الدّين النصيحة: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
خط ۳۶: خط ۳۶:
در فصل اول، در سه بخش، ابتدا نصیحت از لحاظ لغوی و اصطلاحی تعریف و سپس، فرق آن با تأنیب (نکوهش سخت)، مدارا، مداهنه و تقیه بیان شده و در انتها، آثار شرعی نصیحت، بیان گردیده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/10 ر.ک: متن کتاب، ص10-21]</ref>.
در فصل اول، در سه بخش، ابتدا نصیحت از لحاظ لغوی و اصطلاحی تعریف و سپس، فرق آن با تأنیب (نکوهش سخت)، مدارا، مداهنه و تقیه بیان شده و در انتها، آثار شرعی نصیحت، بیان گردیده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/10 ر.ک: متن کتاب، ص10-21]</ref>.


نصیحت در لغت، به معنای خلوص بوده، اما در اصطلاح، کلمه‌ای جامع است که به‎وسیله آن، تعابیر زیادی اراده می‎گردد، از جمله، اراده خیر برای شخصی که نصیحت می‎شود. به عقیده نویسنده، از بررسی تعاریفی که برای نصیحت بیان شده، چنین برداشت می‎شود که این واژه، حول مصلحت، خیر، صلاح و عنایت به منصوح معنا می‎شود. این کلمه، گاهی به‎گونه‌ای به کار می‎رود که فقط شامل معامله و عمل (بدون قول) می‎شود؛ مثل:
نصیحت در لغت، به معنای خلوص بوده، اما در اصطلاح، کلمه‌ای جامع است که به‎وسیله آن، تعابیر زیادی اراده می‎گردد، از جمله، اراده خیر برای شخصی که نصیحت می‌شود. به عقیده نویسنده، از بررسی تعاریفی که برای نصیحت بیان شده، چنین برداشت می‌شود که این واژه، حول مصلحت، خیر، صلاح و عنایت به منصوح معنا می‌شود. این کلمه، گاهی به‎گونه‌ای به کار می‎رود که فقط شامل معامله و عمل (بدون قول) می‌شود؛ مثل:
# خالص کردن نیت از شائبه فساد در معامله یا خالص کردن فاعل ضمیر خویش را در عملی که از وی سر می‎زند؛
# خالص کردن نیت از شائبه فساد در معامله یا خالص کردن فاعل ضمیر خویش را در عملی که از وی سر می‎زند؛
# خالص کردن عمل از غش؛
# خالص کردن عمل از غش؛
# خالص کردن عمل از فساد.
# خالص کردن عمل از فساد.
گاهی به‎گونه‌ای استعمال می‎گردد که شامل قول هم می‎شود؛ مثل:
گاهی به‎گونه‌ای استعمال می‎گردد که شامل قول هم می‌شود؛ مثل:
# گزینشی که صلاح قولی و فعلی در آن است؛
# گزینشی که صلاح قولی و فعلی در آن است؛
# معرفی کردن وجه مصلحت با خالص کردن نیت از شوائب مکروه؛
# معرفی کردن وجه مصلحت با خالص کردن نیت از شوائب مکروه؛
خط ۵۳: خط ۵۳:
به اعتقاد وی، شایسته و سزاوار است که داشتن روحیه و حالت نصیحت صحیح، در جمیع احوال و حالات، همراه آدمی بوده و مردم یکدیگر را برحسب مقتضای حال و بر وجه شایسته و صحیح، نصیحت و ارشاد به خیر نمایند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref>.
به اعتقاد وی، شایسته و سزاوار است که داشتن روحیه و حالت نصیحت صحیح، در جمیع احوال و حالات، همراه آدمی بوده و مردم یکدیگر را برحسب مقتضای حال و بر وجه شایسته و صحیح، نصیحت و ارشاد به خیر نمایند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref>.


وی در این فصل، انواع نصیحت را برشمرده و به توضیح آن‎ها، پرداخته است که عبارتند از: نصیحت برای خداوند (که مستلزم اخلاص اعتقاد در توحید و نفی شرک از خداوند و ترک الحاد در صفات است)؛ نصیحت برای قرآن (که ایمان به کلام خدا بودن آن و شبیه کلام مخلوق نبودن و حق تلاوتش را به‎جا آوردن و... است)؛ نصیحت برای پیامبر(ص) (که عبارت است از تصدیق رسالت ایشان و ایمان به تمامی فرمایشات آن حضرت و اطاعت از او، در امر و نهیش)؛ نصیحت برای اهل‎بیت(ع) (که شامل اتباع و پیروی از ایشان در تمامی امور زندگی می‎شود)؛ نصیحت برای پیشوایان مسلمین (که عبارتند از حاکمین عادل، فرمانروایان و علمای دین)؛ نصیحت برای عامه مردم (که عبارت است از ارشاد آنان به مصالح دنیا و آخرت و خودداری از آزار ایشان)<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/30 ر.ک: همان، ص30]</ref>.
وی در این فصل، انواع نصیحت را برشمرده و به توضیح آن‎ها، پرداخته است که عبارتند از: نصیحت برای خداوند (که مستلزم اخلاص اعتقاد در توحید و نفی شرک از خداوند و ترک الحاد در صفات است)؛ نصیحت برای قرآن (که ایمان به کلام خدا بودن آن و شبیه کلام مخلوق نبودن و حق تلاوتش را به‎جا آوردن و... است)؛ نصیحت برای پیامبر(ص) (که عبارت است از تصدیق رسالت ایشان و ایمان به تمامی فرمایشات آن حضرت و اطاعت از او، در امر و نهیش)؛ نصیحت برای اهل‎بیت(ع) (که شامل اتباع و پیروی از ایشان در تمامی امور زندگی می‌شود)؛ نصیحت برای پیشوایان مسلمین (که عبارتند از حاکمین عادل، فرمانروایان و علمای دین)؛ نصیحت برای عامه مردم (که عبارت است از ارشاد آنان به مصالح دنیا و آخرت و خودداری از آزار ایشان)<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/30 ر.ک: همان، ص30]</ref>.


در فصل سوم، در خلال چهار مبحث، نصیحت در فقه اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در مبحث اول، در سه بخش زیر، به مقوله نصیحت از منظر ادله شرعیه نگریسته شده است:
در فصل سوم، در خلال چهار مبحث، نصیحت در فقه اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در مبحث اول، در سه بخش زیر، به مقوله نصیحت از منظر ادله شرعیه نگریسته شده است:
# آیات: که از جمله آن‎ها، عبارت است از آیه 93 سوره اعراف: '''فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَ قَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالاَتِ رَبِّي وَ نَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ کَافِرِينَ‎'''؛ «پس [شعیب] از ایشان روى برتافت و گفت: «اى قوم من، به‎راستى كه پيام‎هاى پروردگارم را به شما رسانیدم و پندتان دادم؛ دیگر چگونه بر گروهى كه كافرند دریغ بخورم»<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/37 ر.ک: همان، ص37]</ref>.
# آیات: که از جمله آن‎ها، عبارت است از آیه 93 سوره اعراف: '''فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَ قَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالاَتِ رَبِّي وَ نَصَحْتُ لَكُمْ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ کَافِرِينَ‎'''؛ «پس [شعیب] از ایشان روى برتافت و گفت: «اى قوم من، به‎راستى كه پيام‎هاى پروردگارم را به شما رسانیدم و پندتان دادم؛ دیگر چگونه بر گروهى كه كافرند دریغ بخورم»<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/37 ر.ک: همان، ص37]</ref>.
# احادیث: که در چهار طایفه، تقسیم‎بندی می‎شوند: مطلق نصیحت؛ نصیحت مستشیر؛ اعانت مؤمن و حرمت خیانت مؤمن<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/42 ر.ک: همان، ص42-57]</ref>.
# احادیث: که در چهار طایفه، تقسیم‎بندی می‌شوند: مطلق نصیحت؛ نصیحت مستشیر؛ اعانت مؤمن و حرمت خیانت مؤمن<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/42 ر.ک: همان، ص42-57]</ref>.
# سیره متشرعه: نویسنده معقتد است که سیره متدینین و علمای روحانی بر عدم التزام به نصیحت به‎طور مطلق، مؤید استحباب نصیحت است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/59 ر.ک: همان، ص59]</ref>.
# سیره متشرعه: نویسنده معقتد است که سیره متدینین و علمای روحانی بر عدم التزام به نصیحت به‎طور مطلق، مؤید استحباب نصیحت است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/59 ر.ک: همان، ص59]</ref>.


خط ۶۸: خط ۶۸:
در آخرین فصل، در هشت قسمت، نصیحت در تطبیقات فقهیه مورد بحث و بررسی قرار گرفته که عبارتند از:
در آخرین فصل، در هشت قسمت، نصیحت در تطبیقات فقهیه مورد بحث و بررسی قرار گرفته که عبارتند از:
# نصیحت در افشا کردن اهل بدعت و کتب ضاله‌ای که مخالف کتاب خدا، سنت پیامبر(ص) و اهل‎بیت(ع) می‎باشند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>.
# نصیحت در افشا کردن اهل بدعت و کتب ضاله‌ای که مخالف کتاب خدا، سنت پیامبر(ص) و اهل‎بیت(ع) می‎باشند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>.
# نصیحت مستشیر در بیان تفضیل بعضی از علما بر بعض دیگر. نویسنده، معتقد است که این مورد، غیبت محسوب نمی‎شود و در قرآن هم چنین تفضیلی آمده: '''وَ لَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَى بَعْضٍ وَ آتَيْنَا دَاوُدَ زَبُوراً''' ﴿الإسراء: 55﴾؛ «و در حقیقت، بعضى از انبیا را بر بعضى برترى بخشیدیم و به داوود زبور دادیم».  
# نصیحت مستشیر در بیان تفضیل بعضی از علما بر بعض دیگر. نویسنده، معتقد است که این مورد، غیبت محسوب نمی‌شود و در قرآن هم چنین تفضیلی آمده: '''وَ لَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَى بَعْضٍ وَ آتَيْنَا دَاوُدَ زَبُوراً''' ﴿الإسراء: 55﴾؛ «و در حقیقت، بعضى از انبیا را بر بعضى برترى بخشیدیم و به داوود زبور دادیم».  
'''وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَاراً''' ﴿نوح: 14﴾؛ «و حال آنكه شما را مرحله به مرحله خلق كرده است»<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/102 ر.ک: همان، ص102]</ref>.
'''وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَاراً''' ﴿نوح: 14﴾؛ «و حال آنكه شما را مرحله به مرحله خلق كرده است»<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/102 ر.ک: همان، ص102]</ref>.
# نصیحت در نسب: که دارای آثار شرعیه عاجل و آجلی است، مانند توارث، محرمیت، گرفتن خمس و نفقات و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/104 ر.ک: همان، ص104]</ref>.
# نصیحت در نسب: که دارای آثار شرعیه عاجل و آجلی است، مانند توارث، محرمیت، گرفتن خمس و نفقات و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/104 ر.ک: همان، ص104]</ref>.
# نصیحت در ازدواج: که هرچند به گفتن عیوب دیگری منجر می‎شود، اما به دلیل آگاه کردن مستشیر و جلوگیری از متضرر شدن او، مانعی ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/105 ر.ک: همان، ص105]</ref>.
# نصیحت در ازدواج: که هرچند به گفتن عیوب دیگری منجر می‌شود، اما به دلیل آگاه کردن مستشیر و جلوگیری از متضرر شدن او، مانعی ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/105 ر.ک: همان، ص105]</ref>.
# نصیحت در معامله<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/106 ر.ک: همان، ص106]</ref>.
# نصیحت در معامله<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/106 ر.ک: همان، ص106]</ref>.
# نصحیت در شهود<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/109 ر.ک: همان، ص109]</ref>.
# نصحیت در شهود<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18770/1/109 ر.ک: همان، ص109]</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش