دیوان جامی: تفاوت میان نسخه‌ها

دیوان جامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۰۰:۱۱

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۲۳ اوت ۲۰۱۹

جز

جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا'

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۳۸: / خط ۳۸: @@
 ==ساختار==
 جلد اول کتاب، مشتمل بر مقدمه مصحح، فاتحة الشباب، قصاید، ترجیعات و ترکیبات، مثنویات، غزلیات به‎ترتیب حروف الفبا و معماهاست.
-جلد دوم نیز حاوی واسطة العقد و خاتمة الحياة است. در ابتدای این جلد نیز مقدمه‎ای از مصحح با عنوان بحثی راجع به میراث ادبی و علمی [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] آمده است. واسطة العقد مشتمل بر قصاید، غزلیات، مقطعات، رباعیات و معمیات و خاتمة الحياة نیز حاوی همین‎ها به‎علاوه یک مثنوی است.
+جلد دوم نیز حاوی واسطة العقد و خاتمة الحياة است. در ابتدای این جلد نیز مقدمه‌ای از مصحح با عنوان بحثی راجع به میراث ادبی و علمی [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] آمده است. واسطة العقد مشتمل بر قصاید، غزلیات، مقطعات، رباعیات و معمیات و خاتمة الحياة نیز حاوی همین‎ها به‎علاوه یک مثنوی است.
 ==گزارش محتوا==
-[[جامی، عبدالرحمن|مولانا عبدالرحمن جامی]] از آن شعرای بزرگ و نازک‎خیال ادبیات فارس و تاجیک است که غزل‎های شورانگیز عاشقانه، قصاید پندآموز حکیمانه و رباعیات نمکین عارفانه او از شاهکارهای این ادبیات بوده؛ او در سرودن قطعه، معما، ترجیع‎بند و ترکیب‎بند نیز اقتدار کامل نشان داده است. چنین اشعار [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمان جامی]] در سه دیوان او جای داده شده‎اند که هرکدامی از آن محصول دوره معین زندگی شاعر بوده، عنوان خاصی گرفته است.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، ص7</ref>.
+[[جامی، عبدالرحمن|مولانا عبدالرحمن جامی]] از آن شعرای بزرگ و نازک‎خیال ادبیات فارس و تاجیک است که غزل‎های شورانگیز عاشقانه، قصاید پندآموز حکیمانه و رباعیات نمکین عارفانه او از شاهکارهای این ادبیات بوده؛ او در سرودن قطعه، معما، ترجیع‎بند و ترکیب‎بند نیز اقتدار کامل نشان داده است. چنین اشعار [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمان جامی]] در سه دیوان او جای داده شده‌اند که هرکدامی از آن محصول دوره معین زندگی شاعر بوده، عنوان خاصی گرفته است.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، ص7</ref>.
-نویسنده در مقدمه واسطة العقد، مذموم بودن شعر را نفی کرده و به رفعت مقام شعر و شاعر اشاره کرده است: «متکلمی که خلعت اعجاز کلام معجزطراز قرآن را به ما [ی] نفی '''وَ مَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ''' (الحاقة: 41)، از آلایش تهمت شعر مطهر ساخته و عَلَم بلاغت‎موردش را از حضیض تدنس '''بَلْ هُوَ شَاعِرٌ''' ﴿الأنبياء: 5﴾، به اوج تقدس '''وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ''' (یس: 69) افراخته و بااین‎همه نخستین مرکب تام را از آن کلام رفیع الشأن، بلکه از هر سوره‎ای از آن در قالب شعر ریخته و بر هیئت نظم انگیخته تا ایمایی باشد به آنکه نفی این معنی نه اثبات آن صورت راست که شعر فی‎حدذاته، امری مذموم است و شاعر به سبب ایراد کلام منظوم معاتب و ملوم، بلکه بنا بر آن است که قاصران، نظم قرآن را مستند به سلیقه شعر ندارند و معاندان، متصدی تحدی به آن را از زمره شعرا نشمارند و این واضح‎ترین دلیل است بر رفعت مقام شعر و شعرا و علو منزلت سحرآفرینان شعرآرا<ref>ر.ک: همان، ج2، ص31</ref>.
+نویسنده در مقدمه واسطة العقد، مذموم بودن شعر را نفی کرده و به رفعت مقام شعر و شاعر اشاره کرده است: «متکلمی که خلعت اعجاز کلام معجزطراز قرآن را به ما [ی] نفی '''وَ مَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ''' (الحاقة: 41)، از آلایش تهمت شعر مطهر ساخته و عَلَم بلاغت‎موردش را از حضیض تدنس '''بَلْ هُوَ شَاعِرٌ''' ﴿الأنبياء: 5﴾، به اوج تقدس '''وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ''' (یس: 69) افراخته و بااین‎همه نخستین مرکب تام را از آن کلام رفیع الشأن، بلکه از هر سوره‌ای از آن در قالب شعر ریخته و بر هیئت نظم انگیخته تا ایمایی باشد به آنکه نفی این معنی نه اثبات آن صورت راست که شعر فی‎حدذاته، امری مذموم است و شاعر به سبب ایراد کلام منظوم معاتب و ملوم، بلکه بنا بر آن است که قاصران، نظم قرآن را مستند به سلیقه شعر ندارند و معاندان، متصدی تحدی به آن را از زمره شعرا نشمارند و این واضح‎ترین دلیل است بر رفعت مقام شعر و شعرا و علو منزلت سحرآفرینان شعرآرا<ref>ر.ک: همان، ج2، ص31</ref>.
 سه دیوان [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] از جهت حجم و ارزش بدیعی متفاوتند. دیوان یکم [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] نه‎تنها از روی حجم، بلکه از جهت ارزش بدیعی هم از دو دیوان بعدی‌اش مقدم می‌ایستد. اولاً موضوع اشعار شاعر بسی رنگارنگ بوده، جبهه حیات‎دوستی و مسائل فلسفه و اخلاق در آن پرقوت است. برعکس در دو دیوان بعدی موضوع شعر خیلی تنگ شده، فقط جهت‎های عرفانی و صوفیانه افکار شاعر وسعت می‎یابد. اما به‎لحاظ جایگاه، این سه دیوان از یادگاری‎های برجسته ادبیات ما می‎باشند و در خصوص مضمون و مندرجه آنها خود شاعر در قطعه زیرین که در دیوان سومش می‎آید، چنین می‌گوید: {{شعر}}{{ب|''هست دیوان شعر من اکثر ''|2='' غزل عاشقان شیدایی''}}{{ب|''یا فنون نصایح است و حکم ''|2=''منبعث از شعور و دانایی''}}{{پایان شعر}}
@@ خط ۵۱: / خط ۵۱: @@
 درست است که در دیوان‎های [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] به‎غیر از قصیده و غزل، قطعه و رباعی، معما و فرد و مثنوی، ترجیعات و ترکیبات و مربع و بحر طویل نیز دیده می‎شوند، اما همه آنها علاوه بر آنکه خیلی کمند، انواع یک شکل شعری را تشکیل می‌کنند<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>.
-قسمت عمده دیوان‎های [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] را غزل تشکیل می‌دهد که در آنها اکثر معانی عاشقانه و مطالب عارفانه افاده یافته‎اند. اما در همه جا مسائل تصوف و عرفان در پرده عشق و عاشقی بیان یافته، وابستگی آنها تا درجه‎ای است که در بسیار موردها این دو موضوع را از همدیگر جدا کردن ممکن نمی‎شود. همچنین در غزلیات [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] گاهی هجو و مذمت اهل جاه و ریا، مدح بعضی از پادشاهان و پند و نصیحت نیز به نظر می‌رسد<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>.
+قسمت عمده دیوان‎های [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] را غزل تشکیل می‌دهد که در آنها اکثر معانی عاشقانه و مطالب عارفانه افاده یافته‌اند. اما در همه جا مسائل تصوف و عرفان در پرده عشق و عاشقی بیان یافته، وابستگی آنها تا درجه‌ای است که در بسیار موردها این دو موضوع را از همدیگر جدا کردن ممکن نمی‎شود. همچنین در غزلیات [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] گاهی هجو و مذمت اهل جاه و ریا، مدح بعضی از پادشاهان و پند و نصیحت نیز به نظر می‌رسد<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>.
 قصاید [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] از توحید و نعت و مناجات، مسائل عرفان و فلسفه، پند و حکمت، شرح حال، شکوه، جواب گذشتگان، وصف باغ و عمارت‎ها، مدح و جواب نامه‌های پادشاهان معاصرش عبارت بوده، اکثر آنها از جهت حجم خیلی کوتاه (8-15 بیت) می‎باشند. قصاید مدحیه [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] از جهت مقدار آن‎قدر زیاد نیست و بیشتر نصایح و پند را در بر می‌گیرند. همه قصیده‌های [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] از جهت زبان، طرز بیان و شعریت پخته و رسا و روان و بی‎تکلف می‎باشند. دیگر نوع‎های شعر در دیوان‎های سه‎گانه [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] قسم کوچکی را تشکیل می‌دهند و رباعیات او اکثر از عشق و عرفان بحث می‌کنند<ref>ر.ک: همان</ref>.