۵۳٬۳۲۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR16357.jpg|بندانگشتی» ایجاد کرد.) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
ن‍ح‍وی، ابوالبقاء | ن‍ح‍وی، ابوالبقاء | ||
عکبری، | عکبری، محبالدین ابوالبقاء عبدالله بن ال‍ح‍س‍ی‍ن | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
</div> | </div> | ||
==ولادت== | |||
«اَبوالْبَقاءِ عُكْبَرى، محب‌الدين عبدالله بن حسين بن عبدالله، نحوى و فقيه حنبلى. خاندانش از عُكْبَرا (شهرى كوچك در نزديكى بغداد) برخاستند، اما خود در سال 538ق در بغداد به دنيا آمد و در همان‌جا پرورش يافت. از اين‌رو وى را در نسبت به باب الاَزَج (از محلات بغداد) اَزَجى نيز خوانده‌اند. | «اَبوالْبَقاءِ عُكْبَرى، محب‌الدين عبدالله بن حسين بن عبدالله، نحوى و فقيه حنبلى. خاندانش از عُكْبَرا (شهرى كوچك در نزديكى بغداد) برخاستند، اما خود در سال 538ق در بغداد به دنيا آمد و در همان‌جا پرورش يافت. از اين‌رو وى را در نسبت به باب الاَزَج (از محلات بغداد) اَزَجى نيز خوانده‌اند. | ||
==تحصیلات== | |||
در كودكى به علت ابتلا به ابله از بينايى محروم شد. با اين حال، از همان اوان جوانى به كسب علوم مختلف پرداخت. ادب عربى و نحو را از ابومحمد ابن خشّاب و ابوالبركات ابن نجاح، لغت را نزد ابن عصار، قرائات را از ابوالحسن بطائحى و فقه را نزد ابوحكيم نهروانى حنبلى و ابويعلى صغير فراگرفت و از ابن بطّى، ابوزرعه مقدسى، ابن هيبره وزير و ابوبكر ابن نقور حديث شنيد و در تمامى اين علوم تبحر يافت. | در كودكى به علت ابتلا به ابله از بينايى محروم شد. با اين حال، از همان اوان جوانى به كسب علوم مختلف پرداخت. ادب عربى و نحو را از ابومحمد ابن خشّاب و ابوالبركات ابن نجاح، لغت را نزد ابن عصار، قرائات را از ابوالحسن بطائحى و فقه را نزد ابوحكيم نهروانى حنبلى و ابويعلى صغير فراگرفت و از ابن بطّى، ابوزرعه مقدسى، ابن هيبره وزير و ابوبكر ابن نقور حديث شنيد و در تمامى اين علوم تبحر يافت. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۳: | ||
با وجود رواج آثار متعدد ابوالبقاء، در مورد مذهب نحوى او بين محققان معاصر تشتت بسيارى ديده مى‌شود. ديدگاه او در كتاب‌هايش بيشتر به مكتب بصره گرايش دارد. وى به تقويت و تبيين آراء علماى اين مكتب پرداخته است و حجم بسيارى از تأليفاتش را بيان، شرح و تلخيص آراءِ كسانى چون سيبويه، ابوعلى فارسى و ابن جنى تشكيل مى‌دهد. لذا عموماً او را عالمى بصرى مى‌خوانند، ليكن معاصرانى كه قائل بر وجود مكتب بغداد هستند و علمايى چون ابوعلى فارسى، ابن جنى، ابن سراج و زمخشرى را با بغدادى مذهب مى‌دانند، او را نيز به اعتبار عناوين آثارش و همچنين تأييد برخى آراء كوفيان، پيرو مكتب بغداد مى‌دانند، اما امر غريب‌تر وجود كتابى در شرح ديوان متنبى منسوب به ابوالبقاء است كه شارح در مواضع مختلف آن، به صراحت خود را از كوفيان مى‌شمرد و همين امر سبب گرديده است تا برخى ابوالبقاء را بدون توجه به ديگر آثارش، پيرو مكتب كوفى بنامند. | با وجود رواج آثار متعدد ابوالبقاء، در مورد مذهب نحوى او بين محققان معاصر تشتت بسيارى ديده مى‌شود. ديدگاه او در كتاب‌هايش بيشتر به مكتب بصره گرايش دارد. وى به تقويت و تبيين آراء علماى اين مكتب پرداخته است و حجم بسيارى از تأليفاتش را بيان، شرح و تلخيص آراءِ كسانى چون سيبويه، ابوعلى فارسى و ابن جنى تشكيل مى‌دهد. لذا عموماً او را عالمى بصرى مى‌خوانند، ليكن معاصرانى كه قائل بر وجود مكتب بغداد هستند و علمايى چون ابوعلى فارسى، ابن جنى، ابن سراج و زمخشرى را با بغدادى مذهب مى‌دانند، او را نيز به اعتبار عناوين آثارش و همچنين تأييد برخى آراء كوفيان، پيرو مكتب بغداد مى‌دانند، اما امر غريب‌تر وجود كتابى در شرح ديوان متنبى منسوب به ابوالبقاء است كه شارح در مواضع مختلف آن، به صراحت خود را از كوفيان مى‌شمرد و همين امر سبب گرديده است تا برخى ابوالبقاء را بدون توجه به ديگر آثارش، پيرو مكتب كوفى بنامند. | ||
== آثار:== | == آثار:== | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۹: | ||
ابوالبقاء داراى تصانيف متعدد در علوم مختلف است و بخش وسيعى از شرح احوالش را در منابع، اسامى تأليفات وى تشكيل مى‌دهد. برخى از آثار وى عبارت است از: | ابوالبقاء داراى تصانيف متعدد در علوم مختلف است و بخش وسيعى از شرح احوالش را در منابع، اسامى تأليفات وى تشكيل مى‌دهد. برخى از آثار وى عبارت است از: | ||
#اعراب الحديث النبوى. اين اثر از كتاب‌هاى نادرى است كه در زمينه اعراب احاديث نوشته شده و در نوع خود كم‌نظير است. | |||
#املاء ماممنّ به الرحمن. از اين كتاب با عنوان‌هاى اعراب القرآن، التبيان فى اعراب القرآن و عناوين ديگرى با همين مضمون ياد شده است. كتاب در بيان اعراب الفاظ قرآن و وجوه مختلف قرائات نوشته شده است. | |||
#التبييان فى شرح الديوان، در شرح ديوان متنبى. | |||
# التبيين عن مذاهب النحوّيين، تلخيصى است از الانصاف ابن انبارى. | |||
# شرح لاميه العرب يا اعراب لاميه الشنفرى. | |||
# شرح ما فى المقامات الحريرية من الالفاظ اللغوية | |||
# اللباب فى شرح علل البناء و الاعراب. | |||
# مسأله فى قول النبى(ص): انّما يرحم الله من عباده الرحماء. | |||
# مسائل خلافية فى النحو. | |||
# مسائل نحو مفردة. | |||
# المَشوف المعلَم فى ترتيب اصلاح المنطق على حروف المعجم. | |||
# اعراب الشواذّ من القراءات يا اعراب القراءات الشواذّ. | |||
# بحث فى بعض الصحابة و سؤالين و جواب‌هما. | |||
# التلقين، در نحو. | |||
# شرح الايضاح و تكملته. | |||
# شرح الحماسه لأبى تمّام | |||
# شرح خطب ابن نباته | |||
# شرح لاميه العجم | |||
# شرح اللمع ابن جنى يا المتبع فى شرح اللمع | |||
# عَدُّ الآى. | |||
# المحصّل فى شرح المفصّل زمخشرى | |||
# الموجز فى ايضاح الشعر الملغز | |||
==وفات== | |||
وى در سال 616ق از دنيا رفت. | |||
== منابع: == | == منابع: == | ||
دايرة المعارف بزرگ اسلامى ج5 ص216. | دايرة المعارف بزرگ اسلامى ج5 ص216. | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۰۳: | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[التبیان في إعراب القرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | [[التبیان في إعراب القرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | ||