موسوعة فضائل القرآن الحكيم و خواص سوره و آياته: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع =قرآن - سوره‎ها و آيه‎ها، خواص  

| کتابخانۀ دیجیتال نور =25157

 

 

نویسنده در این اثر به بیان فضایل و خواص سوره‎ها و آیات قرآنی پرداخته و روایات وارده در این زمینه را با استناد به «اخبار من بلغ» بدون پیرایش، ذکر کرده است.

کتاب، دارای اهدائیه، مقدمه و محتوای مطالب است. نویسنده در نگارش این اثر از 148 منبع عربی از منابع شیعه و سنی بهره برده که برخی از آنها عبارتند از: [[ينابيع المودة لذوي القربی|ينابيع المودة]] [[قندوزی، سلیمان بن ابراهیم|سلیمان بن ابراهیم قندوزی]]، [[الوافي|وافی]] [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض کاشانی]]، [[النوادر|نوادر]] [[راوندی کاشانی، فضل‌الله بن علی|راوندی]]، [[نزهة الناظر في الجمع بين الأشباه و النظائر]] [[ابن سعید، یحیی بن احمد|یحیی بن سعید حلی]]، [[منهاج البراعة في شرح نهج‌البلاغة (خویی)|منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة]] [[هاشمی خویی، حبیب‌الله|میرزا حبیب‎الله هاشمی خوئی]]، المنجد في اللغة و [[الأعلام]]، [[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه|من‎لايحضره‎الفقيه]] [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]]، [[المناقب|مناقب آل أبي‎طالب]] [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|محمد بن علی بن شهرآشوب سروی مازندرانی]] و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25160/1/477 ر.ک: منابع کتاب، ج3، ص477-489]</ref>.

کتاب با ذکر آیه 2 سوره بقره و آیه 17 سوره اسراء آغاز می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/12 ر.ک: کتاب، ج1، ص12]</ref>. نویسنده در مقدمه پس از حمد و ثنای الهی، از اعجاز قرآن و لزوم اعتقاد به آن و آثار و خواصش صحبت می‎نماید و در این راستا به خود آیات قرآنی و روایتی از شیخ طوسی با اسنادش از پیامبر(ص) و نقل قول طبرسی از ابن مسعود در جهت تأیید این مطلب صحبت می‎کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/6 ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص6-8]</ref>.

او درباره سبب تألیف این اثر این‎گونه توضیح می‌دهد: احادیث فراوان و آثار زیادی از فریقین از اهل بیت وحی و علم، درباره فضیلت قرائت قرآن و عظمت آن و ثواب تلاوتش در زمان‎های مختلف وارده شده است؛ همچنین روایاتی درباره خواص سوره‎ها و آیات قرآن و منافع آن، مانند: استشفای به قرآن و جلب رزق و روزی و دوری جستن با قرآن از شرور و آفات و... نقل شده است و ازآنجاکه این روایات و احادیث در کتاب‌های تفسیر و حدیث و غیره پراکنده بودند و مراجعه و دسترسی به آنها سخت و دشوار می‎نمود، من علاقه داشتم این موارد را در کتاب مرتب و مجموعه واحدی گرد آورم تا مراجعه و دسترسی به آنها آسان گردد... در این راستا تمام توانم را در مراجعه به منابع و مصادری که دسترسی به آنها برایم ممکن بود، به‎کار گرفتم تا احادیث و آثار را جمع کنم و نتیجه آن، به‎صورت کتاب حاضر در آمد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/8 ر.ک: همان، ص8-9]</ref>.

از جمله منابع این اثر، کتاب «خواص القرآن العظيم و يُسمّی منافع القرآن العظيم» است که منسوب به [[امام جعفر صادق(ع)]] می‎باشد و ازآنجاکه این اثر، مانند سایر مصادر نیست که به‎صورت مستقل وجود داشته باشد، نویسنده در استفاده از این منبع به چاپ مواردی از آن در «مجله علوم حدیث» دانشکده علوم حدیث تهران استناد کرده است و همچنین به مصادری مانند «[[جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة المشتهر بالمصباح|جنة الأمان الواقية]]»، معروف به مصباح [[کفعمی، ابراهیم بن علی|کفعمی]] و «[[البرهان في تفسير القرآن]]» [[بحرانی، هاشم بن سلیمان|سید هاشم بحرانی]] که از «خواص القرآن العظيم» نقل حدیث کرده‎اند، رجوع کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/9 ر.ک: همان، ص9]</ref>.

از نکات لازم به ذکر این اثر این است که [[صالحی نجف‌آبادی، عبدالله|عبدالله صالحی نجف‎آبادی]] در آن احادیث صحیح و ضعیف را باهم نقل کرده است و تلاشی در راستای جداسازی روایات صحیح و حسن از ضعیف نکرده است. همچنین به اختلاف نسخه‎ها و متون نیز کاری نداشته و به آن توجه نکرده است، بلکه صرفا با ذکر منبع و مأخذ به ذکر روایت پرداخته و البته برخی اختلافات و موارد دشوار مهم را در حواشی آورده است و انتخاب در موارد اختلاف را هم برعهده خوانندگان اهل علم و فضل گذاشته است. وی در راستای توجیه این کار (جدا نکردن روایات صحیح و غیر صحیح در این باب) به احادیث «من بلغ» استناد کرده و هفت مورد از این روایات را ذکر می‎نماید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/9 ر.ک: همان، ص9-11]</ref>.

محتوای «اخبار من بلغ» این است که هر انسانی که چیزی از روایات برای او نقل شود که محتوای آن ثواب در ازای عمل کردن به کار خاصی است و به آن روایت عمل کند، اجر و ثوابی که به گوشش رسیده بوده، برایش در نظر گرفته می‎شود، هرچند که در واقع چنین چیزی نبوده باشد. نویسنده علاوه بر «اخبار من بلغ»، به روایات دیگری هم که به‎لحاظ محتوایی مشابه آنها هستند، استناد کرده و دلیل دیگری نیز برای این کار می‎آورد که محتوای آن استناد به عادت شخص کریم و بخشنده است که به‎خاطر اکرام پیامبر(ص) و خاندانش(ع) عمل بندگانش را که به قصد طاعت او انجام شده، ضایع نمی‎نماید. البته دستیابی به این آثار را منوط به تحقق شرایطی، از جمله ایمان و اعتقاد شخص به آن امر، اخلاص وی در انجام عمل، رعایت شرایط و کیفیات زمانی و مکانی و... که برای عمل و تحقق اثر یا ثواب آن ذکر شده، طهارت شخص و... می‌داند و سپس پنج روایت را در شرایط استجابت دعا ذکر می‎کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/11 ر.ک: همان، ص11-13]</ref>.

محتوای مطالب این اثر برحسب روایات و عناوین در شش فصل که در دو باب اصلی قرار دارند، مطرح شده است: باب اول، حاوی روایات و احادیثی است که درباره فضیلت و عظمت، ثواب تلاوت، خواص سوره‎ها و آیات قرآن وارد شده‎اند. این باب دو فصل دارد:  

فصل دوم، به بیان فضیلت هر سوره‎ای به‎صورت خاص و جداگانه و ثواب قرائت آن می‌پردازد. در این فصل همچنین خواص هر سوره و خواص برخی آیاتش که به‎صورت منحصر و مستقل در روایات آمده بیان می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/13 ر.ک: همان، ص13]</ref>.

دومین باب، حاوی احادیث و روایاتی است که درباره خواص سوره‎ها و آیات و منافعشان و دفع آفات و امراض و قضای حوایج در امور مختلف در زمان‎ها و مکان‎های خاص وارد شده که دارای چهار فصل است: فصل اول، احادیثی را در بر دارد که شامل فضایل و خواص برخی از سوره‎ها باهم، یا یک سوره کامل از قرآن یا مجموعه برخی از آیات باهم هستند. دومین فصل، درباره روایاتی است که در فضیلت و خواص آیاتی از سوره‎های مختلف درباره استشفای به آن برای دفع مرض یا دفع مخاویف و آفات وارد شده‎اند. سومین فصل، روایاتی با مضمون خواص سوره‎ها و آیات شفابخشی است که در ضمن حرزها و اوراد برای دور ماندن از هر امر مخوفی یا شفای مسحور یا مصروع و... وارد شده و فصل چهارم، در ذکر سوره‎ها یا آیاتی است که ضمن نمازهای مستحبی وارده از اهل‎بیت(ع) به‎عنوان سیره و عمل عبادی آنان یا بیان توسل به آن نماز در قضای حاجت و شفای مریض، البته در زمان و مکان خاص، وارد شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/13 ر.ک: همان، ص13-14]</ref>.

فهرست مطالب هر جلد در انتهای همان جلد آمده و فهارس فنی (شامل آیات قرآنی، اسامی برخی سوره‎ها و آیات مبارکه، احادیث قدسی، ادعیه و احراز و اذکار، احادیث شریفه، آثار، انبیاء، خاتم‎الانبیاء و اهل ‎بیت طاهرینش، اعلام رجال، کنیه‎ها و القاب، اعلام نساء، حوادث و آفات، امکنه و شهرها، مصادر و منابع و مجموع عناوین و موضوعات هر سه جلد) در انتهای جلد سوم ذکر شده است. نویسنده، این کتاب را به چهارده معصوم(ع) و ذوی‎الحقوق، به‎ویژه والدینش تقدیم کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25157/1/5 ر.ک: اهدائیه کتاب، ج1، ص5]</ref>.

<references />

== وابسته‌ها ==

[[جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة المشتهر بالمصباح]]

[[فضائل القرآن]]

[[فضائل القرآن (ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی)]]