فضایل و مناقب اهل‌بیت(ع) - پنج تن آل عبا(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:
| شابک =964-94348-2-8
| شابک =964-94348-2-8
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =18178
| کد پدیدآور =6471
| کد پدیدآور =6471
| پس از =
| پس از =
خط ۳۹: خط ۳۹:


==ساختار==
==ساختار==
کتاب، دارای پیشگفتار و محتوای مطالب در 33 باب است. از جمله منابع این اثر، پس از قرآن کریم، می‎توان به [[أسباب النزول]] [[واحدی، علی بن احمد|واحدی]]، [[إعلام الوری بأعلام الهدی]] و [[بشارة المصطفی لشيعة المرتضی (طبع قدیم)|بشارة المصطفای]] [[طبرسی، فضل بن حسن|طبرسی]]، [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الأنوار]]، الجامع الصحاح [[ترمذی، محمد بن عیسی|ترمذی]]، دیوان امام علی بیهقی، دیوان حافظ، [[روضة الشهداء|روضة الشهدا]]<nowiki/>ی [[کاشفی، حسین|ملاحسین کاشفی]]، [[روضة الواعظين (با مقدمه خرسان)|روضة الواعظين]] محمد بن فتال نیشابوری، [[منطق الطیر عطار|منطق الطير عطار]]، [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ حر عاملی]] و... اشاره کرد<ref>ر.ک: منابع کتاب، ص521-522</ref>.  
کتاب، دارای پیشگفتار و محتوای مطالب در 33 باب است. از جمله منابع این اثر، پس از قرآن کریم، می‎توان به [[أسباب النزول]] [[واحدی، علی بن احمد|واحدی]]، [[إعلام الوری بأعلام الهدی]] و [[بشارة المصطفی لشيعة المرتضی (طبع قدیم)|بشارة المصطفای]] [[طبرسی، فضل بن حسن|طبرسی]]، [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الأنوار]]، الجامع الصحاح [[ترمذی، محمد بن عیسی|ترمذی]]، دیوان امام علی بیهقی، دیوان حافظ، [[روضة الشهداء|روضة الشهدا]]<nowiki/>ی [[کاشفی، حسین|ملاحسین کاشفی]]، [[روضة الواعظين (با مقدمه خرسان)|روضة الواعظين]] محمد بن فتال نیشابوری، [[منطق الطیر عطار|منطق الطير عطار]]، [[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]] [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ حر عاملی]] و... اشاره کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/521 ر.ک: منابع کتاب، ص521-522]</ref>.  


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
اثر حاضر نوشتارى است که [[بیرجندی واعظ، عبداللطیف بن علی|عبداللطیف بن علی]] آن را در پایان کتاب «قصص الأنبياء در تاریخ حضرات انبیاء(ع)»، از باب هفتادوچهارم تا باب یک‎صدوششم آورده است که با عنوان «فضائل و مناقب اهل‎بیت(ع)، به چاپ رسیده است، ولی چون اکنون با عنوان جدید و در قالب کتابی مستقل عرضه شده است، شماره باب‎های آن از یک آغاز شده است<ref>ر.ک: پیشگفتار مصحح، ص11-12</ref>.
اثر حاضر نوشتارى است که [[بیرجندی واعظ، عبداللطیف بن علی|عبداللطیف بن علی]] آن را در پایان کتاب «قصص الأنبياء در تاریخ حضرات انبیاء(ع)»، از باب هفتادوچهارم تا باب یک‎صدوششم آورده است که با عنوان «فضائل و مناقب اهل‎بیت(ع)، به چاپ رسیده است، ولی چون اکنون با عنوان جدید و در قالب کتابی مستقل عرضه شده است، شماره باب‎های آن از یک آغاز شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/11 ر.ک: پیشگفتار مصحح، ص11-12]</ref>.


علی ربانی گازاری در توصیف آن می‎نویسد: «این کتاب، از نثرى بسیار زیبا برخوردار بوده و از اشارات قرآنى، روایى و لطایف ادبى نیز سرشار است و از این جهت و به دلیل آنکه متنى است تاریخى که حکایتگر قلم قرن نهم هجرى است، داراى ارزش فراوان است، ولى برخى از مطالب آن چون عروسى حضرت قاسم در شب عاشورا با روایات مستند و قول مشهور نزد شیعه منطبق نیست که در پاورقى تذکر داده شده است»<ref>همان</ref>.
علی ربانی گازاری در توصیف آن می‎نویسد: «این کتاب، از نثرى بسیار زیبا برخوردار بوده و از اشارات قرآنى، روایى و لطایف ادبى نیز سرشار است و از این جهت و به دلیل آنکه متنى است تاریخى که حکایتگر قلم قرن نهم هجرى است، داراى ارزش فراوان است، ولى برخى از مطالب آن چون عروسى حضرت قاسم در شب عاشورا با روایات مستند و قول مشهور نزد شیعه منطبق نیست که در پاورقى تذکر داده شده است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/11 همان]</ref>.


از نکات قابل توجه این اثر این است که «مؤلف در پایان باب هشتم، فصلى درباره فضیلت نماز و نمازگزاران و عقوبت تارکان نماز آورده است. همچنین در پایان باب نوزدهم، چهل حدیث عربى درباره فضائل و مناقب [[امام على(ع)]]، نقل و ترجمه آنها را به نظم درآورده است. در تبیین معانى لغات هم بیشتر کتاب فرهنگ معین مورد مراجعه بوده است»<ref>همان، ص13</ref>.
از نکات قابل توجه این اثر این است که «مؤلف در پایان باب هشتم، فصلى درباره فضیلت نماز و نمازگزاران و عقوبت تارکان نماز آورده است. همچنین در پایان باب نوزدهم، چهل حدیث عربى درباره فضائل و مناقب [[امام على(ع)]]، نقل و ترجمه آنها را به نظم درآورده است. در تبیین معانى لغات هم بیشتر کتاب فرهنگ معین مورد مراجعه بوده است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/13 همان، ص13]</ref>.


در بخشی از کتاب که درباره شهادت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] است، می‎خوانیم: [[امام على(ع)|علی(ع)]] در ماه رمضان «شبى در خانه امام حسن افطار مى‎کرد و شبى در خانه امام حسین و زیاده از سه لقمه تناول نمى‌‏نمود. گفتند: یا [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]]! چرا زیاده از این طعام میل نمى‏‌فرمایى؟ جواب گفت که: نزدیک است که به درگاه حضرت حق بازگردم؛ مى‏‌خواهم که چون امر حق دررسد، آلوده نباشم.
در بخشی از کتاب که درباره شهادت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] است، می‎خوانیم: [[امام على(ع)|علی(ع)]] در ماه رمضان «شبى در خانه امام حسن افطار مى‎کرد و شبى در خانه امام حسین و زیاده از سه لقمه تناول نمى‌‏نمود. گفتند: یا [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]]! چرا زیاده از این طعام میل نمى‏‌فرمایى؟ جواب گفت که: نزدیک است که به درگاه حضرت حق بازگردم؛ مى‏‌خواهم که چون امر حق دررسد، آلوده نباشم.
خط ۸۴: خط ۸۴:
اما چون [[امام على(ع)|حضرت مرتضى على]] را از اداى تحیت فارغ شد، برخاست و گرد مسجد برآمد و خفتگان را براى نماز بیدار مى‎کرد و ابن ملجم لعین به روى، درخفته بود. امیر سر پاى مبارک بر وى زد و گفت: قم و صلّ؛ یعنى برخیز و نماز کن! و از وى درگذشت و باز پیش محراب آمد و در نماز ایستاد. ابن ملجم - علیه اللعنه - برخاست و دست یار خود گرفته، گفت: برخیز که فرصت فوت مى‏شود و مردم جمع خواهند شد و شمشیر برکشید در پیش محراب و [[امام على(ع)|حضرت امیرالمؤمنین]] در نماز بود. صبر کرد تا سجده اول به‏‌جاى آورد؛ همین‎که سر مبارک از سجده برداشت، آن فرعون‎صورت نمرودسیرت شدادقامت حجاج‎صفت ابلیس‎مرتبت، آن شقىّ ملعون خسر الدّنيا و الآخرة، شمشیر فرود آورد؛ قضا را بر آن موضع آمد که روز جنگ خندق عمرو بن عبدود زده بود.
اما چون [[امام على(ع)|حضرت مرتضى على]] را از اداى تحیت فارغ شد، برخاست و گرد مسجد برآمد و خفتگان را براى نماز بیدار مى‎کرد و ابن ملجم لعین به روى، درخفته بود. امیر سر پاى مبارک بر وى زد و گفت: قم و صلّ؛ یعنى برخیز و نماز کن! و از وى درگذشت و باز پیش محراب آمد و در نماز ایستاد. ابن ملجم - علیه اللعنه - برخاست و دست یار خود گرفته، گفت: برخیز که فرصت فوت مى‏شود و مردم جمع خواهند شد و شمشیر برکشید در پیش محراب و [[امام على(ع)|حضرت امیرالمؤمنین]] در نماز بود. صبر کرد تا سجده اول به‏‌جاى آورد؛ همین‎که سر مبارک از سجده برداشت، آن فرعون‎صورت نمرودسیرت شدادقامت حجاج‎صفت ابلیس‎مرتبت، آن شقىّ ملعون خسر الدّنيا و الآخرة، شمشیر فرود آورد؛ قضا را بر آن موضع آمد که روز جنگ خندق عمرو بن عبدود زده بود.


