غاية الإختصار في قراءات العشرة أئمة الأمصار: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶: خط ۱۶:
| شابک =977-272-494-4
| شابک =977-272-494-4
| تعداد جلد =2
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =38063
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =


خط ۲۹: خط ۲۹:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
این کتاب به‎طور گسترده مورد استفاده و اقتباس [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] در تألیف [[النشر في القراءات العشر|النشر]] و [[غاية النهاية في طبقات القراء|غایة النهایة]] قرار گرفته است<ref>ر.ک: پاکتچی، احمد، ص26</ref>. ‎مصحح کتاب در مقدمه‎اش، علم قرائات قرآنی را از علوم شریفی می‎داند که موردعنایت علمای گذشته و حال قرار گرفته است. او با اشاره به تألیف آثار زیادی در این علم، کتاب موردبحث را خلاصه علمش در این فن و در حقیقت دانشنامه‎ای در دو زمینه دانسته است: اول در تراجم رجال اسانید قرائات و احوال آن‎ها و دوم در زمینه خود علم قرائت. به جهت اهمیت و جایگاه این کتاب، علما و مشایخ و طلاب به‎سرعت به حفظ و تعلیم آن پرداختند. از جمله بارزترین و پر اثرترین این افراد [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] است که نقش بزرگی در حفظ قرائات قرآنی داشته و محور اسانید دنیا در علم قرائات بوده است؛ کتاب «[[النشر في القراءات العشر]]» از مهم‎ترین کتب قرائات و «[[غاية النهاية في طبقات القراء]]» از مهم‎ترین کتب شرح‎حال قراء در عصرش بوده است. کتاب «غاية الإختصار» یکی از مهم‎ترین منابع این دو اثر بوده است؛ و این به جهت جایگاه رفیع این کتاب بین کتب علم قرائت است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، ص8-7</ref>.
این کتاب به‎طور گسترده مورد استفاده و اقتباس [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] در تألیف [[النشر في القراءات العشر|النشر]] و [[غاية النهاية في طبقات القراء|غایة النهایة]] قرار گرفته است<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3578 ر.ک: پاکتچی، احمد، ص26]</ref>. ‎مصحح کتاب در مقدمه‎اش، علم قرائات قرآنی را از علوم شریفی می‎داند که موردعنایت علمای گذشته و حال قرار گرفته است. او با اشاره به تألیف آثار زیادی در این علم، کتاب موردبحث را خلاصه علمش در این فن و در حقیقت دانشنامه‎ای در دو زمینه دانسته است: اول در تراجم رجال اسانید قرائات و احوال آن‎ها و دوم در زمینه خود علم قرائت. به جهت اهمیت و جایگاه این کتاب، علما و مشایخ و طلاب به‎سرعت به حفظ و تعلیم آن پرداختند. از جمله بارزترین و پر اثرترین این افراد [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] است که نقش بزرگی در حفظ قرائات قرآنی داشته و محور اسانید دنیا در علم قرائات بوده است؛ کتاب «[[النشر في القراءات العشر]]» از مهم‎ترین کتب قرائات و «[[غاية النهاية في طبقات القراء]]» از مهم‎ترین کتب شرح‎حال قراء در عصرش بوده است. کتاب «غاية الإختصار» یکی از مهم‎ترین منابع این دو اثر بوده است؛ و این به جهت جایگاه رفیع این کتاب بین کتب علم قرائت است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38063/1/7 ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، ص8-7]</ref>.


نویسنده نیز مقدمه‎اش بر کتاب را با این عبارت آغاز کرده است: «این تذکره‎ای در اختلاف قراء ده‎گانه اهل حجاز، شام و عراق است که مردم در قرائت قرآن کریم به آن‎ها اقتدا می‎کنند و به شیوه آن‎ها تمسک می‎جویند. در این تذکره از جمیع قرائات گزینش کرده و بر مشهورترین طرق و روایات اکتفا کرده‎ام و...» <ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص3</ref>. ‎
نویسنده نیز مقدمه‎اش بر کتاب را با این عبارت آغاز کرده است: «این تذکره‎ای در اختلاف قراء ده‎گانه اهل حجاز، شام و عراق است که مردم در قرائت قرآن کریم به آن‎ها اقتدا می‎کنند و به شیوه آن‎ها تمسک می‎جویند. در این تذکره از جمیع قرائات گزینش کرده و بر مشهورترین طرق و روایات اکتفا کرده‎ام و...» <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38063/2/3 ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص3]</ref>. ‎


در مقدمه مؤلف به اسامی قراء ده‎گانه، اسناد آن‎ها، ناقلین از آن‎ها، اخبار منقول از آن‎ها و در آخر به سال وفاتشان به تفکیک اشاره شده است. این قراء عبارتند از: ابوجعفر مدنی، نافع مدنی، ابن کثیر مکی، ابو عمرو بصری، ابن عامر شامی، یعقوب بصری، عاصم کوفی، حمزه کوفی، کسائی کوفی، خلف بن هشام بغدادی<ref>ر.ک: متن کتاب، جلد1، ص66-7</ref>.
در مقدمه مؤلف به اسامی قراء ده‎گانه، اسناد آن‎ها، ناقلین از آن‎ها، اخبار منقول از آن‎ها و در آخر به سال وفاتشان به تفکیک اشاره شده است. این قراء عبارتند از: ابوجعفر مدنی، نافع مدنی، ابن کثیر مکی، ابو عمرو بصری، ابن عامر شامی، یعقوب بصری، عاصم کوفی، حمزه کوفی، کسائی کوفی، خلف بن هشام بغدادی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38063/2/7 ر.ک: متن کتاب، جلد1، ص66-7]</ref>.


بدیهی است همان‎گونه که قراء ده‎گانه از پیشینیان خود به نقل قرائات پرداختند و خود به‎عنوان «امام القرائة» مطرح گشتند، قاریان بعدی (راویان) قرائات را از آنان روایت کردند. در ادامه مباحث، طرق اِسناد روات به هر یک از قراء ده‎گانه با ذکر طرق مشهور آن‎ها ذکر شده است؛ به‎عنوان‎مثال از میان راویان نافع: قالون، مسیبی و ورش مشهورترند<ref>ر.ک: همان، ص70</ref>.
بدیهی است همان‎گونه که قراء ده‎گانه از پیشینیان خود به نقل قرائات پرداختند و خود به‎عنوان «امام القرائة» مطرح گشتند، قاریان بعدی (راویان) قرائات را از آنان روایت کردند. در ادامه مباحث، طرق اِسناد روات به هر یک از قراء ده‎گانه با ذکر طرق مشهور آن‎ها ذکر شده است؛ به‎عنوان‎مثال از میان راویان نافع: قالون، مسیبی و ورش مشهورترند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38063/2/70 ر.ک: همان، ص70]</ref>.


در ابواب ده‎گانه جلد اول، اصول قرائت چون ادغام و اظهار، مد و تمکین، سکت، اماله و تفخیم، انواع هاء و احکام آن مطرح شده است.
در ابواب ده‎گانه جلد اول، اصول قرائت چون ادغام و اظهار، مد و تمکین، سکت، اماله و تفخیم، انواع هاء و احکام آن مطرح شده است.


در جلد دوم کتاب به ترتیب سوره‎های قرآن کریم به بحث فروع قرائت و فرش الحروف پرداخته شده است. اولین سوره‎ای که این مبحث در آن بررسی شده سوره فاتحة الکتاب است؛ به‎عنوان نمونه ابوعمرو، عاصم، حمزه، کسائی، یعقوب و خلف کلمه *مالک* را با الف قرائت کرده‎اند<ref>ر.ک: همان، جلد2، ص403، پاورقی2</ref>.
در جلد دوم کتاب به ترتیب سوره‎های قرآن کریم به بحث فروع قرائت و فرش الحروف پرداخته شده است. اولین سوره‎ای که این مبحث در آن بررسی شده سوره فاتحة الکتاب است؛ به‎عنوان نمونه ابوعمرو، عاصم، حمزه، کسائی، یعقوب و خلف کلمه *مالک* را با الف قرائت کرده‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38713/1/403 ر.ک: همان، جلد2، ص403، پاورقی2]</ref>.


در انتهای این مباحث نیز برخلاف برخی دیگر از آثار علم قرائت، اختلافی در قرائت دو سوره فلق و ناس ذکر نشده است<ref>ر.ک: همان، ص729</ref>.
در انتهای این مباحث نیز برخلاف برخی دیگر از آثار علم قرائت، اختلافی در قرائت دو سوره فلق و ناس ذکر نشده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38713/1/729 ر.ک: همان، ص729]</ref>.


از نکات قابل‎توجه کتاب توضیحات ارزشمند مصحح اثر است که گاه بسیار راهگشاست؛ به‎عنوان‎مثال در باب پنجم کتاب که به اماله و تفخیم اختصاص دارد، ابوالعلا چهار وجه برای این موضوع متصور است اما در تقسیم‎بندی بحث به دو قسمت کلی اشاره می‎کند که مصحح در پاورقی کتاب به توضیح وجوه چهارگانه آن پرداخته است<ref>ر.ک: همان، جلد1، ص267، پاورقی4</ref>.
از نکات قابل‎توجه کتاب توضیحات ارزشمند مصحح اثر است که گاه بسیار راهگشاست؛ به‎عنوان‎مثال در باب پنجم کتاب که به اماله و تفخیم اختصاص دارد، ابوالعلا چهار وجه برای این موضوع متصور است اما در تقسیم‎بندی بحث به دو قسمت کلی اشاره می‎کند که مصحح در پاورقی کتاب به توضیح وجوه چهارگانه آن پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38063/2/267 ر.ک: همان، جلد1، ص267، پاورقی4]</ref>.


جالب آن‎که گاه ابن جزری در نقل مطالب ابوالعلا دچار خطا شده و مصحح این اشتباه او را متذکر شده است؛ به‎عنوان‎مثال اماله «حواریین» در دو جا (آیه 111 سوره مائده و 14 سوره صف) را به ابوالعلا نسبت می‎دهد و حال آن‎که وی تنها مورد سوره صف را متذکر می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص276، پاورقی5</ref>.
جالب آن‎که گاه ابن جزری در نقل مطالب ابوالعلا دچار خطا شده و مصحح این اشتباه او را متذکر شده است؛ به‎عنوان‎مثال اماله «حواریین» در دو جا (آیه 111 سوره مائده و 14 سوره صف) را به ابوالعلا نسبت می‎دهد و حال آن‎که وی تنها مورد سوره صف را متذکر می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38063/2/276 ر.ک: همان، ص276، پاورقی5]</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
خط ۵۷: خط ۵۷:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب
# مقدمه و متن کتاب
# پاکتچی، احمد، دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی، ج6، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373.
# [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3578 پاکتچی، احمد، دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی، ج6، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373].




خط ۸۵: خط ۸۵:


[[رده:25 آذر الی 24 دی96]]
[[رده:25 آذر الی 24 دی96]]
[[رده: خرداد(98)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش