۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ا' به 'ه‌ا'
جز (جایگزینی متن - 'می‌ک' به 'می‌ک') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ا' به 'ه‌ا') |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''الطبيعة (أرسطوطاليس)'''، ترجمه عربی کتاب طبیعیات [[ارسطو]]، در موضوع مباحث مربوط به فلسفه طبیعی، در دو جلد است که به دست [[حیری، اسحق بن حنین|اسحاق بن حنین]] انجام شده و ابن سمح، ابن عدی، متی بن یونس و ابوالفرج بن طیب آن را شرح | '''الطبيعة (أرسطوطاليس)'''، ترجمه عربی کتاب طبیعیات [[ارسطو]]، در موضوع مباحث مربوط به فلسفه طبیعی، در دو جلد است که به دست [[حیری، اسحق بن حنین|اسحاق بن حنین]] انجام شده و ابن سمح، ابن عدی، متی بن یونس و ابوالفرج بن طیب آن را شرح کرده‌اند. | ||
عبدالرحمن بدوی کتاب را تحقیق کرده و بر آن | عبدالرحمن بدوی کتاب را تحقیق کرده و بر آن مقدمه‌ای نگاشته. محسن بدوی هم تقدیمیه‌ای بر آن دارد. این کتاب مجموعه‌ای از شروح بر نص «سماع طبیعی» ارسطو است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
ابوعلی، حسن بن سمح، عالم منطقی عراقی است که شرحهای زیادی بر کتاب [[ارسطو]] دارد. بدوی عباراتی از قفطی و ابن ابیاصیبعه را در مدح ابن سمح ذکر می‌کند و مینویسد: واضح است که منظور قفطی از یکی از شروح کثیری که ابن سمح بر ارسطو نوشته، شرح وی بر «سماع طبیعی» اوست و این شرح و دیگر شروح آن بر جویندگان حکمت اثر داشته است و مشهور بوده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/20 ر.ک: همان، ص20-21]</ref>. | ابوعلی، حسن بن سمح، عالم منطقی عراقی است که شرحهای زیادی بر کتاب [[ارسطو]] دارد. بدوی عباراتی از قفطی و ابن ابیاصیبعه را در مدح ابن سمح ذکر می‌کند و مینویسد: واضح است که منظور قفطی از یکی از شروح کثیری که ابن سمح بر ارسطو نوشته، شرح وی بر «سماع طبیعی» اوست و این شرح و دیگر شروح آن بر جویندگان حکمت اثر داشته است و مشهور بوده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/20 ر.ک: همان، ص20-21]</ref>. | ||
یحیی بن عدی هم از دیگر شارحان منطقی این کتاب است. قفطی، تفسیر فصلی از مقاله هشتم سماع طبیعی [[ارسطو]] و | یحیی بن عدی هم از دیگر شارحان منطقی این کتاب است. قفطی، تفسیر فصلی از مقاله هشتم سماع طبیعی [[ارسطو]] و مقاله‌ای درباره اینکه موجود غیر متناهی وجود ندارد (نه بهلحاظ عددی و نه بهلحاظ بزرگی) را به وی نسبت میدهد. بدوی، احتمال اشتاین اشنایدر درباره اینکه شاید منظور از یحیی در این عبارت یحیای نحوی اسکندرانی باشد را نقل و رد می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/21 ر.ک: همان، ص21-22]</ref>. | ||
متی بن یونس قنائی هم، رئیس منطقیین دوران خودش بوده است و ابن ندیم گفته: «تفسیر ثامسطیوس» بر کتاب سماع طبیعی به زبان سریانی از آن اوست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/22 ر.ک: همان، ص22-23]</ref>. | متی بن یونس قنائی هم، رئیس منطقیین دوران خودش بوده است و ابن ندیم گفته: «تفسیر ثامسطیوس» بر کتاب سماع طبیعی به زبان سریانی از آن اوست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/22 ر.ک: همان، ص22-23]</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
بدوی، سپس درباره شارح چهارم، یعنی ابوالفرج و اختلافات بر سر تعیین وی بحث می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/23 ر.ک: همان، ص23-24]</ref>. | بدوی، سپس درباره شارح چهارم، یعنی ابوالفرج و اختلافات بر سر تعیین وی بحث می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/23 ر.ک: همان، ص23-24]</ref>. | ||
سؤالی که درباره این کتاب ممکن است به ذهن بیاید این است که جامع این شروح، چه کسی است و سهم هرکدام از شارحان در این کتاب، چند درصد است؟ پاسخ این سؤال با مراجعه به پایان مقالههای اول و چهارم کتاب، روشن میشود؛ یعنی گردآورنده این اثر، ابوالحسین محمد بن علی بصری است. علی بن حسن بن سمح، از مقاله اول تا نیمه دوم مقاله ششم را تعلیقه زده و بعد از وی ابوالفرج عبدالله بن طیب بر نیمه مقاله دوم تعلیقه زده و تعلیقات منقول از ابوبشر متی بن یونس را هم به آن افزوده است. از اوایل مقاله سوم، یحیی بن عدی به این افراد اضافه میشود و تعلیقات وی تا پایان کتاب وجود دارد. نقش متی، از ابتدای مقاله سوم رو به کاستی می‌گذارد تا جایی که دیگر اثری از او نمیبینیم. ازاینرو در ادامه، کسی غیر از یحیی بن عدی و ابوعلی حسن بن سمح باقی نمیماند. البته، هنگامی که به نیمه دوم مقاله ششم میرسیم، شارح چهارم یعنی ابوالفرج عبدالله بن طیب خودش را نشان میدهد و حسن بن سمح ناپدید می‌گردد؛ ولی ابوالفرج عبدالله بن طیب و یحیی بن عدی تا آخر کتاب هستند و در این قسمت از کتاب فقط این دو نفر هستند و تنها در یک مورد رد پایی از متی بن یونس میبینیم. بنا بر آنچه گفته شد: بخش اعظم شرح این کتاب را ابوعلی حسن بن سمح و یحیی بن عدی انجام | سؤالی که درباره این کتاب ممکن است به ذهن بیاید این است که جامع این شروح، چه کسی است و سهم هرکدام از شارحان در این کتاب، چند درصد است؟ پاسخ این سؤال با مراجعه به پایان مقالههای اول و چهارم کتاب، روشن میشود؛ یعنی گردآورنده این اثر، ابوالحسین محمد بن علی بصری است. علی بن حسن بن سمح، از مقاله اول تا نیمه دوم مقاله ششم را تعلیقه زده و بعد از وی ابوالفرج عبدالله بن طیب بر نیمه مقاله دوم تعلیقه زده و تعلیقات منقول از ابوبشر متی بن یونس را هم به آن افزوده است. از اوایل مقاله سوم، یحیی بن عدی به این افراد اضافه میشود و تعلیقات وی تا پایان کتاب وجود دارد. نقش متی، از ابتدای مقاله سوم رو به کاستی می‌گذارد تا جایی که دیگر اثری از او نمیبینیم. ازاینرو در ادامه، کسی غیر از یحیی بن عدی و ابوعلی حسن بن سمح باقی نمیماند. البته، هنگامی که به نیمه دوم مقاله ششم میرسیم، شارح چهارم یعنی ابوالفرج عبدالله بن طیب خودش را نشان میدهد و حسن بن سمح ناپدید می‌گردد؛ ولی ابوالفرج عبدالله بن طیب و یحیی بن عدی تا آخر کتاب هستند و در این قسمت از کتاب فقط این دو نفر هستند و تنها در یک مورد رد پایی از متی بن یونس میبینیم. بنا بر آنچه گفته شد: بخش اعظم شرح این کتاب را ابوعلی حسن بن سمح و یحیی بن عدی انجام داده‌اند و سهم این دو نفر در شرح این مقدار تقریبا مساوی است و نصیب ابوبشر متی بن یونس از این امر بهموازات سهم ابوالفرج عبدالله بن طیب است. اگر خواسته باشیم این امر را بهصورت ریاضی و با بیان درصد تقریبی نشان دهیم، سهم حسن بن سمح، چیزی حدود 40 درصد خواهد بود و یحیی بن عدی هم به همین مقدار از شرح کتاب سهم خواهد داشت و هریک از متی بن یونس و عبدالله بن طیب نیز حدود 10 درصد در شرح آن سهیم بوده‌اند که مجموع سهم هر دو 20 درصد خواهد بود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16447/2/25 ر.ک: همان، ص25]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||