چون این ضربت بر محل آن ضربت آمد، تا مغز سر مبارک آن حضرت شکافته شد. آوازى از [[امام على(ع)|حضرت امیرالمؤمنین]] برآمد که: «فزت و ربّ الكعبة»؛ یعنى «بازرستم و فیروزى یافتم به خداى کعبه» و بیفتاد. ابن ملجم ملعون چون آن صدا شنید، از مسجد بیرون گریخت. آواز درافتاد که «قتل أميرالمؤمنين»<ref>متن کتاب، ص279-281</ref>.
چون این ضربت بر محل آن ضربت آمد، تا مغز سر مبارک آن حضرت شکافته شد. آوازى از [[امام على(ع)|حضرت امیرالمؤمنین]] برآمد که: «فزت و ربّ الكعبة»؛ یعنى «بازرستم و فیروزى یافتم به خداى کعبه» و بیفتاد. ابن ملجم ملعون چون آن صدا شنید، از مسجد بیرون گریخت. آواز درافتاد که «قتل أميرالمؤمنين»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/279 متن کتاب، ص279-281]</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده و فهرست منابع و لیست آثار چاپ‎شده مؤسسه فرهنگی – پژوهشی - انتشاراتی نورگستر در انتهای آن.
فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده و فهرست منابع و لیست آثار چاپ‎شده مؤسسه فرهنگی – پژوهشی - انتشاراتی نورگستر در انتهای آن.


نویسنده در نگارش این اثر از پنج نسخه خطی متعلق به کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه ملی ایران، کتابخانه آیت‎الله‎العظمی گلپایگانی، کتابخانه ملی ملک و نسخه برلین، استفاده کرده است. او نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی را مبنا قرار داده است<ref>ر.ک: پیشگفتار مصحح، ص11-12</ref>.
نویسنده در نگارش این اثر از پنج نسخه خطی متعلق به کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه ملی ایران، کتابخانه آیت‎الله‎العظمی گلپایگانی، کتابخانه ملی ملک و نسخه برلین، استفاده کرده است. او نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی را مبنا قرار داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/11 ر.ک: پیشگفتار مصحح، ص11-12]</ref>.


گازاری، در مقدمه کتاب از کمک مالی مهدی قربانی در چاپ این اثر تشکر و ثوابی از نشر آن را نثار روح پدر او (حاج محمداسماعیل قربانی) کرده است<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>.
گازاری، در مقدمه کتاب از کمک مالی مهدی قربانی در چاپ این اثر تشکر و ثوابی از نشر آن را نثار روح پدر او (حاج محمداسماعیل قربانی) کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/13 ر.ک: همان، ص13]</ref>.


در بخش منابع، در ذکر «[[إعلام الوری بأعلام الهدی]]» که اثر [[طبرسی، فضل بن حسن|فضل بن حسن طبرسی]] است، غلط املایی وجود دارد و اشتباها به‎جای طبرسی کلمه طبری ذکر شده است؛ یعنی کلمه «سین» از قلم افتاده است<ref>ر.ک: منابع کتاب، ص521</ref>.
در بخش منابع، در ذکر «[[إعلام الوری بأعلام الهدی]]» که اثر [[طبرسی، فضل بن حسن|فضل بن حسن طبرسی]] است، غلط املایی وجود دارد و اشتباها به‎جای طبرسی کلمه طبری ذکر شده است؛ یعنی کلمه «سین» از قلم افتاده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18178/1/521 ر.ک: منابع کتاب، ص521]</ref>.


==پانویس==
==پانویس==
خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:


[[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]
[[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]
[[رده: تیر(98)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش