مجموعه مقالات هم‌اندیشی زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

# زیارت به‌عنوان یک پدیده دینى در فرهنگ معنوى هر جامعه‏‌اى از اهمیت اعتقادى، اخلاقى و والایى برخوردار است... از بعد ذهنى، اجتماعى شدن از طریق زیارت، فرایندى است که فرد خود را با آرمان‏هاى دینى و اخلاقى که در محیط اجتماعى‏اش نقش مؤثر دارند، سازگارى می‌‏دهد. زیارت به‌عنوان یک پدیده جامعه‌‏شناختى در فرهنگ دینى، عملى مطلوب و سودمند براى افراد در جهت ابراز احساسات عاطفى، آرامش، امید، رضایت خاطر و لذت بردن به کار مى‏رود. این پدیده از نظر اخلاقى ریشه در احترام به مقدسات و اعتقادات را داشته، جزء ارزش‏ها و معیارهایى است که به فرهنگ دینى معنا مى‏‌بخشد. این ارزش اجتماعى - دینى در میان تمام افراد مؤمن و معتقد به خدا مشترک می‌باشد. اکثر افراد جامعه درباره اهمیت آن به توافق رسیده‏‌اند؛ این توافق به‌نوعى وفاق اجتماعى به حساب می‌آید... زیارت در فرهنگ دینى یکى از نمادهاى ملموس و آشکار دین‌باورى و هویت دینى هر جامعه‌‏اى محسوب مى‏‌شود... زیارت به‌عنوان مجموعه‌‏اى از فرهنگ معنوى در جامعه، داراى نمادها و نشانه‏‌هاى اخلاقى و اجتماعى است؛ باید این نشانه‏‌ها را در متون و مناسک زیارتى تحلیل و تفسیر نمود. از بعد انسان‏‌شناسى، فرایند دینى زیارت علاوه بر امر اجتماعى و قدسى، امرى است که داراى مناسک و اعمال است... <ref>ر.ک: همان، ص471-‌474</ref>.

# از مضمون آیات و روایاتى که درباره دعا وارد شده، استفاده مى‏‌شود که استجابت دعا امرى قطعى و اجتناب‏‌ناپذیر است. اگر می‌بینیم دعا ظاهراً به اجابت نمى‏‌رسد، باید در اینکه «دعا» دعاى حقیقى بوده یا نه تأمل کرد و الا دعا و اجابت از قبیل علت و معلول است؛ هر وقت علت آمد، معلول اجتناب‏‌ناپذیر است. برخى از بزرگان، مانند صدرالمتألهین و علامه طباطبایى بر این عقیده‌‏اند که ارزش‏هاى اخلاقى از قبیل توبه، دعا و... هرگاه تحقق پیدا کند، برکات آن آمرزش گناهان و استجابت دعا باشد، تخلف‏‌ناپذیر خواهد بود. کسى که معتقد است دعا صحیح است، ولى قبول نمى‏‌شود، مانند کسى است که معتقد باشد خورشید طلوع کرده و تاریکى همچنان باقى است... <ref>ر.ک: همان، ج2، ص649-‌650</ref>.

# از پیامدهاى عصر جدید، تأکید بیش از حد بر «فردیت» انسان است؛ به‌‎گونه‏‌اى که به‌تدریج به پدیده «خودشیفتگى» آدمى منجر مى‏‌شود. به اعتقاد اریک فروم، «انسان خودشیفته» از مظاهر عصر جدید است؛ انسانى که پیوسته منتظر است تا دیگران محبت و عشق خویش را نثارش کنند، ولى چنین وظیفه‌‏اى را براى خود در قبال دیگران قائل نیست تا محبت و عواطفش را نثار دیگران کند؛ نتیجه منطقى چنین وضعیتى، گسست عاطفى افراد از یکدیگر است... پیامد چنین وضعیتى، پیدایش نوعى بحران معناست... دعا و زیارت، انسان را از انزواى درون بیرون آورده، به جمع پیوند مى‏‌زند و آن در حقیقت، همدم شایسته‌‏اى است که تنهایى و غربت وحشتناک را به انس و الفت مبدّل مى‏‌سازد؛ زیرا شخصى که در حال نیایش است، نه‌تنها خود را تنها نمى‌‏بیند، بلکه با چشم دل مى‏‌یابد که در آن حالات عرفانى، مجموعه کاینات با او همنوا هستند... دعا و زیارت علاوه بر کارکرد معنابخشى به حیات انسان، باعث اطمینان قلب و قدرت روحى نیز مى‏‌شود... <ref>ر.ک: همان، ص809-‌812</ref>.