و توانمندی فرشته در حفظ وحی از دستبرد دیگران؛ توجه دائمی پیامبران؛ برخورداری پیامبران از درجه بالای آگاهی و اراده قوی. کسانی برخلاف دلالت شواهد و ادله عقلی برای عدم سلامت وحی، به برخی داستانها و آیات تمسک کرده‌اند؛ ولی آن داستانها ساختگی بوده و هیچکدام از آیات مورد نظر بر عدم سلامت وحی دلالت ندارند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/289 ر.ک: همان، ص289]</ref>. | ||
درس دوازدهم ضمن بیان اصناف فرشتگان وحی، بیان می‌کند که پیامبران در کسب استعداد نبوت نقشی ندارند؛ هرچند از استعداد خدادادی خوب استفاده | درس دوازدهم ضمن بیان اصناف فرشتگان وحی، بیان می‌کند که پیامبران در کسب استعداد نبوت نقشی ندارند؛ هرچند از استعداد خدادادی خوب استفاده کرده‌اند و آنان و نیز فرشته در امر وحی تنها نقش واسطه دریافت و رساندن آن را دارند و این نقش در اقسام و گونههای وحی متفاوت است. | ||
جبرئیل سردسته فرشتگان وحی و نقش وی در این امر، تنها رساندن آن به پیامبر است. جبرئیل وحی را گاه بهصورت مستقیم از خدا و گاه با واسطه میکائیل یا اسرافیل دریافت می‌کرد. فرشته گاه وحی را به شکل واقعی خود میآورد و زمانی در شکل یک انسان و در مواردی وحی را بر قلب پیامبر می‌اندازد. پیامبر هنگام دریافت وحی از فرشته، در شکل واقعی‌اش یا در شکل انسان حالت عادی داشتند و زمانی که فرشته، وحی را در دل آن حضرت می‌انداخت، عرق کرده، رنگ چهرهشان دگرگون می‌شد و نیز هنگام دریافت وحی مستقیم از خدا، مدهوش می‌شدند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/317 ر.ک: همان، ص317]</ref>. | جبرئیل سردسته فرشتگان وحی و نقش وی در این امر، تنها رساندن آن به پیامبر است. جبرئیل وحی را گاه بهصورت مستقیم از خدا و گاه با واسطه میکائیل یا اسرافیل دریافت می‌کرد. فرشته گاه وحی را به شکل واقعی خود میآورد و زمانی در شکل یک انسان و در مواردی وحی را بر قلب پیامبر می‌اندازد. پیامبر هنگام دریافت وحی از فرشته، در شکل واقعی‌اش یا در شکل انسان حالت عادی داشتند و زمانی که فرشته، وحی را در دل آن حضرت می‌انداخت، عرق کرده، رنگ چهرهشان دگرگون می‌شد و نیز هنگام دریافت وحی مستقیم از خدا، مدهوش می‌شدند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20493/1/317 ر.ک: همان، ص317]</ref>. | ||