الغنية في أصول‌الدين: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده که بر مذهب شافعی است، از حقانیت مذهب خود با تعبیر «مذهب اهل الحق» دفاع می‌کند و توحید را این‌گونه تبیین می‌کند: مذهب اهل حق این است که خالقی جز خداوند سبحان وجود ندارد و آنچه در عالم وجود دارد به قدرت و ابتکار خداوند حادث شده است. بین آنچه به قدرت انسان‌ها تعلق دارد مانند اجسام و الوان و طعم‌ها تعلق دارد و آنچه به قدرت بندگان بستگی دارد مانند اکتساب، مقدور خداوند است و خداوند خالق و منشأ آن است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38964/1/117 ر.ک: متن کتاب، ص117]</ref>. پس‌ازآن دیدگاه معتزله مبنی بر این‌که افعال بندگان به آن‌ها باز می‌گردد و این‌که خداوند وصف نمی‌شود به قدرت بر مقدورات عباد، همان‌گونه که بنده وصف نمی‌شود به قدرت بر مقدورات باری را باطل می‌داند. سپس دلیل بر بطلان قول معتزله را اعتقاد به استحاله مقدور بین قادرین می‌داند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38964/1/117 ر.ک: همان، ص118-117]</ref>. همه ‌‌معتزله‌ و قدریه (از جمله ابراهیم نظام و ابوالهذیل) معتقدند که خداوند خود بر چیزی که‌ انسان‌ را‌ بر آن قادر ساخته قدرت ندارد و محال است که مقدور واحد برای دو قادر باشد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/810/59 ر.ک: برنجکار، رضا، ص59]</ref>‏؛ به‌عنوان‌مثال قاضی عبدالجبار معتزلی فصل مستقل و مبسوطی از کتاب المغنی را به‌عنوان «فی استحالة مقدور لقادرین او لقدرتین» اختصاص داده است و دلایل متعددی بر آن اقامه می‌کند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/810/59 ر.ک: همان]</ref>.