درآمدی بر نظریه نهادی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۰ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>')
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[ايروانی، محمد جواد]] (نويسنده)
[[ايروانی، محمد جواد]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏HM‎‏ ‎‏131‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏9‎‏د‎‏4
| کد کنگره =‏HM‎‏ ‎‏131‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏9‎‏د‎‏4
خط ۲۶: خط ۲۶:
'''درآمدى بر نظريه نهادى'''، اثر محمدجواد ايروانى، كتابى است كه در آن، با تبيين معنا و مفهوم «نهاد»، به احصا و ارزيابى عملكرد جهادسازندگى پرداخته است.
'''درآمدى بر نظريه نهادى'''، اثر محمدجواد ايروانى، كتابى است كه در آن، با تبيين معنا و مفهوم «نهاد»، به احصا و ارزيابى عملكرد جهادسازندگى پرداخته است.


آنچه باعث اهميت كتاب مى‌شود، آن است كه نويسنده، خود ساليان زيادى در «نهاد انقلابى جهاد سازندگى» مسئوليت داشته و با «فرزندان انقلاب»، حشر و نشر داشته است و لذا توانسته است زواياى كار را به‌چيرگى و تسلط كامل براى خوانندگان كالبدشكافى نموده و در واقع صحت و سقم نظريه‌ها را در ميدان عمل، مورد ارزيابى قرار دهد<ref>مقدمه ناشر، ص5</ref>
آنچه باعث اهميت كتاب مى‌شود، آن است كه نویسنده، خود ساليان زيادى در «نهاد انقلابى جهاد سازندگى» مسئوليت داشته و با «فرزندان انقلاب»، حشر و نشر داشته است و لذا توانسته است زواياى كار را به‌چيرگى و تسلط كامل براى خوانندگان كالبدشكافى نموده و در واقع صحت و سقم نظريه‌ها را در ميدان عمل، مورد ارزيابى قرار دهد<ref>مقدمه ناشر، ص5</ref>


كتاب، حاصل بيش از 5 سال مطالعه در زمينه نظريات نهادى و تجربه انجام تحقيقى گسترده پيرامون «نهاد جهاد سازندگى» است و ارائه آن به‌عنوان منبع علمى و دانشگاهى، آن را از ويژگى‌هاى منحصربه‌فردى، برخوردار نموده است.<ref>مقدمه نويسنده، ص يازده</ref>
كتاب، حاصل بيش از 5 سال مطالعه در زمينه نظريات نهادى و تجربه انجام تحقيقى گسترده پيرامون «نهاد جهاد سازندگى» است و ارائه آن به‌عنوان منبع علمى و دانشگاهى، آن را از ويژگى‌هاى منحصربه‌فردى، برخوردار نموده است.<ref>مقدمه نویسنده، ص يازده</ref>


== ساختار ==
== ساختار ==
كتاب با دو مقدمه از ناشر و نويسنده آغاز و مطالب در سه بخش، تنظيم شده است.
كتاب با دو مقدمه از ناشر و نویسنده آغاز و مطالب در سه بخش، تنظيم شده است.


در اين كتاب، تلاش شده است تا پس از شناخت ريشه واژه «نهاد» و تعريف آن در حوزه‌هاى مختلف علمى، نظريه نهادى در حوزه علوم ادارى و مديريت به‌طور مفصل تدوين شود و با توضيحاتى درباره مفاهيم و اصطلاحات نهادى، از زاويه‌اى ديگر، فرايند تحول اين نظريه و مطالعات انجام‌شده، كامل شود<ref>مقدمه نويسنده، ص يازده</ref>
در اين كتاب، تلاش شده است تا پس از شناخت ريشه واژه «نهاد» و تعريف آن در حوزه‌هاى مختلف علمى، نظريه نهادى در حوزه علوم ادارى و مديريت به‌طور مفصل تدوين شود و با توضيحاتى درباره مفاهيم و اصطلاحات نهادى، از زاويه‌اى ديگر، فرايند تحول اين نظريه و مطالعات انجام‌شده، كامل شود<ref>مقدمه نویسنده، ص يازده</ref>


در بخش انتهایى كتاب، با طرح بحث‌هايى پيرامون انقلاب‌ها و به‌خصوص انقلاب اسلامى، ذكر چكيده‌اى از مطالعات موردى انجام‌شده، باعث تمايز اين اثر با كليه آثارى است كه تاكنون در حوزه سازمان و مديريت در داخل و خارج از كشور، انتشار يافته است.<ref>همان</ref>
در بخش انتهایى كتاب، با طرح بحث‌هايى پيرامون انقلاب‌ها و به‌خصوص انقلاب اسلامى، ذكر چكيده‌اى از مطالعات موردى انجام‌شده، باعث تمايز اين اثر با كليه آثارى است كه تاكنون در حوزه سازمان و مديريت در داخل و خارج از كشور، انتشار يافته است.<ref>همان</ref>
خط ۴۰: خط ۴۰:
در مقدمه ناشر، به تعريف موضوع كتاب و اهميت آن، پرداخته شده است.<ref>مقدمه ناشر، ص5</ref>
در مقدمه ناشر، به تعريف موضوع كتاب و اهميت آن، پرداخته شده است.<ref>مقدمه ناشر، ص5</ref>


در مقدمه نويسنده، ضمن تعريف نهاد، به اهميت روزافزون نگرش نهادى در عرصه نظريات سازمان و مديريت، اشاره شده است.<ref>مقدمه مؤلف، ص9-12</ref>
در مقدمه نویسنده، ضمن تعريف نهاد، به اهميت روزافزون نگرش نهادى در عرصه نظريات سازمان و مديريت، اشاره شده است.<ref>مقدمه مؤلف، ص9-12</ref>


بخش اول، به تعاريف و مفاهيم، اختصاص يافته است. در اين بخش، در ابتدا، به بحث پيرامون واژه «نهاد» پرداخته شده و سپس، تعاريف نهاد در حوزه‌هاى مختلف علمى، از جمله جامعه‌شناسى (حوزه اصالت تعريف اجتماعى و اصالت رفتار اجتماعى)، روان‌شناسى، مردم‌شناسى، علم حقوق، علوم سياسى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.<ref>متن كتاب، ص19-38</ref>
بخش اول، به تعاريف و مفاهيم، اختصاص يافته است. در اين بخش، در ابتدا، به بحث پيرامون واژه «نهاد» پرداخته شده و سپس، تعاريف نهاد در حوزه‌هاى مختلف علمى، از جمله جامعه‌شناسى (حوزه اصالت تعريف اجتماعى و اصالت رفتار اجتماعى)، روان‌شناسى، مردم‌شناسى، علم حقوق، علوم سياسى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.<ref>متن كتاب، ص19-38</ref>
خط ۴۶: خط ۴۶:
در بخش دوم، در پنج فصل، به تعريف نظريه نهادى، پرداخته شده است. نظريات مديريت با معيارهاى مختلفى دسته‌بندى شده و هركدام از اين دسته‌بندى‌ها، با استفاده از عامل يا عوامل مورد تأكيد ارائه‌دهندگان، انجام شده است. براى تعيين جايگاه مكتب نهادگرايى و پى بردن به ويژگى‌هاى مشترك اين نظريه با ساير نظريات، در اين بخش، دسته‌بندى ريچارد اسكات كه با در نظر گرفتن چهار عامل متفاوت، نظريات سازمانى را تفكيك كرده، ارائه شده است.<ref>همان، ص40</ref>
در بخش دوم، در پنج فصل، به تعريف نظريه نهادى، پرداخته شده است. نظريات مديريت با معيارهاى مختلفى دسته‌بندى شده و هركدام از اين دسته‌بندى‌ها، با استفاده از عامل يا عوامل مورد تأكيد ارائه‌دهندگان، انجام شده است. براى تعيين جايگاه مكتب نهادگرايى و پى بردن به ويژگى‌هاى مشترك اين نظريه با ساير نظريات، در اين بخش، دسته‌بندى ريچارد اسكات كه با در نظر گرفتن چهار عامل متفاوت، نظريات سازمانى را تفكيك كرده، ارائه شده است.<ref>همان، ص40</ref>


نويسنده با استفاده از جدول<ref>ر.ک: همان، ص41</ref>، نشان داده است كه جايگاه هر نظريه سازمانى، اولا از نظر باز يا بسته بودن آن در ديدگاه سيستمى، ثانيا از ديدگاه عقلانيت مورد توجه هر نظريه، ثالثا از نظر دوره زمانى هر نظريه و رابعا سطح تجزيه و تحليل نظريات، مشخص شده است. بر طبق اين جدول، ديده مى‌شود كه نظريه نهادگرايى از نظر ديدگاه سيستمى در سيستم باز و در طبقه مدل‌هاى طبيعى، از نظر سطح تجزيه و تحليل در سطح اكولوژيك و از نظر زمانى در دهه 1970 مطرح شده است. در ادامه اين بخش، به بررسى نظريه‌هاى يكايك نظريه‌پردازان نهادى با تأكيد بر سه نظريه خاص روابط انسانى مايو، نظريه همكارى بارنارد و نظريه پارسونز، پرداخته شده است.<ref>همان</ref>
نویسنده با استفاده از جدول<ref>ر.ک: همان، ص41</ref>، نشان داده است كه جايگاه هر نظريه سازمانى، اولا از نظر باز يا بسته بودن آن در ديدگاه سيستمى، ثانيا از ديدگاه عقلانيت مورد توجه هر نظريه، ثالثا از نظر دوره زمانى هر نظريه و رابعا سطح تجزيه و تحليل نظريات، مشخص شده است. بر طبق اين جدول، ديده مى‌شود كه نظريه نهادگرايى از نظر ديدگاه سيستمى در سيستم باز و در طبقه مدل‌هاى طبيعى، از نظر سطح تجزيه و تحليل در سطح اكولوژيك و از نظر زمانى در دهه 1970 مطرح شده است. در ادامه اين بخش، به بررسى نظريه‌هاى يكايك نظريه‌پردازان نهادى با تأكيد بر سه نظريه خاص روابط انسانى مايو، نظريه همكارى بارنارد و نظريه پارسونز، پرداخته شده است.<ref>همان</ref>


در فصل اول، نظريات صاحب‌نظران حوزه علوم ادارى و مديريت، مطرح شده است. اين نظريات به ترتيب عبارتند از: نظريه انسانى مايو؛ نظريه بوركراسى ماكس وبر؛ نظريه سيستم‌هاى همكارى بارنارد؛ نظريه گروهاى روراست پرو؛ نظريه سيستم اجتماعى پارسونز؛ نظريه نهادى سلزنيك و ديدگاه‌هاى اسكات، برگر، مى‌ير، روان، زوكر و گريتس كه از آن‌ها، به‌عنوان «نهادگرايان جديد» ياد مى‌شود<ref>همان، ص42-63</ref>
در فصل اول، نظريات صاحب‌نظران حوزه علوم ادارى و مديريت، مطرح شده است. اين نظريات به ترتيب عبارتند از: نظريه انسانى مايو؛ نظريه بوركراسى ماكس وبر؛ نظريه سيستم‌هاى همكارى بارنارد؛ نظريه گروهاى روراست پرو؛ نظريه سيستم اجتماعى پارسونز؛ نظريه نهادى سلزنيك و ديدگاه‌هاى اسكات، برگر، مى‌ير، روان، زوكر و گريتس كه از آن‌ها، به‌عنوان «نهادگرايان جديد» ياد مى‌شود<ref>همان، ص42-63</ref>
خط ۶۴: خط ۶۴:
#سطح سوم، ناظر بر وجوه تمايزى است كه مى‌توان براى نهادها قائل شد<ref>همان، ص116</ref>
#سطح سوم، ناظر بر وجوه تمايزى است كه مى‌توان براى نهادها قائل شد<ref>همان، ص116</ref>


در آخرين بخش، به رابطه انقلاب اسلامى و نهادها پرداخته شده است. انقلاب، واژه‌اى است كه حكايت از ايجاد تغييرات، دگرگونى‌ها و تحولات عميق، سريع و خشن داشته و با واژه‌هاى مشابه خويش، اختلافات بسيارى دارد. اصولا به‌همراه هر انقلاب، احساس نياز به سازمان‌هاى جديدى جهت تصدى امور، نهادها و يا سازمان‌هايى پديد مى‌آيند تا پاسخگوى نيازهاى توليدشده به‌وسيله انقلاب باشند. از جمله مهم‌ترين تغييراتى كه در كشور ما نيز به وجود آمد، انقلاب اسلامى بود كه سبب تقويت نهادهاى مذهبى و اجتماعى با ايجاد نهادهاى جديد گرديد. نويسنده، معتقد است تجربه انقلاب ما و ساير انقلاب‌ها در مورد نهادهاى انقلابى، نشان مى‌دهد كه نهادها بايد به‌خوبى طراحى شوند و توسط افراد كارآمد اداره شوند<ref>همان، ص130</ref>
در آخرين بخش، به رابطه انقلاب اسلامى و نهادها پرداخته شده است. انقلاب، واژه‌اى است كه حكايت از ايجاد تغييرات، دگرگونى‌ها و تحولات عميق، سريع و خشن داشته و با واژه‌هاى مشابه خويش، اختلافات بسيارى دارد. اصولا به‌همراه هر انقلاب، احساس نياز به سازمان‌هاى جديدى جهت تصدى امور، نهادها و يا سازمان‌هايى پديد مى‌آيند تا پاسخگوى نيازهاى توليدشده به‌وسيله انقلاب باشند. از جمله مهم‌ترين تغييراتى كه در كشور ما نيز به وجود آمد، انقلاب اسلامى بود كه سبب تقويت نهادهاى مذهبى و اجتماعى با ايجاد نهادهاى جديد گرديد. نویسنده، معتقد است تجربه انقلاب ما و ساير انقلاب‌ها در مورد نهادهاى انقلابى، نشان مى‌دهد كه نهادها بايد به‌خوبى طراحى شوند و توسط افراد كارآمد اداره شوند<ref>همان، ص130</ref>


به اعتقاد وى، نهادهاى انقلاب، مجموعه‌اى از ارزش‌ها، اعتقادات و باورهاى سازمان‌يافته‌اى است كه بنا بر ضرورت و نيازهاى موجود در جامعه، به وجود آمده، متشكل شده و در نهايت، مورد پذيرش و تصويب جامعه قرار مى‌گيرد. با اين توصيف، نيازهاى اصلى جامعه موجب تكوين نهادهاى اساسى اجتماعى مى‌شوند و نهادهاى انقلاب پس از تغيير و تحول ارزش‌هاى اجتماعى توسط انقلاب به وجود آمدند. به نظر وى، اين نهادها در پاسخگويى به پاره‌اى از نيازهاى اساسى جامعه با نظام سازمان‌يافته‌اى از روابط اجتماعى كه دربرگيرنده برخى از ارزش‌ها و فرآيندهاى مشترك بود، شكل مى‌گيرند<ref>همان، ص133</ref>
به اعتقاد وى، نهادهاى انقلاب، مجموعه‌اى از ارزش‌ها، اعتقادات و باورهاى سازمان‌يافته‌اى است كه بنا بر ضرورت و نيازهاى موجود در جامعه، به وجود آمده، متشكل شده و در نهايت، مورد پذيرش و تصويب جامعه قرار مى‌گيرد. با اين توصيف، نيازهاى اصلى جامعه موجب تكوين نهادهاى اساسى اجتماعى مى‌شوند و نهادهاى انقلاب پس از تغيير و تحول ارزش‌هاى اجتماعى توسط انقلاب به وجود آمدند. به نظر وى، اين نهادها در پاسخگويى به پاره‌اى از نيازهاى اساسى جامعه با نظام سازمان‌يافته‌اى از روابط اجتماعى كه دربرگيرنده برخى از ارزش‌ها و فرآيندهاى مشترك بود، شكل مى‌گيرند<ref>همان، ص133</ref>


در پايان مى‌توان گفت كه اهتمام نويسنده براى ارائه تعريفى جامع از نهاد و تبيين ابعاد اين مفهوم از منظر علم سياست، جامعه‌شناسى و مديريت، بر اعتبار علمى اين اثر، افزوده است.<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص5</ref>
در پايان مى‌توان گفت كه اهتمام نویسنده براى ارائه تعريفى جامع از نهاد و تبيين ابعاد اين مفهوم از منظر علم سياست، جامعه‌شناسى و مديريت، بر اعتبار علمى اين اثر، افزوده است.<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص5</ref>


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==




فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نويسنده، در انتهاى كتاب آمده است.
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نویسنده، در انتهاى كتاب آمده است.


پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش