۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
معجم المفسرين من صدر الإسلام حتی العصر الحاضر (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۱۱
، ۲۲ اوت ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'به' به 'به'
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'به' به 'به') |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
نویسنده در مقدمه، این معجم را دومین معجمی میشمارد که خودش درباره تراجم اعلام عرب و مسلمانان نگاشته است، ولی به جهت موضوعی که این معجم دارد، یعنی پرداختن به طبقه معینی از علمای علوم قرآنی که همان علمای تفسیر باشند، این کتاب را بهلحاظ اهمیت، اول میداند. این دایرةالمعارف، حدود دوهزار مفسر قرآن کریم را از صدر اسلام تا دوران حاضر معرفی می‌کند و در این میان تفاوتی بین این نمی‌گذارد که آن مفسرِ صاحب اثر، تمامی قرآن را تفسیر کرده با شد یا تنها به تفسیر سوره یا آیه‌ای از آیات روشن آن پرداخته باشد. این مجموعه، همچنین دربردارنده اعلام مفسران از صحابه و تابعین و کسانی که بعد از آنان آمده‌اند و به تفسیر مشهورند و حلقههای معروف تفسیر داشته و اسامیاشان در تاریخ ثبت شده است، نیز هست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32578/1/7 ر.ک: مقدمه مؤلف، صفحه ز]</ref>. | نویسنده در مقدمه، این معجم را دومین معجمی میشمارد که خودش درباره تراجم اعلام عرب و مسلمانان نگاشته است، ولی به جهت موضوعی که این معجم دارد، یعنی پرداختن به طبقه معینی از علمای علوم قرآنی که همان علمای تفسیر باشند، این کتاب را بهلحاظ اهمیت، اول میداند. این دایرةالمعارف، حدود دوهزار مفسر قرآن کریم را از صدر اسلام تا دوران حاضر معرفی می‌کند و در این میان تفاوتی بین این نمی‌گذارد که آن مفسرِ صاحب اثر، تمامی قرآن را تفسیر کرده با شد یا تنها به تفسیر سوره یا آیه‌ای از آیات روشن آن پرداخته باشد. این مجموعه، همچنین دربردارنده اعلام مفسران از صحابه و تابعین و کسانی که بعد از آنان آمده‌اند و به تفسیر مشهورند و حلقههای معروف تفسیر داشته و اسامیاشان در تاریخ ثبت شده است، نیز هست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32578/1/7 ر.ک: مقدمه مؤلف، صفحه ز]</ref>. | ||
او از [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلالالدین عبدالرحمن سیوطی]] صاحب کتاب «[[طبقات المفسرين (سيوطي)|طبقات المفسرين]]» و شاگرد [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] شمسالدین محمد بن علی بن احمد داودی مصری، شیخ ابوسعید بن شیخ صنعالله کوزکنانی و احمد بن محمد ادرنه، بهعنوان کسانی که در طبقات مفسرین صاحب اثر هستند، نام میبرد، اما کارهای آنها را کامل نمیداند و همان طور که ذکر می‌کند [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در کتابش موفق به ذکر 136 مفسر و داودی مصری موفق به معرفی 704 نفر از مفسران شدند و احمد بن محمد ادرنه در کتابش مفسران از صدر اسلام تا قرن یازدهم هجری را ذکر کرده است؛ درهرحال این | او از [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلالالدین عبدالرحمن سیوطی]] صاحب کتاب «[[طبقات المفسرين (سيوطي)|طبقات المفسرين]]» و شاگرد [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] شمسالدین محمد بن علی بن احمد داودی مصری، شیخ ابوسعید بن شیخ صنعالله کوزکنانی و احمد بن محمد ادرنه، بهعنوان کسانی که در طبقات مفسرین صاحب اثر هستند، نام میبرد، اما کارهای آنها را کامل نمیداند و همان طور که ذکر می‌کند [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در کتابش موفق به ذکر 136 مفسر و داودی مصری موفق به معرفی 704 نفر از مفسران شدند و احمد بن محمد ادرنه در کتابش مفسران از صدر اسلام تا قرن یازدهم هجری را ذکر کرده است؛ درهرحال این کتاب‌ها جامع نیستند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32578/1/7 ر.ک: همان، صفحه ز - ح]</ref>. | ||
[[نويهض، عادل|عادل نویهض]] در راستای رفع این نقیصه، دست به تألیف چنین کتابی زده تا مدرسین و آموزندگان را از مراجعه به | [[نويهض، عادل|عادل نویهض]] در راستای رفع این نقیصه، دست به تألیف چنین کتابی زده تا مدرسین و آموزندگان را از مراجعه به کتاب‌های پرحجم تاریخ و سیره بینیاز گرداند. او دو سال (میان سالهای 1973 تا 1975م) را به مطالعه متونی که درباره تفسیر و مفسران نوشته شده، گذراند و به مراجعه به کتاب‌های موسوعه و معجمها و کتاب‌های سیره و تراجم و تاریخ پرداخت و گروهی از دوستانش را نیز برای مطالعه در این رابطه به خارج از لبنان به جهت مطالعه کتاب‌های فارسی و ترکی فرستاد. وی مینویسد: هنگامی که در 1975م، خواستم دست به نوشتن این کتاب بزنم، جوّ آرام و طمأنینه لبنان به فضای ترس و اضطراب تبدیل شده بود و من نیز مانند صدها تن دیگر از همنوعانم مجبور به ترک منزل در بیروت و مهاجرت به برخی روستاهای کوهستانی شدم که البته در آنجا امنیت بود، ولی کتاب نه؛ بهعلاوه، در این نقل و انتقال، برخی از مصادر بحث و کتاب‌های مربوط به مطلب مورد تحقیقم را از دست دادم و برخی فهارسی که درباره اسامی مفسران نوشته بودم را گم کردم. کمکم داشتم از نوشتن این کتاب مأیوس میشدم، ولی از اینجا و آنجا عوامل و انگیزههایی مرا به نوشتن آن وادار نمود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32578/1/8 ر.ک: همان، صفحههای ح - ط]</ref>. | ||
بههرحال نوشتن این اثر تا ماه می1982 به طول انجامیده است. نویسنده آن را به چاپخانه سپرده، ولی به دلیل حمله صهیونیستها به لبنان و محاصره بیروت، عمل چاپ آن متوقف شده و به تأخیر افتاده است...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32578/1/9 ر.ک: همان، صفحه ط]</ref>. | بههرحال نوشتن این اثر تا ماه می1982 به طول انجامیده است. نویسنده آن را به چاپخانه سپرده، ولی به دلیل حمله صهیونیستها به لبنان و محاصره بیروت، عمل چاپ آن متوقف شده و به تأخیر افتاده است...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/32578/1/9 ر.ک: همان، صفحه ط]</ref>. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
وَرجَلانی (500-570ه/1106-1175م) | وَرجَلانی (500-570ه/1106-1175م) | ||
یوسف بن ابراهیم بن میاد سدراتی ورجلانی، ابویعقوب: مورخ، مفسر، از بزرگان فقهای اباضیه. متولد و متوفی در ورجلان. او در جوانی به اندلس سفر کرد و برای طلب علم در قرطبه ساکن شد. اهالی اندلس او را به جاحظ تشبیه کرده‌اند. او به شهرش برگشت و از آنجا به مشرق منتقل شد و از مشهورترین شهرهای علمی بازدید کرد و اکابر علما و بزرگان را دید و در یکی از سفرهای علمی به نزدیکیهای خط استوا در آفریقای مرکزی رسید. در نهایت، او خود را وقف علم کرد و در ورجلان مستقر شد. گفته شده که به مدت هفت سال از خانه خودش خارج نشد و در خانه هم بهجز در حالت نوشتن و تدریس و مقابله دواوین وتفسیر | یوسف بن ابراهیم بن میاد سدراتی ورجلانی، ابویعقوب: مورخ، مفسر، از بزرگان فقهای اباضیه. متولد و متوفی در ورجلان. او در جوانی به اندلس سفر کرد و برای طلب علم در قرطبه ساکن شد. اهالی اندلس او را به جاحظ تشبیه کرده‌اند. او به شهرش برگشت و از آنجا به مشرق منتقل شد و از مشهورترین شهرهای علمی بازدید کرد و اکابر علما و بزرگان را دید و در یکی از سفرهای علمی به نزدیکیهای خط استوا در آفریقای مرکزی رسید. در نهایت، او خود را وقف علم کرد و در ورجلان مستقر شد. گفته شده که به مدت هفت سال از خانه خودش خارج نشد و در خانه هم بهجز در حالت نوشتن و تدریس و مقابله دواوین وتفسیر کتاب‌ها دیده نشد. وی در محل تولد خویش از دنیا رفت. از آثار او «تفسير القرآن الكريم» در هفت جلد میباشد. برادی درباره او می‌گوید: در شهر ریغ کتاب پرحجمی را از وی دیدم... کتابی که حدود هفتصد صفحه بود و حاوی تفسیر فاتحة الكتاب و بقره و آل عمران... بلیغتر از آن و آرامشبخشتر از آن در لغت و اعراب و حکم روشن و قرائت ظاهر یا شاذ و ناسخ و منسوخ و... را هرگز ندیده‌ام<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34536/1/808 ر.ک: همان، ص808]</ref><ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34536/1/809 ر.ک: همان، 809]</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
در ابتدای هر حرف، فهرست اشخاص ترجمهشده در ذیل آن، ذکر شده است. فهرست منابع، فهرست | در ابتدای هر حرف، فهرست اشخاص ترجمهشده در ذیل آن، ذکر شده است. فهرست منابع، فهرست کتاب‌های تفسیری و اسامی مفسران بهترتیب الفبا در انتهای اثر آمده است. | ||
ارجاعات کتاب، در پاورقی ذکر شده است. | ارجاعات کتاب، در پاورقی ذکر شده است. | ||