تذکره مرآة الخیال: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'تذکره (ابهام زدایی)' به 'تذکره (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - '‌ ' به ' ')
جز (جایگزینی متن - 'تذکره (ابهام زدایی)' به 'تذکره (ابهام‌زدایی)')
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۲: خط ۲۲:
| شابک =978-6176-06-2
| شابک =978-6176-06-2
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =19805
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11638
| کتابخوان همراه نور =11638
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|تذکره (ابهام‌زدایی)}}


'''تذكره مرآة الخيال''' از آثار شيرعلى‌خان بن على‌امجدخان لودى، به زبان فارسی است كه نویسنده در آن، تعدادى از شاعران را معرفى كرده و در ضمن به مباحث گوناگونى از علوم ادبى، تفسير، تصوف و موسيقى و... نيز پرداخته است.
'''تذكره مرآة الخيال''' از آثار شيرعلى‌خان بن على‌امجدخان لودى، به زبان فارسی است كه نویسنده در آن، تعدادى از شاعران را معرفى كرده و در ضمن به مباحث گوناگونى از علوم ادبى، تفسير، تصوف و موسيقى و... نيز پرداخته است.
خط ۳۷: خط ۳۹:
اين كتاب از مقدمه مصحح و مقدمه نویسنده و متن اصلى و يادداشت‌هاى مصحح تشكيل شده است.
اين كتاب از مقدمه مصحح و مقدمه نویسنده و متن اصلى و يادداشت‌هاى مصحح تشكيل شده است.


== گزارش محتوا ==
نویسنده در اين اثر، كه از نظر چيدمان مطالب، چندان كه بايد و شايد منظم نيست و به‌صورت جُنگ و مجموعه يادداشت‌هاى گوناگون است، تعداد 129 شاعر را معرفى كرده است.
نویسنده در اين اثر، كه از نظر چيدمان مطالب، چندان كه بايد و شايد منظم نيست و به‌صورت جُنگ و مجموعه يادداشت‌هاى گوناگون است، تعداد 129 شاعر را معرفى كرده است.


خط ۴۵: خط ۴۸:
ب)- بسيارى از اشتباهات تاريخى تذكره‌نويسان متقدم‌تر را، صاحب كتاب حاضر نيز تكرار كرده است. در كنار اين‌گونه اشتباهات، استناد و اتكا به افسانه‌ها و خرافه‌ها نيز به وضوح ديده مى‌شود، كه نگارنده در يادداشت‌هاى خود در حد توان خويش و با بهره‌گيرى از منابع معتمد و دقيق، به نقد يا اصلاح آنها دست برده است و البته بيشترين اهتمام خود را در اين امر، صرف بخش‌هاى وابسته به ادبيات فارسی كرده است. به‌هرحال، ازآن‌رو كه اين كتاب در زمره آثار علمى كلاسيك فارسی و به‌ويژه از متون مرجع اين زبان بشمار است و حتى در تأليف برخى منابع امروزين ما نيز مورد استفاده بوده است، تصحيح و چاپ آن را به‌همراه يادداشت‌هاى انتقادى پذيرفتيم.<ref>ر.ک: همان، ص16-17</ref>
ب)- بسيارى از اشتباهات تاريخى تذكره‌نويسان متقدم‌تر را، صاحب كتاب حاضر نيز تكرار كرده است. در كنار اين‌گونه اشتباهات، استناد و اتكا به افسانه‌ها و خرافه‌ها نيز به وضوح ديده مى‌شود، كه نگارنده در يادداشت‌هاى خود در حد توان خويش و با بهره‌گيرى از منابع معتمد و دقيق، به نقد يا اصلاح آنها دست برده است و البته بيشترين اهتمام خود را در اين امر، صرف بخش‌هاى وابسته به ادبيات فارسی كرده است. به‌هرحال، ازآن‌رو كه اين كتاب در زمره آثار علمى كلاسيك فارسی و به‌ويژه از متون مرجع اين زبان بشمار است و حتى در تأليف برخى منابع امروزين ما نيز مورد استفاده بوده است، تصحيح و چاپ آن را به‌همراه يادداشت‌هاى انتقادى پذيرفتيم.<ref>ر.ک: همان، ص16-17</ref>


== گزارش محتوا ==
براى آشنايى با روش و محتواى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است:
براى آشنايى با روش و محتواى اين اثر، توجه به نكات زير مفيد است:


#در مقدمه حميد حسنى كه آن را در تهران، جمعه، 23 آذر 1375ش، نوشته، چنين آمده است:
#در مقدمه حميد حسنى كه آن را در تهران، جمعه، 23 آذر 1375ش، نوشته، چنين آمده است:
#: «كتاب حاضر كه به «تذكره مرآة الخيال» معروف است، در واقع دايرةالمعارف يا دانشنامه‌اى است كه مؤلف، شيرعلى‌خان لودى، در آن به بحث درباره موضوعات گوناگون پرداخته است و در ضمن موضوع اصلى كتاب - تذكره شاعران - مطالب ديگرى هم آورده است؛ مباحثى در زمينه خط و عروض و قافيه و صنايع شعرى و انشا و نيز تفسير و تأويل و عرفان و تصوف، همچنين دانش‌هايى مانند موسيقى و تعبير خواب و فراست (قيافه‌شناسى) و طب و جغرافيا، نيز عجايب دنيا و اخلاق، همه در اين كتاب طرح شده‌اند و در باب هريك، بيش‌وكم سخن رفته است».<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>
#: «كتاب حاضر كه به «تذكره مرآة الخيال» معروف است، در واقع دايرةالمعارف يا دانشنامه‌اى است كه مؤلف، شيرعلى‌خان لودى، در آن به بحث درباره موضوعات گوناگون پرداخته است و در ضمن موضوع اصلى كتاب - تذكره شاعران - مطالب ديگرى هم آورده است؛ مباحثى در زمينه خط و عروض و قافيه و صنايع شعرى و انشا و نيز تفسير و تأويل و عرفان و تصوف، همچنين دانش‌هایى مانند موسيقى و تعبير خواب و فراست (قيافه‌شناسى) و طب و جغرافيا، نيز عجايب دنيا و اخلاق، همه در اين كتاب طرح شده‌اند و در باب هريك، بيش‌وكم سخن رفته است».<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>
#دسته‌بند ازهار اشعار، استاد رودكى، كنيت او ابوالحسن است. مداح و نديم مجلس امير نصرالدين بن احمد سامانى بوده و كتاب «[[كليلة و دمنة]]» در عهد وى به قيد نظم درآورده، صلات گران‌مايه يافت؛ چنان‌كه عنصرى شرح آن انعامات در قصيده‌اى ذكر كرده كه مطلعش اين است:{{شعر}}
#دسته‌بند ازهار اشعار، استاد رودكى، كنيت او ابوالحسن است. مداح و نديم مجلس امير نصرالدين بن احمد سامانى بوده و كتاب «[[كليلة و دمنة]]» در عهد وى به قيد نظم درآورده، صلات گران‌مايه يافت؛ چنان‌كه عنصرى شرح آن انعامات در قصيده‌اى ذكر كرده كه مطلعش اين است:{{شعر}}
#:{{ب|''چهل هزار درم رودكى ز مهتر خويش''|2=''عطا گرفت ز نظم‌آورى به كشور خويش''}}{{پایان شعر}}
#:{{ب|''چهل هزار درم رودكى ز مهتر خويش''|2=''عطا گرفت ز نظم‌آورى به كشور خويش''}}{{پایان شعر}}
خط ۷۲: خط ۷۴:


==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references/>
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


مقدمه و متن كتاب.
مقدمه و متن كتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}




[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]