میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

[[مدرسی طباطبائی، حسین]] (نويسنده)

سبک و شيوه ارائه مطالب در كتاب چنين است كه ابتدا شرح حال مختصرى از نويسنده كتاب و منابع شرح حال او را به دست داده است و...، سپس آثار نويسنده با توجه به كتاب‌هاى فهرست، از جمله رجال [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] و [[الفهرست (طوسی)|فهرست طوسى]] و منابع ديگر نام برده مى‌شود و ذيل آن، موارد برجاى‌مانده از آن كتاب در متون ديگر پيگيرى و تلاش شده، با گردآورى منقولات باقى‌مانده از آن اثر در منابع بعدى، كتاب بازسازى شود. در مورد كتاب‌هايى نيز كه تا عصر حاضر باقى مانده‌اند، مشخص كرده كه چه حجمى از تأليف اصلى را در بر دارد يا چه مواردى بر آن افزوده شده است<ref>داداش‌نژاد، منصور، ص 5 - 6</ref>

اين كتاب، تلاشى است براى بازشناسى آثار مكتوب قرن‌هاى نخستين اسلامى كه بيشترِ آن‌ها اينك از دست رفته، اما بخش‌هايى از آن‌ها را مى‌توان در كتاب‌هاى باقى‌مانده به دست آورد. اين نوشته برخلاف كتاب [[سزگین، فؤاد|سزگين]]، «[[تاريخ التراث العربي]]» كه تنها از كتاب‌ها نام مى‌برد، تلاش دارد با گردآورى منقولات مؤلفان از منابع مكتوب متأخر، بازسازى كتاب آن‌ها را بر اساس مستحكم‌ترى استوار سازد. هدف اين نوشته، شناخت و دستيابى به ميراث مكتوب شيعه اماميه طى سه قرن نخست هجرى است. نويسنده، اين بررسى را به‌عنوان متمم كتاب «[[تاريخ التراث العربي]]» [[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]] كه با عنوان تاريخ نگارش‌هاى عربى به فارسى درآمده، انجام داده است<ref>داداش‌نژاد، منصور، ص 4 - 5</ref>

#تشيع كوفى در دوران اموى: نويسنده در اين فصل، از جريان رو به رشد تشيع، به‌ويژه تشيع كوفى، تحليلى مختصر ارائه كرده و جريان‌ها و گرايش‌ها و شاخه‌هاى تشيع كوفى را مى‌كاود و در ادامه، ليست مؤلفان شيعى و كتاب‌هايشان را ارائه كرده است.

#دوران سركوب شيعه: اين فصل، به بررسى آثار شيعه ميان سال‌هاى 136 - 198ق، كه حدوداً دوره اول عباسيان است، اختصاص دارد. تشيع امامى در اين مرحله، از نظر داخلى، درون خود شاهد اختلاف‌ها و انشعاب‌هايى بود. سركوب دولتى و انشعاب داخلى، مشخصه عمده جامعه امامى در اين دوره است كه تا آخرين سال‌هاى قرن دوم ادامه داشت. بنابراين، نويسنده در اين دفتر كه دفتر اول است موفق نشده تا آثار و نوشته‌هاى شیعیان را در سه قرن نخستين به‌صورت كامل بررسى كند<ref>همان، ص 5</ref>

نويسنده در موضوعى كه دست به قلم برده كاملاً تواناست و بر منابع و مصادر موضوع، احاطه كاملى دارد و هرچند از نرم‌افزارهاى كامپيوترى به دليل آماده نبودن اين برنامه‌ها در زمان فيش‌بردارى، استفاده نكرده، اما تتبع بسيارى براى يافتن موارد باقى‌مانده از يك نويسنده انجام داده و در اين راه، موفق بوده است. نويسنده از كتاب‌ها و نوشته‌ها، به‌ويژه از نوشته‌هاى مستشرقان و آخرين تحقيقات آن‌ها كه با اين پژوهش، مرتبط است اطلاع داشته و از آن‌ها بهره برده است. ارجاعات فراوان، از جمله ويژگى‌هايى است كه به اتقان كتاب و برداشت‌هاى نويسنده كمك كرده است<ref>همان، ص 6</ref>