النحو التطبيقي وفقا لمقررات النحو العربي في المعاهد و الجامعات العربية: تفاوت میان نسخه‌ها

[[نهر، هادی]] (نويسنده)

نويسنده در ابتدا، به بيان مطالب نحوى پرداخته و پس از طرح سؤالاتى كه مرتبط با متن مى‌باشند، به تطبيق مطالب گفته‌شده، با آيات، روايات و اشعار معروف عرب پرداخته است.

نويسنده در تأليف اين اثر، از شروح و امثله بسيارى كمك گرفته و در تطبيق مثال‌ها، از آيات قرآن كريم، استفاده شايانى برده است.

نويسنده سعى زيادى داشته تا كتاب، اثرى ارزشمند و مستوفى تمامى شروط علمی‌باشد و لذا مطالب سودمندى را در توضيح مباحث، با استفاده از كتب علما و بزرگانى همچون [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، [[ابن سراج، محمد بن عبدالملک|ابن سراج]]، وراق، ابن يعيش، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]، ابى‌حيان اندلسى، [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]]، الأشمونى و [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدين سيوطی]]، ارائه داده است.

#اسم: لفظى است كه بر معناى مستقلى دلالت دارد، بدون دلالت بر زمان خاص. نويسنده، معتقد است در تعريف اسم، مى‌توان از اين عبارت نيز استفاده كرد: كلمه‌اى كه مى‌توان آن را «ما يخبر عنها» و «ما يخبر به» ناميد؛ تعريفى كه به قابليت اسناد اسم، اشاره دارد. علاماتى كه وى براى اسم برشمرده است، عبارتند از: قبول جر، تنوين، نداء، ال تعريف، مضاف و مضاف‌اليه واقع شدن، مخبربه و مخبرعنه قرار گرفتن، قبول نعت، تثنيه، جمع، تكسير، تصغير، نسبت و ترخيم.

#فعل: لفظى كه دلالت بر معنايى مستقل و زمانى معين مى‌كند و مى‌توان به‌وسيله آن خبر داد، ولى نمى‌شود از آن خبر داد. نويسنده، مشهورترين علامات فعل را، موارد زير مى‌داند: قبول «تاء» مضمومه، مفتوحه يا مكسوره فاعل مانند «ايقنتُ»، «ايقنتَ» و «ايقنتِ»، «تاء» تأنيث ساكن، قد، سين و سوف، نواصب و جوازم، نون تأكيد و تغيير صيغه به‌واسطه اختلاف زمان.

#حرف: لفظى است كه داراى معنايى غير مستقل مى‌باشد و لذا اخبار از آن و به‌وسيله آن، امكان ندارد. نويسنده اقسام حروف را، بر اساس وظايف، اعراب و اختصاص به اسماء يا افعال، بر سه قسم: حروف معجم، مبانى و معانى تقسيم كرده است.

مبحث سوم، به نكره و معرفه، اختصاص يافته است. نويسنده، نكره را اصل در اسم دانسته و پس از تعريف و بيان علامات آن، به توضيح معارف كه عبارتند از: ضماير، اعلام، اسم اشاره، موصولات، معرف به «ال» تعريف، اسمى كه به يكى از اين معارف اضافه شده باشد و اسم جنس منادى پرداخته است.

نويسنده در مبحث اول كه اختصاص به مبتدا و خبر دارد، پس از تعريف مبتدا و صور آن، به توضيح قضاياى تركيبيه در جمله اسميه، ابتدا به نكره، مواضع وجوب و جواز تقديم مبتدا يا خبر، حذف در جمله اسميه، حذف وجوبى هريك از مبتدا و خبر، دخول «فاء» بر خبر و تعدد خبر، پرداخته است.